ῶνος (ὁ) mauvais temps, particul. :
   I au propre :
      1 orage, tempête, différ. de ὄμϐρος, IL. 3, 4 ; OD. 4, 566 ; HÉS. O. 677 ; cf. HDT. 7, 188 ; ESCHL. Pr. 642 ; THC. 3, 21 ; PLAT. Rsp. 496 d, etc. ; p. opp. à εὐδία, PLAT. Leg. 961 e, etc. ; χ. ἐπιγίγνεται, HDT. 7, 34 ; THC. 4, 6, une tempête survient ; χειμῶνα ποιεῖν, XÉN. Hell. 2, 4, 14, amener de l’orage (par un ciel serein), particul. de la neige ; χειμῶνι χρῆσθαι, ANT. 131 ; DÉM. 293, être surpris par une tempête, en parl. de navigateurs ;
      2 saison du mauvais temps, hiver, IL. 17, 549 ; SOPH. Aj. 671 ; p. opp. à θέρος, XÉN. Mem. 1, 2, 1 ; Œc. 5, 3 ; PLAT. Rsp. 415 e, etc. ; χ. ὀρνιθίας, AR. Ach. 876, grêle d’oiseaux (canards, geais, etc. apportés par un Béotien) ; χειμῶνος, SOPH. Aj. 1143, pendant l’orage : τοῦ χειμῶνος, THC. 7, 31 ; XÉN. Œc. 9, 4 ; PLAT. Rsp. 372 a, ou simpl. χειμῶνος, XÉN. Mem. 3, 8, 9 ; Conv. 2, 18 ; PLAT. Rsp. 415 e, etc. en hiver, pendant l’hiver ; χειμῶνι, IL. 21, 283, en hiver ; d’ordin. ἐν χειμῶνι, ESCHL. Ag. 943 ; XÉN. Cyr. 1, 6, 25 ; ἐν τῷ χειμῶνι, XÉN. Cyr. 8, 8, 17 ; Œc. 17, 3, 12 ; PLUT. M. 157 b, etc. dans la saison de l’hiver ; διὰ χειμῶνος, PLAT. Tim. 74 c ; διὰ τοῦ χειμῶνος, XÉN. Hell. 3, 2, 9, pendant tout l’hiver ; χειμῶνα, SOPH. O.R. 1138 ; τὸν χειμῶνα, XÉN. An. 7, 6, 9 ; Hell. 1, 4, 1 ; 3, 2, 30, en hiver ;
      3 p. suite, froid, p. opp. à θάλπη, XÉN. Cyr. 6, 2, 29 ; à καῦμα, XÉN. An. 1, 7, 6 ; PLAT. Tim. 22 e, Prot. 321 e, etc. ; à πῦρ, PLAT. Leg. 965 d, etc. ;
   II fig. :
      1 tumulte de la bataille, SOPH. Ant. 670 ; PLUT. Pyrrh. 34 ;
      2 trouble, agitation politique, DS. 17, 11 ; PLUT. Arat. 38, COR. 32, PHOCYL. 3 ;
      3 malheur en gén. en prose réc. LUC. M. cond. 2 ;
      4 vieillesse, ANTH. 10, 100 ;
      5 maladie, PLAT. (GAL. 7, 215 b) ; THÉM. 60, 30 ;
      6 agitation, trouble de l’âme, PLUT. M. 515 c, 555 a ; d’où passion, folie, SOPH. Aj. 207 ;
      7 en gén. danger, THÉM. 346, 25 ; EL. N.A. 1, 41.

Étym. indo-europ. *ǵ^h(e)i-m-, hiver ; cf. χεῖμα, χιών, lat. hiems.

ῶνος, ὁ, (< χεῖμα) winter, χειμῶνος δυσθαλπέος ὅς ῥά τε ἔργων ἀνθρώπους ἀνέπαυσεν Il. 17.549; χειμῶνι in winter, 21.283; ἐν χειμῶνι Pi. I. 2.42, A. Ag. 969, X. Mem. 4.3.8; ἐν τῷ χ. Id. Cyr. 8.8.17; χειμῶνος ὥρᾳ And. 1.137; also χειμῶνος in winter-time, X. Mem. 3.8.9, Pl. R. 415e; χ. μέσου in mid-winter, Ar. Fr. 569.1; τοῦ χ.
in the course of the winter, Th. 7.31; τοῦ αὐτοῦ χ. Id. 8.30; διὰ χειμῶνος, διὰ τοῦ χ., Pl. Ti. 74c, X. HG 3.2.9; χειμῶνα during winter, S. OT 1138 (v.l. χειμῶνι)· τὸν χ.
during the winter, Hdt. 3.117, X. HG 1.4.1; τὸν δεινὸν χ. Id. An. 7.6.9; τὸν χ. ὅλον Ar. Fr. 345; ὁ ἀμφὶ τὸν χ. χρόνος X. Cyr. 8.6.22; ὄρος ἄβατον ὑπὸ χειμῶνος in consequence of the cold weather, Hdt. 8.138, cf. Th. 2.101; pl., νιφοστιβεῖς χειμῶνες S. Aj. 671; opp. καύματα, Pl. Lg. 829b; ἀμυντικὴ χειμώνων Id. Plt. 280e.
the wintry quarter of the heavens, the north, Βορέης καὶ χ. Hdt. 2.26.
wintry, stormy weather; generally, storm, ἐπεὶ οὖν χειμῶνα φύγον καὶ ἀθέσφατον ὄμβρον Il. 3.4; οὐ νιφετὸς οὔτ’ ἂρ χ. πολὺς οὔτε ποτ’ ὄμβρος Od. 4.566; ὅτε τις χ. ἔκπαγλος ὄροιτο 14.522; ὀπωρινὸν ὄμβρον καὶ χειμῶν’ ἐπιόντα Hes. Op. 675, cf. Alc. 18, Sappho Supp. 11.6, etc. ; Γαιάοχος εὐδίαν ὄπασσεν ἐκ χειμῶνος Pi. I. 7 (6).39; θεὸς χειμῶν’ ὦρσε A. Pers. 496, cf. Ag. 649, 656, S. Aj. 1145, etc. ; χ. ὀρνιθίας Ar. Ach. 876; χ. κατερράγη Hdt. 1.87; ἐπέπεσέ σφι χ. τε μέγας καὶ πολλὸς ἄνεμος Id. 7.188, cf. Pl. Prt. 344d; ἐπιγενόμενος χ. Hdt. 7.34, Th. 4.6; χειμῶνι χρησάμενοι Antipho 5.21; χ. νοτερός a storm of rain, Th. 3.21; ἐν εὐδίᾳ χειμῶνα ποιεῖν X. HG 2.4.14; pl., ὑπὸ τῶν χ. because of the winter-storms, Hdt. 4.62; ἔν γε χειμῶσιν καὶ ἐν εὐδίαις Pl. Lg. 961e, cf. 919a. metaph, θεόσσυτος χ.
storm of calamity sent by the gods, A. Pr. 643; χ. καὶ κακῶν τρικυμία ib. 1015, cf. Ch. 202 (pl.), 1066 (anap.); δορὸς… ἐν χειμῶνι in the storm of battle, S. Ant. 670; θολερῷ… χ. νοσήσας, of the madness of Ajax, Id. Aj. 207 (anap.); χ. γήρως βαρύς, of life΄s winter, AP 10.100 (Antiphan.); of a person, χ. ὁ μειρακίσκος ἐστὶ τοῖς φίλοις Alex. 178.7, cf. 46.4; χ. κατ’ οἴκους… κακὴ γυνή Men. Mon. 540; rare in Prose, of battle, Onos. 32.10; of mental and moral trouble, Epicur. Ep. 3 p. 62U., Polystr. p. 19W. ; χ. τοῦ κλύδωνος χαλεπώτερος, of pirates, Them. Or. 23.286a; pl., χειμῶνας ἔχειν to have trouble (in cutting teeth), Hp. Dent. 12.

ῶνος, ὁ, stürmisches od. regniges Wetter, Sturm u. Kälte, Winterwetter, der Winter selbst als Jahreszeit ; ἐπεὶ οὖν χειμῶνα φύγον καὶ ἀθέσφατον ὄμβρον Il. 3.4, vgl. Od. 4.566 ; Hes. O. 677 ; χειμῶνος δυσθαλπέος, ὅς ῥά τε ἔργων ἀνθρώπους ἀνέπαυσεν ἐπὶ χθονί Il. 17.549 ; εὐδίαν ἐκ χειμῶνος Pind. I. 6.39 ; im bestimmten Gegensatz gegen den Sommer 2.42 ; χειμῶνι, im Winter, Anacr. 25.4, wie χειμῶνος Xen. Mem. 3.8.9 ; νυκτὶ δ' ἐν ταύτῃ θεὸς χειμῶν' ἄωρον ὦρσε Aesch. Pers. 488 ; Ag. 620 u. sonst ; ἡνίκ' ἐν κακῷ χειμῶνος εἴχετο Soph. Aj. 1124 ; Eur. oft ; χειμὼν κατερράγη, ein Sturm brach los, Her. 1.87 ; ἐπέπεσέ σφι χειμών, ein Sturm überfiel sie, 7.188 ; ἐπιγίγνεται χειμών 7.34 ; χειμὼν ὀρνιθίας, ein Winter, wo die Vögel vom Himmel fallen, Ar. Ach. 842 ; νοτερός Thuc. 3.21, Sturm mit Regen ; πρὸς τὰς τοῦ χειμῶνος καρτερήσεις Plat. Symp. 226a ; Gegensatz θέρος Critia. 112d und sonst ; δεινοὶ γὰρ αὐτόθι χειμῶνες Symp. 220a ; Kälte, Ggstz καῦμα, Tim. 22e ; Prot. 321e, Polit. 279d ; Sturm, τὸν κυβερνήτην μέγας χειμὼν ἐπιπεσὼν ἀμήχανον ἂν ποιήσειε Prot. 344d ; ἐν χειμῶνι κονιορτοῦ καὶ ζάλης Rep. VI.496d, und sonst. – Uebertr., Alles, was den Menschen bestürmt, Drangsal, Not, heftige Gemütsbewegung ; die Uebertragung ist noch deutlich bei Aesch. οἷός σε χειμὼν καὶ κακῶν τρικυμία ἔπεισ' ἄφυκτος, Prom. 1017, vgl. Ch. 200, 1061 ; δορὸς ἐν χειμῶνι, im Sturme des Kampfes, Soph. Ant. 666 ; vom Wahnsinn, Αἴας θολερῷ κεῖται χειμῶνι νοσήσας Aj. 206 ; bes. sp.D., χειμὼν γήρως βαρύς Antiphan. 2 (X.100); χ. καὶ σάλος τῶν πραγμάτων Plut. Arat. 38 ; Coriol. 32.

χειμών, -ῶνος, ὁ
[in LXX for גֶּשֶׁם, סְתָו ;]
__1. winter: Jhn.10:22, 2Ti.4:21; genitive, χειμῶνος, in winter, Mat.24:20, Mrk.13:18.
__2. Prop., a winter storm, hence, generally, a storm, tempest: Mat.16:3 (T, WH, R, mg., om.), Act.27:20.†
(AS)