ων, ον, gén. ονος, pire :
   I en parl. de pers. :
      1 plus faible, IL. 10, 238 ; 15, 641 ; 20, 434 ; OD. 20, 82, 133 ; ATT. ;
      2 de race ou de condition inférieure, XÉN. Ath. 1, 4 ; en parl. d’animaux (chevaux) IL. 23, 572 ; PLAT. Rsp. 334 b ; cf. XÉN. Mem. 1, 2, 32 ;
      3 pauvre, misérable (p. opp. à ὄλϐιος) EUR. Bacch. 422 ;
      4 plus mauvais ou simpl. méchant (p. opp. à ἀγαθός) SOPH. Ph. 456 ; cf. THC. 3, 9 ; LYS. 145, 43 ; ISOCR. 62 d ; PLAT. Rsp. 460 c, etc. ; à βελτίων, XÉN. Mem. 4, 8, 8 et 10 ; ISOCR. 17 ; à κρείττων, XÉN. Œc. 13, 10 ; LUC. Herm. 23, etc. ;
      5 inférieur, en gén. PLAT. Crat. 429 a, etc. ; τι, XÉN. Cyr. 8, 8, 20 ; ESCHN. 60, 15 ; ISOCR. 229 d ; εἴς τι, PLAT. Theæt. 162 c, etc. ; πρός τι, LUC. J. tr. 48, en qqe ch., pour qqe ch., etc. ; avec l’inf. : ποιεῖν τι, XÉN. Cyr. 2, 1, 16, inférieur pour faire qqe ch. ;
   II en parl. de choses :
      1 pire, de qualité ou de condition inférieure, IL. 23, 413 ; XÉN. Œc. 13, 10 ; Hell. 1, 6, 31 ; PLAT. Rsp. 344 e, etc. ; χεῖρόν ἐστιν αὐτῷ, XÉN. An. 7, 6, 4, cela va plus mal pour lui ; οὐ χεῖρον (sans ἐστίν), AR. Eq. 37, etc. il n’y aurait pas de mal à cela ; avec un inf. : οὐ χεῖρον, PLAT. Phæd. 104 a ; ARSTT. Nic. 4, 13, il n’en vaut pas pis de, etc., càd. il est préférable de, etc. ; de même avec un suj. de pers. et un part. : οὐδὲν χείρους ἔσεσθε ἀκηκοότες, DÉM. 744, 1, vous ne vous trouverez pas plus mal d’avoir écouté ; adv. neutre χεῖρον ; THC. 3, 46 ; 6, 89 ; 7, 67 ; XÉN. Hell. 3, 1, 11 ; 6, 2, 47 ; PLAT. Rsp. 344 e, 519 d, plus mal ;
      2 à un degré inférieur, moins, XÉN. Œc. 10, 10 ; PLAT. Leg. 928 a, etc.

➳ Dat. pl. épq. χειρόνεσσι, PD. N. 8, 38.

Étym. cp. de *χέρης ; étymol. inconnue.

ὁ, ἡ, neut. χεῖρον, gen. -ονος, acc. -ονα ; nom. and acc. pl. χείρονες, ας, χείρονα, contr. in Att. Prose χείρους, χείρω· dat. χείροσι, poet. χειρόνεσσι Pi. N. 8.22; — (for Ep. form χερείων, poet. χειρότερος, χερειότερος, v. sub vocc.); — irreg. Comp. of κακός ; (χείρων from *χερjων, cf. χερείων); of persons, mcaner, inferior, either in bodily strength and bravery, or in rank, opp. ἀρείων, Il. 10.238, Od. 20.133; σὺ μὲν ἐσθλὸς ἐγὼ δὲ σέθεν πολὺ χείρων Il. 20.434; τοῦ γένετ’ ἐκ πατρὸς πολὺ χείρονος υἱὸς ἀμείνων 15.641, cf. Od. 20.82; ἦ πολὺ χείρονες ἄνδρες ἀμύμονος ἀνδρὸς ἄκοιτιν μνῶνται 21.325; opp. κρείσσων, Pi. I. 4 (3).34 (52); τὸν ὄλβιον τόν τε χ. E. Ba. 422 (lyr.); τὰ χείρονα S. Fr. 192, E. Supp. 196. later in moral sense, worse than others, sts. almost like a positive, knave, opp. ἀγαθός, S. Ph. 456, cf. Th. 3.9, Lys. 16.3; οἱ πένητες καὶ οἱ δημόται καὶ οἱ χ. X. Ath. 1.4, cf. 3.10; οἱ χ., opp. οἱ ἀγαθοί, Pl. R. 460c, etc. χ. βίος, opp. ἀμείνων, ib. 618d; γνώμη X. Cyr. 8.8.7.
worse in quality, inferior, of horses, Il. 23.572; inferior, less skilful, ἰητροί Hp. Acut. 6; ζωγράφοι, δημιουργοί, etc., Pl. Cra. 429a, R. 421e, etc. ; χ. εἰς σοφίαν, εἰς τὴν ἀρετήν, Id. Tht. 162c, R. 335b; πρὸς ἀλήθειαν Luc. JTr. 48; c. acc., χ. τὰ πολεμικά X. Cyr. 8.8.20; χ. τὴν ψυχήν, τὴν διάνοιαν, Aeschin. 3.46. Isoc. 11.43; τὰ ἄλλα μηδὲν χ. Id. 4.105; c. inf., χ. ἡμῶν ταῦτα ποιεῖν X. Cyr. 2.1.16; οὐδὲν χείρους ἔσεσθε… ἀκηκοότες you will be none the worse for having heard…, D. 24.139; less kind, μὴ χ. περὶ ἡμᾶς αὐτοὺς εἶναι… τῶν ὑπαρχόντων Id. 2.2. of things, inferior in quality, ἄεθλον Il. 23.413; ὑποδήματα X. Oec. 13.10; ὄνομα Pl. Cra. 429b.
worse, harder, more severe, νόσος E. Andr. 220; μοῖρα Pl. Phdr. 248e; τιμωρία Ep. Hebr. 10.29. neut., as a Subst., τὸ χ.
inferiority, Polem. Call. 27; but mostly in phrases with Preps., ἐπὶ τὸ χ. τρέπεσθαι, κλῖναι, fall off, get worse, X. Cyr. 8.8.2, Mem. 3.5.13; ἐπὶ τὸ χ. μεταβάλλει ἑαυτόν Pl. R. 381b; ἀλλοιοῦσθαι ἐπὶ τὸ χ., opp. ἐπὶ τὸ βέλτιον, Thphr. CP 6.3.3; also πάντα ὑποπτεύοντες ἐπὶ τὸ χ. putting the worst construction on… D.H. 6.85; λαμβάνειν τι ἐπὶ τὸ χ. J. AJ 16.7.4; also πρὸς τὸ χ. μεταβάλλειν D.S. 20.57; κατὰ τὸ χ. Pl. Lg. 720e; in the lower sense, opp. κατὰ τὸ κρεῖττον, Dam. Pr. 7; less freq. in pl., ἐπὶ τὰ χείρω ἰέναι X. Mem. 3.9.9; τὰ χ. προαιρεῖσθαι Isoc. 8.110. as a predicate, ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ χ. (sc. ἐστί or ἔσται) Od. 15.515, cf. X. An. 7.6.4; with a neg., οὐ χ. [ἐστι] c. inf., we may as well, Pl. Phd. 105a, Arist. EN 1127a14; simply οὐ χεῖρον, in an answer, it is as well, Ar. Eq. 37; λάβ΄, ὦγάθ΄· οὐδὲν χ. Clearch.Com. 4. as Adv., worse, χ. βουλεύσασθαι Th. 3.46, cf. 6.89; χ. πρᾶξαι Id. 7.67; βιῶναι, ζῆν, Pl. R. 344e, 519d.
in inferior degree, less, ἀγαπᾶν Id. Lg. 928a; φυλακὰς χ. φυλαττομένας X. HG 6.2.17, etc. Sup. χείριστος, η, ον, worst, Pl. Plt. 303a, etc. ; ὁ χ., opp. ὁ βέλτιστος, Lys. 1.2; esp. οἱ χ.
men of lowest degrce, X. Mem. 1.2.32. Adv. χείριστα Arist. PA 687a24, Metaph. 1083b2 (dub.l.); also -τως LXX 2 Ma. 7.39.

ον, gen. ονος, gew. irreg. Kompar. zu κακός, – schlimmer, schlechter, geringer, an Wert, an Rang u. Geschlecht, übh. Andern nachstehend ; σὺ μὲν ἐσθλός, ἐγὼ δὲ σέθεν πολὺ χείρων sagt Il. 20.434 Hektor zum Achilleus ; τοῦ γένετ' ἐκ πατρὸς πολὺ χείρονος υἱὸς ἀμείνων 15.641, wo das hinzugefügte παντοίας ἀρετάς, ἠμὲν πόδας ἠδὲ μάχεσθαι, καὶ νόον zeigt, wie das Nachstehen zu nehmen ist ; vgl. Od. 20.82 ; Ggstz ἀρείων Il. 10.238, Od. 20.133 ; ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ χεῖρον 15.515, es wird schlechter für dich sein ; so auch Pind. I. 3.52 ; χειρόνεσσι N. 8.52 ; ὅπου θ' ὁ χείρων τἀγαθοῦ μεῖζον σθένει Soph. Phil. 454 ; εἴς τε τὸν ὄλβιον, τόν τε χείρονα Eur. Bacch. 422, u. öfter ; οὐ χεῖρον, es ist nicht übel, Ar. Eq. 37 ; u. in Prosa : μηδὲν χείρων εἰς σοφίαν ὁτουοῦν ἀνθρώπων ἢ καὶ θεῶν Plat. Theaet. 162c ; οὐ χεῖρον, nicht so schlecht, zweckdienlich, z.B. οὐ γὰρ χεῖρον πολλάκις ἀκούειν Phaed. 185a, vgl. Phaedr. 248e ; Ggstz βελτίων Prot. 338b, ἀμείνων Crat. 429b u. oft ; διὰ τοῦτο χεῖρόν ἐστιν αὐτῷ, deshalb geht es ihm schlecht, Xen. An. 7.6.4 ; Sp. – Vgl. das ep. χερείων u. die poetischen Formen χερειότερος, χειριστότερος, die alle auf einen gemeinsamen Positiv χέρης zurückgeführt werden können.

χείρων, -ον, compar. of κακός
[in LXX: 1Ki.17:43 B, Wis.15:18 17:6, 3Ma.5:20 * ;]
worse: Mat.9:16 12:45 27:64, Mrk.2:21, Luk.11:26, Jhn.5:14, 1Ti.5:8, Heb.10:29, 2Pe.2:20; εἰς (ἐπὶ) τὸ χεῖρον, Mrk.5:26, 2Ti.3:13.†
(AS)