'χαλάω-ῶ [χᾰ] (impf. ἐχάλων, f. χαλάσω, ao. ἐχάλασα, pf. κεχάλακα ; pass. f. inus., ao. ἐχαλάσθην, pf. κεχάλασμαι, pl.q.pf. ἐκεχαλάσμην) :
   I tr.
      1 relâcher, détendre, laisser aller : βιόν, HH. Ap. 6, détendre la corde d’un arc ; τόξα, HH. 27, 12, débander un arc ; τὰ νεῦρα, PLAT. Phæd. 98 d, détendre les nerfs, p. opp. à συντείνειν ; ἡνίαν, EUR. fr. 413, relâcher les rênes ; τὰς ἡνίας τοῖς λόγοις, PLAT. Prot. 338 a, lâcher la bride à son langage ; δεσμά, EUR. Andr. 578, etc. relâcher des liens ; κλῇθρα, SOPH. Ant. 1187 ; ou κλῇδας, EUR. Med. 1314, HIPP. 808, relâcher ou délier les courroies d’une porte, càd. ouvrir une porte ; τοὺς μοχλούς, AR. Lys. 310 ; ou πύλας μοχλοῖς, ESCHL. Ch. 880, m. sign. ; ἀσκόν, EUR. Cycl. 161, ouvrir une outre toute grande, afin de laisser couler le vin abondamment ; στόμα, XÉN. Eq. 6, 8, ouvrir la bouche ; μέτωπον, AR. Vesp. 655, détendre ou dérider le front ; μαστούς, EUR. Cycl. 55, tendre ou présenter ses mamelles πτέρυγα PD. P. 1, 12, détendre, replier ou abaisser son aile ; ὑγρά, HPC. laisser aller des matières liquides, en parl. d’un relâchement du ventre ; πᾶν κάλυμμ' ἀπ' ὀφθαλμῶν, SOPH. El. 1467, retirer tous les voiles qui le cachent à mes yeux ; au pass. être relâché, se relâcher, ESCHL. Pr. 991 ; HPC. Art. 808, etc. p. opp. à ἐπιτείνεσθαι, PLAT. Phæd. 86 c ; 94 c ; joint à διαφθείρεσθαι, PLAT. Leg. 653 c ; σῶμα κεχαλασμένον, PLAT. Phæd. 86 c ; CALLISTR. p. 891, 3, corps détendu, relâché, amolli ; λίθος εἰς ὑγρότητα κεχαλασμένος, CALLISTR. p. 896, 24, pierre qui s’amollit et se dissout ; avec double rég. : χαλᾶν τινα ἐκ δεσμῶν, ESCHL. Pr. 176, relâcher ou délivrer qqn de ses liens ; τινα κακῶν, ESCHL. Pr. 256, délivrer qqn de ses maux ; fig. : ὀργήν, AR. Vesp. 727, se relâcher de sa colère ; ἐπιθυμίαν, PLUT. M. 133 a, de son désir ;
      2 p. suite, laisser aller, abaisser, descendre : ἱστόν, A.RH. 2, 1264, abaisser un mât ; τὰ δίκτυα, NT. Luc. 5, 5, lancer le filet (dans l’eau) ;
   II intr. se détendre, se relâcher : ζῶναί σοι χαλῶσι, EUR. Bacch. 933, ta ceinture se relâche ; πύλαι χαλῶσαι, XÉN. Cyr. 7, 5, 2, 9, porte qui s’ouvre ; fig. en parl. du relâchement d’un désir, PLAT. Rsp. 329 c ; PLUT. M. 687 c, etc. ; d’une souffrance, HPC. Acut. 386 ; avec un gén. : χαλᾶν τῆς ὀργῆς, AR. Av. 383, se relâcher de sa colère ; τοῦ τόνου, LUC. Bis acc. 21, de sa tension, de son effort ; avec un dat. : τοῖς τοκεῦσιν, EUR. Hec. 403, pardonner à des parents ; avec une prop. inf. laisser aller, PLAT. Soph. 242 e : abs. céder, SOPH. O.C. 840, etc.

➳ Act. prés. ind. 3 pl. épq. χαλόωσιν, OPP. H. 2, 451 ; ao. ἐχάλασσα, HH. 1, 6 ; OPP. C. 3, 124, ou χάλασσα, ORPH. Arg. 376 ; dor. ἐχάλαξα, THCR. Idyl. 21, 51 ; part. χαλάξαις, PD. P. 1, 6 ; moy. ao. 3 pl. poét. χαλάσαντο, A.RH. 2, 1264.

Étym. inconnue.

'

A. Eu. 219, etc., Ep. 3 pl. χαλόωσιν Oppian. H. 2.451; Aeol. 3 pl. χόλαισι Alc. 18.9 codd. Heraclit. ; fut. χαλάσω [λα] Hp. Aër. 8, Epid. 7.80; aor. ἐχάλασα A. Pr. 177 (anap.), Hp. Epid. 7.23, etc. ; Ep. χάλασσα h.Ap. 6, pl. subj. χαλάσσομεν Alc. Supp. 23.10; Dor. part. χαλάξαις Pi. P. 1.6; 3 sg. fut. or aor. subj. χαλάξει (dub.sens.) Berl.Sitzb. 1927.164 (Cyrene); — Med., Ep. aor. χαλάσαντο A.R. 2.1264; — Pass., aor. ἐχαλάσθην, subj. χαλασθῇ A. Pr. 991, Pl. Phd. 86c; pf. κεχάλασμαι AP 9.297 (Antip.), App. Mith. 74, Plot. 4.3.16; plpf. ἐκεχάλαστο Aristid. 1.315J. trans., slacken, loosen, χ. βιόν, τόξα, unstring the bow, h.Ap. 6, h.Hom. 27.12; χ. τὰ νεῦρα, opp. συντείνειν, Pl. Phd. 98d; χ. τὸν πόδα, of a ship, v. πούς II. 2; metaph, τὰ τῆς πολιτείας χ., opp. ἐπιτείνειν, Plu. 2.827b; — Pass., opp. ἐπιτείνεσθαι, Pl. Phd. 86c, 94c; χαλᾶσθαι καὶ διαφθείρεσθαι Id. Lg. 653c; χαλᾶσθαι ὑπὸ τῆς ἡδονῆς Porph. Marc. 7.
let down, let fall, πτέρυγα χαλάξαις Pi. l.c. ; χαλάσας ὀλίγον τὸ μέτωπον having unbent the brow, Ar. V. 655 (anap.); μαστοὺς χάλασον, says the Cyclops to his ewe, E. Cyc. 55 (lyr.); κράββατον, δίκτυα χ., Ev. Marc. 2.4, Ev. Luc. 5.5; τὴν ἱερὰν ἄγκυραν Suid. ; dip in a liquid, εἰς αἷμα PMagPar. 1.2886; soak, PHolm. 14.33; — Med., ἱστὸν χαλάσαντο lowered it, A.R. 2.1264.
let loose, release, τινὰ ἐκ δεσμῶν A. Pr. 177 (anap.); abs., let go, slacken one΄s hold, μηδαμῇ χάλα ib. 58. ἡνίας χ.
slacken the reins, esp. in metaph sense, χ. τὰς ἡνίας τοῖς λόγοις Pl. Prt. 338a, cf. E. Fr. 409. κλῇθρα χ.
loose the bars or bolts, i.e.
undo or open the door, S. Ant. 1187, E. Hipp. 808; κλῇδας Id. Med. 1314; χ. τοὺς μοχλούς Ar. Lys. 310; but also πύλας μοχλοῖς χαλᾶτε A. Ch. 879.
loosen or undo things drawn tightly together, χ. κρεμαστὴν ἀρτάνην S. OT 1266; χ. πᾶν κάλυμμ’ ἀπ’ ὀφθαλμῶν Id. El. 1468; χ. δεσμά E. Andr. 577; ἀσκόν Id. Cyc. 161; τὸ στόμα X. Eq. 6.8; — Pass., τὰ χαλώμενα ὅπλα Hp. Art. 43; πρὶν ἂν χαλασθῇ δεσμά A. Pr. 991. of the bowels, etc., ὑγρὰ χ. Hp. Prorrh. 1.99, cf. Coac. 20; ἢν αἱ μῆτραι μὴ χαλάσωσι τὰ ἐπιμήνια Id. Mul. 1.61. metaph, τὴν ὀργήν χ.
let it go, Ar. V. 727 (anap.); χ. [τὸν νόον] ἐς ὄψιν τινός Ti.Locr. 104c; χ. ἐπιθυμίαν Plu. 2.133a; τὸ βαρὺ καὶ ἀμειδές Alciphr. 3.3; remit, μήτε τῆς προνοίας χαλώσης τὴν… ὑπεροχήν Procl. Inst. 122; τὸ ἀεὶ ταῦτα οὕτως ἔχειν ἐχάλασαν relaxed the strict principle that… Pl. Sph. 242e; — Pass., to be softened, λίθος εἰς ὑγρότητα κεχαλασμένος Callistr. Stat. 5; also κεχαλάσθαι εἰς τὸ αὐτεξούσιον to have free play, opp. συντετάχθαι, Plot. 4.3.16. intr., become slack or loose, opp. συντείνω, Pl. Phd. 98d; χόλαισιν ἄγκυρραι Alc. 18.9 (s.v.l.); ζῶναι χαλῶσι E. Ba. 935; πύλαι χαλῷσαι open gates, X. Cyr. 7.5.29; metaph c. gen., have a remission of, χαλάσσομεν τὰς θυμοβόρω λύας Alc. Supp. 23.10; τί χαλᾷ μανιῶν· A. Pr. 1057 (anap.); (also abs., S. OC 203 (lyr.), 840); relax, φρονήματος χ. E. Fr. 716; τῆς ὀργῆς Ar. Av. 383 (troch.); [τὸ ὂν] χαλάσαν τῆς τοῦ ἑνὸς ἁπλότητος Dam. Pr. 13. c. dat. pers., χ. τινι give way or yield to any one, be indulgent to him, εἰ τοῖσιν… κτείνουσιν ἀλλήλους χαλᾷς A. Eu. 219; χάλα τοκεῦσιν E. Hec. 403; with gen. add., μοι τῆς ἀρχῆς χάλασον Pl. Men. 86e, cf. Plu. Lyc. 7; abs., give way, εἴκειν ὁδοῦ χαλῶντα τοῖς κακίοσιν E. Ion 637. abs., grow slack or weak, ἐπειδὰν αἱ ἐπιθυμίαι παύσωνται κατατείνουσαι καὶ χαλάσωσι Id. R. 329c; abate, χαλάσει ὁ παγετός Hp. Aër. 8; ὀδύνη Id. Acut. 16.

fut. χαλάσω, dor. χαλάξω, perf. pass. κεχάλασμαι, – nachlassen,
   1) trans., d.i. eine Spannung aufheben, abspannen ; βιόν, τόξα, H.h. Apoll. 6.27 ; 12 τόξα κεχαλασμένα ; Sp.; πτέρυγα χαλάξας, die Flügel sinken lassen, Pind. P. 1.6 ; Gegensatz von συνάγω Plat. Tim. 66c, von συντείνειν τὰ νεῦρα Phaed. 98d ; ἡνίας τοῖς λόγοις Prot. 338a ; μέτωπον, die Stirn entfalten od. entrunzeln, erheitern, Ar. Vesp. 655 ; vgl. Ant. Lib. p. 69 ; – losbinden, lösen, τινὰ ἐκ δεσμῶν Aesch. Prom. 176 ; πρὶν ἂν χαλασθῇ δεσμὰ λυμαντήρια 993 ; χαλᾷ κρεμαστὴν ἀρτάνην Soph. O.R. 1266 ; δεσμά Eur. Andr. 578 ; bes. χαλινὰ χαλᾶν, die straff angezogenen Zügel nachlassen, schießen lassen, und vom Ankertau, ναῦς ἔστη, ἢν χαλᾷ πόδα Or. 706 ; so auch κλῇθρα, κλῇδας χαλᾶν, den Türriemen losbinden, die Tür öffnen, Hipp. 808, Med. 1314 ; ἀσκόν Cycl. 161 ; τυγχάνω γε κλῇθρ' ἀνασπαστοῦ πύλης χαλῶσα Soph. Ant. 1172 ; τοὺς μοχλούς Ar. Lys. 310 ; auch μοχλοῖς πύλας χαλᾶτε, Aesch. Ch. 866 ; u. übertr., χαλᾶτε πᾶν κάλυμμ' ἀπ' ὀφθαλμῶν Soph. El. 1460 ; – eng zusammengezogene Dinge auseinanderlassen, erweitern. – Uebtr. fahren lassen, aufgeben, τὴν ὀργήν Ar. Vesp. 753.
   2) intr., erschlaffen, lose od. schlaff werden, seine Spannung od. seine Kraft verlieren, ἐπειδὰν αἱ ἐπιθυμίαι χαλάσωσι Plat. Rep. I.329c ; χαλασάσης τῆς ἀλγηδόνος Luc. Amor. 27. – Dah. auch auseinandergehen, seine Haltung verlieren, sich öffnen, ζῶναί σοι χαλῶσι Eur. Bacch. 933 ; πύλαι χαλῶσαι, offen stehend, Xen. Cyr. 7.5.29.
   3) χαλᾶν τινος, von Etwas nachlassen, ablassen, τῆς ὀργῆς Ar. Av. 383 ; αἰκίζεταί τε κοὐδαμῆ χαλᾷ κακῶν Aesch. Prom. 256 ; absolut, σφίγγε, μηδαμῆ χάλα 58 ; vgl. Soph. O.C. 203 ; σμικρόν γέ μοι τῆς ἀρχῆς χάλασον Plat. Men. 86e ; χαλῶντες τοῦ τόνου Luc. Bis acc. 21 ; – χαλᾶν τινι, Einem nachgeben, gegen ihn nachsichtig sein, ihm vergeben, verzeihen ; χάλα τοῖς τοκεῦσιν, vergieb deiner Mutter, Eur. Hec. 407 ; εἴκειν ὁδοῦ χαλῶντα τοῖς κακίοσιν Ion 637.
Bei den Aerzten κοιλίη ὑγρὰ χαλᾷ, vom Durchfall, Hippocr.

χαλάω, -ῶ
[in LXX: (Jer.38:6) (שָׁלַח pi.), etc. ;]
__(a) to slacken, loosen;
__(b) to let loose, let go;
__(with) to lower, let down: with accusative of thing(s), Mrk.2:4, Luk.5:4-5, Act.9:25 27:17, 30; with accusative of person(s) (cf. Je, l.with), pass., 2Co.11:33.†
(AS)