(seul. prés. et impf.) s’ouvrir, s’entre-bâiller, d’où :
      1 bâiller par indolence, ennui ou inattention, AR. Eq. 1032, etc. ;
      2 particul. demeurer bouche béante, SOL. 12, 36 ; AR. Eq. 1018 ; XÉN. Eq. 10, 7 ; ARSTT. H.A. 4, 5 ; ATH. 389 e ; πρός τινα, ANACR. 13, 8, regarder qqn la bouche béante, càd. avec admiration ou envie.

➳ χάσκω prête son prés. et son impf. à χαίνω.

Étym. R. indo-europ. *ǵ^heh₂n-, ouvrir avec force, bâiller ; cf. χάος, lat. hiō, hīscō.

Anacr. 14.8, Ar. V. 1493 (anap.); subj. χάσκῃς Id. Eq. 1032 (hex.); inf. χάσκειν X. Eq. 10.7, (ἐγ-) Ar. V. 721; part. χάσκων Sol. 13.36, Hp. Art. 30, f.l. in Ar. Eq. 1018 (hex.), (ἀνα-) Id. Av. 502 (anap.); Ion. fem. χασκευσα Herod. 4.42 Pap. (also Med. χασκόμενοι Cass. Pr. 20); pres. χαίνω only in late writers, Phld. Rh. 2.189 S., Antig. Mir. 128, AP 9.797 (Jul.), 11.242 (Nicarch.), Gal. 7.686, Gp. 10.30 tit., etc., (ἐπι-) Luc. DMort. 6.3, (περι-) Ael. NA 3.20; fut. χανοῦμαι (ἐγ-) Ar. Eq. 1313 (troch.), (ἀνα-) Hp. Steril. 217, Superf. 29, etc. ; aor.2 ἔχανον Il. 4.182, al., Hp. Art. 30, S. Aj. 1227, Ar. V. 342 (lyr.), etc. ; aor.1 ἔχανα Aesop. 223; pf. κέχηνα Il. 16.409, Hp. Coac. 487, etc. ; Dor. 3 pl. κεχάναντι Sophr. 25 (Hdn. Gr. 2.793 cites κεχήνετε from Ar. Ach. 133, and A.D. Adv. 197.31 has κέχαγκα); plpf. ἐκεχήνεσαν Ar. Eq. 651; early Att.) κεχήνη Id. Ach. 10. — Used by Hom. only in aor.2 χάνοι, χανών, and pf. part. κεχηνώς ; —
yawn, gape, τότε μοι χάνοι εὐρεῖα χθών then may earth yawn for me, i.e. to swallow me, Il. 4.182, 8.150, cf. 17.417; esp. of opening the mouth wide, [αἷμα] ἀνὰ στόμα καὶ κατὰ ῥῖνας πρῆσε χανών 16.350; ἕλκ’ ἐκ δίφροιο κεχηνότα ib. 409; ἐάλη τε χανών, of a lion, 20.168; πρὸς κῦμα χανὼν ἀπὸ θυμὸν ὀλέσσαι, of one drowning, Od. 12.350; c. acc., στόμα χάσκων AP 11.418 (Trajan); of a wound, v.l. in S. Fr. 508; of shellfish, αἵ γα μὰν κόγχαι… κεχάναντι πᾶσαι Sophr. l.c. ; ἐπεὰν ὁ κροκόδειλος… χάνῃ… πρὸς τὸν ζέφυρον Hdt. 2.68; of a goose, πλατυγίζοντα καὶ κεχηνότα Eub. 115; of fruit, burst with ripeness, M.Ant 3.2, Gp. l.c. after Hom., gape in eager expectation, χάσκοντες κούφαις ἐλπίσι τερπόμεθα Sol. l.c. ; freq. in Com., ὅτε δὴ ΄κεχήνη προσδοκῶν τὸν Αἰσχύλον when I was all agape, Ar. Ach. 10; λύκος ἔχανεν the wolf opened his mouth (for nothing), prov. of disappointed hopes, Id. Fr. 337, cf. Eub. 15.11, Euphro 1.30; with Preps., πρὸς ταῦτα κεχηνώς Ar. Nu. 996 (anap.); πρὸς ἄλλην τινὰ χάσκει Anacr. l.c., cf. Ar. Eq. 651, 804 (anap.), Porph. Marc. 9, etc. ; ἔς τι (sc. νόμισμα) Philostr. VA 2.7; ἄνω κεχηνώς, of a stargazer, Ar. Nu. 172, cf. Av. 51, Pl. R. 529b; ὧδε χὧδε χ. Herod. 4.42; κεχηνότες gaping fools, Ar. Ra. 990 (lyr.), cf. Eq. 261 (troch.), V. 617 (anap.), and v. Κεχηναῖοι.
yawn from weariness, ennui, or inattention, Id. Ach. 30; ὅταν σύ που ἄλλοσε χάσκῃς Id. Eq. 1032 (hex.), cf. Lys. 426; χάσκεις αὐτός· are you yawning? paying no attention? Mnesim. 4.22 (anap.). metaph, ἀναπληροῦν τὸ κεχηνὸς τῆς ἑρμηνείας fill the lacuna, A.D. Synt. 266.22. less freq., speak with open mouth, utter, c. acc., σὲ δὴ τὰ δεινὰ ῥήματ’… καθ’ ἡμῶν… χανεῖν· S. Aj. 1227; τοῦτ’ ἐτόλμησεν χανεῖν· Ar. V. 342 (lyr.); ὀϊζυρόν τι χανοῦσα Call. Ap. 24. in Paus. 6.21.13, if the text be correct, it must be trans., χανεῖν… τὴν γῆν… τὸ ἅρμα opened and swallowed the chariot. — Not in A. (exc. in compd. προς) or E. ; rare in early Prose, exc. Hp. ; once in Hdt. (v. supr. 1.1).

im praes. u. imperf. gebräuchlicher als χαίνω, offenstehen, gähnen, aufklaffen, bes. den Mund weit offen haben, das Maul aufsperren ; Sol. 5.36 ; Ar. Eq. 1013 ; ἄλλοσέ που 1027 ; πρός τινα, Einen mit weitem Maule angaffen, Anacr.