ου (τὸ) [μᾰ] toute substance au moyen de laquelle on altère la nature d’un corps, toute drogue salutaire ou malfaisante, d’où :
   I. 1 drogue médicinale, médicament, remède préparé (onguent, THCR. Idyl. 11, 2 ; STR. 775, etc. ; médicament solide, LGS 2, 7 ; ou breuvage, EUR. Hipp. 516 ; médicament, en gén. ESCHL. Pr. 480) ; φάρμακον ἐπιτιθέναι, IL. 4, 191, appliquer un remède ; ἐπιπάσσειν, IL. 4, 218 ; 5, 401, etc. répandre une poudre sur une blessure ; προσαλείφειν τινί, OD. 10, 392, appliquer un onguent ou faire une onction sur qqn ; πίνειν φάρμακον, OD. 10, 326 ; HDT. 4, 160, boire une potion ; en ce sens souv. déterminé par un adj. : φ. ἐσθλόν, IL. 11, 831 ; OD. 4, 230, etc. bon remède ; φ. χρήσιμον, PLAT. Rsp. 382 c, remède utile ; avec le gén. du mal : φ. νόσου, ESCHL. Pr. 249, remède contre la maladie ; avec le gén. du résultat produit par le remède : φ. ὑγιείας, ARSTD. 2, 11, remède pour rendre la santé ; fig. remède contre, gén. πάντων, SIM. fr. 89 Bgk, contre tous les maux ; βλάϐης, ESCHL. Ag. 548, contre les maux ; ἔρωτος, THCR. Idyl. 14, 52, contre l’amour ; φόϐου, PLAT. Leg. 647 e, contre la peur ; λιμοῦ, PLUT. M. 159 f, contre la faim, etc. ;
      2 préservatif, moyen d’assurer ou de consolider, PLAT. Phædr. 274 e, 275 a ; σωτηρίας, EUR. Ph. 893, moyen d’assurer le salut ; πρός τι, ARSTT. Pol. 6, 44 ; ARSTD. t. 2, 385, préservatif contre qqe ch. ;
   II drogue malfaisante, d’où :
      1 poison ; en ce sens d’ord. accompagné d’un déterm. : φάρμακον κακόν, IL. 22, 94 ; OD. 10, 213, poison funeste ; φάρμακον ἀνδροφόνον, OD. 1, 26 ; θυμοφθόρον, OD. 2, 319 ; λυγρόν, OD. 4, 230 ; 10, 236, etc. ; θανάσιμον, DIOSC. 1, 95, poison meurtrier, dévorant, funeste, mortel, etc. ; abs. SOPH. Tr. 685 ; THC. 2, 48 ; PLAT. Phæd. commenc. et 115 a ;
      2 préparation magique (breuvage, drogue qqconque) p. suite, toute opération de magie (chant, formule, etc.) IL. 11, 741 ; OD. 4, 220 ; THCR. Idyl. 2, 15 ; LGS 2, 7 ;
   III drogue pour teindre, teinture, fard, HDT. 1, 98 ; AR. Eccl. 735 ; PLAT. Crat. 424 e, Pol. 277 c, Rsp. 420 c ; DH. Comp. 21 ; LUC. H. conscr. 13, Am. 40, Im. 16, D. mer. 11, 3, etc.

Étym. pré-grec.

[v. sub fin.], τό, drug, whether healing or noxious; in Hom. the sense is freq. determined by an epith., φάρμακα, πολλὰ μὲν ἐσθλὰ…, πολλὰ δὲ λυγρά Od. 4.230; τόδε φ. ἐσθλόν 10.287, cf. 292; φ. ἤπια, ὀδυνήφατα (v. infr. 2); κακὰ φ. ib. 213; φ. λυγρά ib. 236; φ. οὐλόμενον ib. 394; ἀνδροφόνον 1.261; θυμοφθόρα φ. 2.329; so, after Hom., προσανέα φ. Pi. P. 3.52; παιώνια A. Ag. 848; χρήσιμον Pl. R. 382c; θανάσιμα Ph. Bel. 103.31; ὀλέθριον Luc. Herm. 62.
healing remedy, medicine, in Hom. mostly of those applied outwardly, ἐπιθήσει φάρμαχ’ ἅ κεν παύσῃσι μελαινάων ὀδυνάων Il. 4.191; ἐπ’ ἄρ’ ἤπια φάρμακα πάσσε ib. 218; ὀδυνήφατα φ. πάσσων 5.401, 900, cf. 11.515, 830, 15.394; προσάλειφεν ἑκάστῳ φ. Od. 10.392; φ. περιαλείφειν Ar. Eq. 906; also of potions, πιὼν φάρμακ’ Od. 10.326; φ. πεπωκώς Hdt. 4.160, cf. Pi. l.c. ; παρὰ τοῦ ἰατροῦ Pl. R. 406d, cf. Grg. 467c; φ. χριστόν E. Hipp. 516; ἔγχριστον Theoc. 11.1; ἐπίχριστον Str. 17.1.10; ἐπίπαστον Theoc. l.c. ; καταπλαστόν Ar. Pl. 716; ποτόν E. Hipp. l.c. ; freq. in Medic. writers, Sor. 1.4, Gal. 6.265, etc. ; of medicines for cattle, PFlor. 222.11 (iii AD). c. gen. (v. infr. II), φ. νόσου a medicine for it, remedy against it, A. Pr. 251, 606 (lyr.); βηχός Phryn.Com. 60; κεφαλῆς for a head-ache, Pl. Chrm. 155b; στραγγουρίας Arist. HA 612b16, cf. 624a16; μέθης Amphis 37; δίψης AP 6.170 (Thyill.); but ὑγιείας φ.
a medicine to restore or maintain health, Aristid. Or. 37 (2).11.
enchanted potion, philtre; hence, charm, spell, Od. 4.220 sq., Ar. Pl. 302, Theoc. 2.15, PSI 1.64.20 (i BC); φαρμάκοις τὸν ἄνδρ’ ἔμηνεν Ar. Th. 561; τοιαῦτα ἔχω φ. such charms have I, Hdt. 3.85, cf. Apoc. 9.21.
poison, S. Tr. 685, E. Med. 385; πιεῖν τὸ φ. Antipho 6.15, Pl. Phd. 57a, 115a; φάρμακα ἐσβεβληκέναι ἐς τὰ φρέατα Th. 2.48; φ. δηλητήρια SIG 37 A 1 (Teos, v BC); τοξικὸν φ. BGU 21 ii 14 (iv AD).
lye for laundering, Stud.Pal. 22.56.12 (iii AD). generally, remedy, cure, Hes. Op. 485, Alc. 35, etc. ; μεῖζον… τῆς νόσου τὸ φ.
the cure too strong for, i.e. worse than, the disease, S. Fr. 589.4, cf. Com.Adesp. 455; φ. πραΰ, of a bridle, Pi. O. 13.85; φ. τινι for a thing, Thgn. 1134 (pl.), Archil. 9; πρός τι Arist. Pol. 1321a16; ποττὸν ἔρωτα Theoc. 11.1; but most freq. φ. τινός remedy against… χλαῖνα… φ. ῥίγευς Hippon. 19; Ζεὺς πάντων φ. μοῦνος ἔχει Simon. 87; τὸ σιγᾶν φ. βλάβης ἔχω A. Ag. 548; φ. πόνων, λύπης, E. Ba. 283, Fr. 1079; δόλοι… χρείας ἀνάνδρου φ. ib. 288; φόβου Pl. Lg. 647e; λήθης φάρμακα (of γράμματα) E. Fr. 578.1; v. εὐδιανός. c. gen. also, a means of producing something, φ. σωτηρίας Id. Ph. 893; μνήμης καὶ σοφίας φ. Pl. Phdr. 274e; ὑπομνήσεως ib. 275a, cf. 230d; ἀθανασίας Antiph. 86.6; ἡσυχίας Arist. Pol. 1273b23; φ. μανίας, of the oil applied to wrestlers, D.L. 1.104. ἐπὶ θανάτῳ φ. ἑᾶς ἀρετᾶς εὑρέσθαι a remedy or consolation in his own virtue, Pi. P. 4.187.
dye, paint, colour, Emp. 23.3, Hdt. 1.98, A. Fr. 134, Ar. Ec. 735, Pl. R. 420c, Plt. 277c, PCair. Zen. 789.13 (iii BC), etc.
chemical reagent, PLeid. X. 25, PHolm. 13.46, 22.10, Ps.-Democr. ap. Zos.Alch. p. 160 B. ; used by tanners, Sch. Ar. Eq. 44, 368. — Cf. φαρμάσσω. [μα· but μα in φαρμακός.]

τό, jedes künstliche Mittel, bes. zur Hervorbringung physischer Wirkungen ;
   1) Heilmittel, Arzneimittel, sowohl gegen äußerliche Verletzungen als gegen innere Krankheiten, sowohl äußerlich, als innerlich zu brauchen ; oft bei Hom.: ἐπιθήσει φάρμαχ', ἅ κεν παύσῃσι μελαινάων ὀδυνάων Il. 4.191 ; ἐπ' ἄρ' ἤπια φάρμακα πάσσε ib. 218 ; ἐπιπάσσων ὀδυνήφατα φάρμακα 5.401, 900 ; ἀκήματα ὀδυνάων 15.394 ; – πραΰ Pind. Ol. 13.85 ; ὁποίοις φαρμάκοις ἰάσιμος Aesch. Prom. 473 ; Soph. Aj. 1234 u. in Prosa. – Nach der Art des Gebrauches unterschieden die Alten χριστά, παστά oder ἐπίπαστα, πλαστά u. καταπλαστόν, Ar. Plut. 716 Theocr. 11.1, βρώσιμα, πότιμα oder πιστά ; φάρμακον πεπωκώς Her. 4.160 ; vgl. Aesch. Prom. 479 ff.; φάρμακα προσανέα πίνοντας Pind. P. 3.53 ; Plat. Gorg. 456b ; Xen. An. 6.2.11.
   2) Gift, tödliches, Verderben, Unheil bringendes Mittel ; κακά, λυγρά, οὐλόμενα, ἀνδροφόνα, θυμοφθόρα, Il 22.94, Od. 1.261, 2.329, 10.213, 236, 394 ; Soph. Trach. 682 ; φαρμάκοις μῆναί τινα Ar. Th. 561 ; φάρμακα εἰσβάλλειν εἰς τὰ φρέατα Thuc. 2.48.
   3) Zaubermittel ; denn dem einfachen Naturmenschen gilt Arznei, Gift und Zaubermittel für Eins ; sowohl von Zaubertränken und Salben, als von Zauberformeln und Beschwörungen, Il. 11.741, Od. 4.220, 230 ; – jedes geheime Mittel, Etwas zu bewirken, Her. 3.85.
   4) Uebh. Hilfsmittel, Gegenmittel ; Hes. O. 481 ; αὐρᾶν ψυχρᾶν, gegen kalte Lüfte, Pind. Ol. 9.97 ; νόσου Aesch. Prom. 249 ; πάλαι τὸ σιγᾶν φάρμακον βλάβης ἔχω Ag. 534 ; πόνων Eur. Bacch. 283 ; τὸ θανεῖν κακῶν μέγιστον φάρμακον νομίζεται Heracl. 596 ; φόβου Plat. Legg. I.647e ; πενθέων Philet. 1 ; ἔρωτος Theocr. 14.52, wie πρὸς τὸν ἔρωτα 11.1 ; δίψης φάρμακα ἀλεξίκακα κύπελλα Thall. 3 (VI.170); – aber auch Erregungsmittel ; so heißt der Wein φάρμακον ἀφροσύνης, der Raserei erregt, u. Anacharsis nannte das Salböl der Ringer φάρμακον μανίας, wodurch sie gleichsam Wut gegen einander hervorzaubern ; – σωτηρίας φ. Eur. Phoen. 900 ; μνήμης καὶ σοφίας φ, Plat. Phaedr. 274e, vgl. 275a.
   5) Färbemittel ; ἠνθισμένοι φαρμάκοισι Her. 1.93 ; πολύχροα Empedocl. 84 ; – Schminke, Malerfarbe, Plat. Crat. 424e, Polit. 277c ; s. Pierson Moer. p. 399 Schaefer Dion.Hal. C.V. p. 289. – Reizmittel, den Wohlgeschmack der Speisen zu erhöhen, Würze ; dah. übertr., κάλλιστον φάρμακον ἀρετᾶς ἐπὶ θανάτῳ εὑρέσθαι, die Würze, welche die Tugend selbst dem Tode gibt, Pind. P. 4.187.
[Die Penultima ist von einigen ion. Dichtern auch lang gebraucht, Gaisf. Hephaest. 254 u. Hipponax, s. φαρμακός.]

φάρμακον, -ου, τό,
[in LXX for כֶּשֶׁף ;]
__(a) a drug;
__(b) an in­cantation, enchantment: Rev.9:21, Tr., mg., WH, txt. (RV, sorceries).†
(AS)