η, ον, adj. démonstr. :
      1 tel, (avec idée de quantité) càd. aussi grand, aussi fort, aussi nombreux, ou aussi petit, aussi faible, aussi peu nombreux, OD. 14, 100, etc. ; avec un adv. de nombre : δὶς τόσος, THGN. 1090 ; SOPH. Aj. 277, etc. deux fois aussi grand ou aussi nombreux ; τρὶς τόσσα δῶρα, IL. 1, 213, des présents trois fois aussi nombreux, trois fois autant de présents ; en corrélat. avec ὅσος : τόσος ὅσος, IL. 2, 528 ; 17, 410, etc. aussi grand que ; ou avec ὡς, ESCHL. Ag. 866 ; adv. τόσον, autant : δὶς τ. OD. 9, 491, deux fois autant ; λίην τόσον, OD. 15, 405, autant, ou à un tel point, OD. 4, 371 ; τόσον καὶ τόσον, PLAT. Phædr. 271 d, autant ; τόσα καὶ τόσα, DÉM. 1307, 18, m. sign. ; en corrélat. avec ὅσον : τόσον…, ὅσον, IL. 3, 12, etc. autant… que ; τόσον ὡς, IL. 22, 424 ; OD. 4, 106, m. sign. ; ἐκ τόσου, HDT. 5, 88 ; 6, 84, etc. ; PLAT. Leg. 642 e, depuis aussi longtemps ; ἐς τόσον, HPC. 648, 34, aussi loin ; ἐπὶ τόσσον, A.RH. 3, 1146, m. sign. ; adv. dev. un cp. : ὅσῳ μᾶλλον…, τόσῳ μᾶλλον, THC. 4, 28 ; 8, 24 ; XÉN. Cyr. 1, 6, 26 ; PLAT. Leg. 665 e, etc. plus… plus ; ὅσῳ… τόσῳ δέ, THC. 1, 37 ; XÉN. Cyr. 7, 5, 6 ; ὅσῳπερ… τόσῳ, XÉN. Vect. 4, 32 ; PLAT. Leg. 902 e, m. sign. ;
      2 adv., τόσον, seulement, OPP. C. 2, 183.

➳ Épq. et poét. τόσσος, HOM. ll. cc. ; ESCHL. Ag. 140 ; SOPH. Aj. 185.

Étym. indo-europ. *toti, autant de ; cf. sscr. táti, lat. tot, toti-dem.

Ep. τόσσος, η, ον (both forms in Hom. (v. infr.) and Hes. (Op. 680, 711, Th. 705), the latter form also in Trag. (lyr.), S. Aj. 184), Demonstr. corresponding to the Relat. ὅσος and interrog. πόσος ; — of Size, Space, and Quantity, so great, so vast; of Time, so long; of Number, pl., so many; of Sound, so loud; generally of Degree, so much, so very; — freq. answered by the Relat. ὅσος, οὔ τι τόσος γε ὅσος Τελαμώνιος Αἴας Il. 2.528; κακὸν τόσον ὅσσον ἐτύχθη 17.410, cf. Hes. Op. 680; sts. with an Adv. as relat., τόσων… ὡς… A. Ag. 866; freq. abs., when it either refers to something already mentioned, so great or so many, Il. 9.546, 21.321, or to a wellknown magnitude, which may be great or small, acc. to the context, just so much or just so many, Od. 14.100, 22.144, Hes. Th. 705, etc. ; with numeral Adverbs, τρὶς τόσσα… δῶρα thrice as many, Il. 1.213, cf. 9.379, 21.80, 24.686; δὶς τόσα τείνυσθαι Hes. Op. 711; δὶς τόσον [κακόν] Thgn. 1090; δὶς τόσ’ ἐξ ἁπλῶν κακά S. Aj. 277; τόσαι τρίς Alex. 187.1. — Τόσος is used thus only in Poets, τοσόσδε or τοσοῦτος being used in Att. Prose, exc. in the neut., v. infr. II. rarely poet. for ὅσος, Pi. N. 4.5, B. 15.11, Call. Ap. 94. in Hom. τόσον and τόσσον are common as Adv. with Verbs and Adverbs, so much, so far, so very; with a relat., τόσσον…, ὅσον Il. 3.12, cf. 6.450, al. ; τόσσον…, ὡς… 22.424; τόσον…, ὡς ὅτε… 4.130; freq. abs., λίην τ.
so very, Od. 4.371, 15.405; τόσσον πολλόν so very far, Il. 20.178; τ. πλέες so many more, 2.129; τ. φέρτερος Od. 21.372; τόσσον… πεπείρημαι Hes. Op. 660; δὶς τόσσον… ἀπῆμεν Od. 9.491, cf. A. Ag. 140 (lyr.), Eu. 896, etc. ; in Prose, τόσον νυνὶ φρόνει… ὅσονπερ τότε prob. in Lys. Oxy. 1606.194 (Bodl. Quart. Record 5.303); τόσα καὶ τόσα so and so many, Pl. Phdr. 271d; ἔτη τ. καὶ τ. D. 57.29; ζημιοῦσθαι τόσῳ καὶ τόσῳ Pl. Lg. 721d. ἐκ τόσου ever since (that), always of Time, freq. in Hdt., as 5.88, 6.84, cf. Pl. Lg. 642e; ἀπολήμψῃ ἐν τόσῳ in the meantime, POxy. 298.17 (i AD). ἐς τόσον so far, ὁκόταν ἐς τ. προΐωσι τοῦ χρόνου…, πρότερον ἢ ἐς τ. ἀφικέσθαι Hp. Mul. 2.133; εἰς τόσον ἔδεισαν IG 12(3).174.28 (Cnidus, i BC, Epist. Augusti); ἐπὶ τόσσον A.R. 3.1146. ὅσῳ μᾶλλον…, τόσῳ…, with a Comp., Th. 4.28; ὅσῳ ἐπὶ τὸ μεῖζον…, τόσῳ ἐχυρώτερον… Id. 8.24, cf. Pl. Lg. 665e, etc. ; ὅσῳπερ…, τόσῳ… ib. 902e; ὅσῳ…, τόσῳ δὲ… (Hertlein for τοσῷδε) Th. 1.37. τόσον only, Opp. C. 2.183; so τόσσον PSI 9.1030.16 (ii AD). (Cf. Lat. tantum.) rarely as regul. Adv. τόσως, δὶς τ. ἐμὲ κτείνας ἀδελφῆς E. El. 1092, cf. Med. 1194.

ep. auch τόσσος, demonstrativ dem Frageworte πόσος entsprechend ; – von der Größe : so groß, vom Raume : so weit, von der Zeit : so lange, von der Zahl : so viel, von der Stimme : so laut, übh. so sehr ; zunächst dem Relativ ὅσος entsprechend, οὔ τι τόσος γε, ὅσος Τελαμώνιος Αἴας, Il. 2.528, nicht so groß, wie des Telamons Sohn ; οὐδ' οἱ τόσοι ἦσαν ὅσοι ἑλίκωπες Ἀχαιοί, 3.190 ; τόσον … ὅσον, so sehr wie, τόσσον τίς τ' ἐπιλεύσσει, ὅσον τ' ἐπὶ λᾶαν ἵησιν, 3.12 ; οὔ μοι Τρώων τόσον μέλει ἄλγος ὀπίσσω, ὅσσον σεῖο, 6.450 ; auch ohne das Relat. die Größe oder Menge als eine bekannte bezeichnet, aber so, daß das Relativum aus dem Zusammenhange zu ergänzen ist, τρὶς τόσοι, dreimal so viel, Il. 1.213, 21.80, 24.686 ; so auch Tragg., ἆρ' ἔστι ταῦτα δὶς τόσ' ἐξ ἁπλῶν κακά ; Soph. Aj. 270. – In Prosa steht es gew. nur, wo auf der Quantität kein besonderer Nachdruck liegt, τόσον καὶ τόσον, so und so viel, Plat. Phaedr. 271d ; ζημιούσθω τόσῳ ἢ τόσῳ, Legg. IV.721d ; χρήμασι τόσοις καὶ τόσοις, ib.b ; τόσα καὶ τόσα βιοὺς ἔτη, Dem. 57.29 ; – ἐκ τόσου, stets von der Zeit, seitdem, Her.; seit so langer Zeit, Plat. Legg. I.642e.
• Adv. ὅσῳ … τόσῳ, quo … eo, bei Kompar. je … desto, Plat. Legg. II.665e ; – τόσον, wie tantum, nur, Opp. Cyn. 2.183.
• Adv. τόσως, δὶς τόσως Eur. El. 1092.