εῖα, ύ [ᾱ] rude :
   I au propre, càd. :
      1 raboteux, rocailleux, en parl. d’une pierre, IL. 5, 308 ; 7, 265 ; 21, 404 ; du rivage de la mer, OD. 5, 425 ; d’un chemin, OD. 14, 1 ; d’une terre, OD. 13, 242 ; HOM. Ep. 7, 3, d’un pays, IL. 2, 717 ; OD. 9, 27, etc. ; XÉN. Hipp. 1, 4, etc. ; τὰ τραχέα, XÉN. Cyn. 4, 10, etc. terrain raboteux ;
      2 rude au toucher, âpre, hérissé, p. opp. à λεῖος, XÉN. Eq. 9, 9, etc. ; d’où piquant, en parl. d’une épine, PLUT. M. 32 e, etc. ; particul. velu, SIM. fr. 166 Bgk ; PLUT. M. 828 d, etc. ; joint à λάσιος, PLAT. Theæt. 194 e ; p. opp. à λεῖος, XÉN. Mem. 3, 10, 1 ;
      3 inégal, agité, houleux, en parl. d’un fleuve, de la mer, ESCHL. Pr. 1048 ; XÉN. An. 4, 3, 6 ; PLUT. Pyrrh. 21, Alex. 60, etc. ;
      4 âpre, en parl. de l’air, A.RH. 1, 1078 ; 2, 1125 ; PLUT. Sert. 17 ;
      5 rude, rauque, en parl. de la voix, XÉN. An. 2, 6, 9 ; PLAT. Tim. 67 c ; PLUT. Pyrrh. 20, etc. ; τραχεῖα ἀρτηρία (v. ἀρτηρία) ; adv., τραχύ, THCR. Idyl. 25, 74 ; ANTH. 5, 180, d’une voix ou avec un son rude ;
      6 rude, dur, en parl. du style, DH. Comp. 12 ; Thuc. 24, 6, etc. ;
      7 fig. rude, dur, en parl. de guerre, de combats, HÉS. Sc. 119 ; CALL. fr. 108, 3, etc. ;
   II au mor. :
      1 rude, grossier, en parl. du caractère, PLAT. Crat. 406 a ; en parl. d’animaux, sauvage, farouche, THCR. Idyl. 6, 4, etc. ;
      2 âpre, dur, cruel, en parl. de pers. (maître, ESCHL. Pr. 35, 186, 324 ; juge, ESCHL. Ag. 1421, etc.) ; en parl. de choses (lois, PLAT. Leg. 864 c ; cœur, PLUT. M. 41 f ; paroles, ESCHL. Pr. 311, etc.) ; joint à ἄγριος, LUC. Tim. 35 ; à δύσκολος, PLUT. M. 122 c, etc. ;
      3 violent, irascible, PD. P. 8, 12 ; ESCHL. Pr. 186, 324, Ag. 1421 ; Sept. 1044 ; EUR. Med. 448 ; PLUT. Alex. 50, Brut. 29, M. 31 b, etc.

• Cp. τραχύτερος, PLAT. Tim. 84 c ; ARSTT. H.A. 7, 1, 3 ; • Sup. τραχύτατος, XÉN. Cyn. 4, 10 ; PLAT. Leg. 864 c, etc.

➳ Ion. τρηχύς, HOM. HÉS. ll. cc. ; fém. poét. τρηχύς, THCR. Idyl. 25, 256.

Étym. R. indo-europ. *d^hrh₂-g^h-u-, rugueux ; cf. θράσσω, ταράσσω.

εῖα, ύ ; Ep. and Ion. τρηχύς, fem. -εῖα, -εῖαν, -είης, neut. -ύ (Hom. (v. infr.), Hes. Op. 291, Theoc. 25.74); in Ion. Prose fem. τρηχέα, acc. τρηχέαν, gen. τρηχέης, dat. τρηχέῃ (imperfectly preserved in codd. ; in Hdt. 4.23, 9.122, codd. ABCP have τρηχέη, έην, -έης, RSV have -εῖα, -εῖαν, -είης· for codd. Hp. v. Kühleweinip. lxxxvi); τρηχείην (before conson.) Simon. 89 codd., A.R. 2.375 codd. ; τρηχείης (as pr. n.) Hippon. 47; gen. pl. neut. ἐρίων… τρηχείων GDI 5633.14 (Teos); dual in Trag. τραχεῖ, Ion Trag. 67 : — jagged, λίθος Il. 5.308; χαλινοί, opp. λεῖοι, X. Eq. 9.9, cf. 10.6; τ. καὶ γωνιοειδής Thphr. Sens. 65; prickly, ἄκανθαι, ἄκανθα, Plu. 2.32e, 138d (both Sup.); rugged, ἀκτή, ἀταρπός, Od. 5.425, 14.1; as epith. of Ithaca, 9.27, 10.417; so γῆ λιθώδης καὶ τρηχέα Hdt. 4.23; Χερσονήσου τῆς Τρηχέης καλεομένης, of the Crimea, ib. 99; and freq. in Trag. and Att. of rocky districts, A. Pr. 726, E. Fr. 1083; τὰ τραχέα, τὰ τραχύτατα, X. Cyn. 4.10, Plu. Flam. 4; τ. καὶ χαλεπὴ ὁδός Pl. R. 328e; also, rough, γλῶσσα Hp. Morb. 2.63; ἔρια GDI l.c., PCair. Zen. 287.2 (iii BC); σφόγγοι ib. 12.56 (iii BC); χῆμαι ib. 82.12 (iii BC); σινδόνες (towels, opp. μαλακαί) Gal. 6.418; χερσὶ μὴ πάνυ μαλακαῖς, ὥσπερ αὖ μηδὲ τραχείαις, ἀνατρίβειν τὸ σῶμα ib. 417; τὰ τ. κατὰ τὰς ἀνωμαλίας ἀλλήλοις ἐμπλεκόμενα ἑνοῦται, τὰ δὲ λεῖα κτλ. Diocl. Fr. 26; βλέφαρα Sor. 2.16, PTeb. 273 intr. (ii/iii AD); shaggy, τὰ κάτωθεν τ. καὶ τραγοειδής, of Pan, Pl. Cra. 408d, cf. 420e; λάσιον καὶ τ. [τὸ κέαρ]… ἔχοντες Id. Tht. 194e; τ. σώματα, opp. λεῖα, X. Mem. 3.10.1; of the voice, harsh, Pl. Ti. 67c, etc. ; esp. of the voice of boys, when it breaks, μεταβάλλειν ἐπὶ τὸ τραχύτερον Arist. HA 581a18; τὸ τ. τῆς φωνῆς Plu. Mar. 14; and of a person, τῇ φωνῇ τ. X. An. 2.6.9; also τραχυτάτη γλῶσσα (cf. τραχύστομος) Str. 14.2.28; of sounds and their combinations, harsh, opp. λεῖος, σύνθεσις, διάλεκτος, Phld. Po. Herc. 994.32, 36; — on τραχεῖα ἀρτηρία, v. ἀρτηρία. of battle and conflict, ὑσμίνη Hes. Sc. 119; νιφὰς πολέμοιο Pi. I. 4 (3).17 (35), cf. Simon. 89; φάλαγγες Tyrt. 12.22. of natural forces, ῥόθιον A. Pr. 1048 (anap.); τραχύτερα τὰ νοσήματα ἀπεργάζεσθαι Pl. Ti. 84c; of a river, Plu. Alex. 60, etc. ; ἄελλαι A.R. 1.1078. of persons, their acts, feelings, or conditions, rough, harsh, savage, τ. ἔφεδρος Pi. N. 4.96; οὐ τ. εἰμι καταθέμεν I am not niggardly in paying, ib. 7.76; Ἡσυχία Id. P. 8.10; ἅπας δὲ τ. ὅστις ἂν νέον κρατῇ A. Pr. 35, cf. 188 (anap.), 326; δικαστὴς τ. εἶ Id. Ag. 1421; τ. γε… δῆμος Id. Th. 1049; τ. καὶ τεθηγμένους λόγους Id. Pr. 313; τ. ὀργή E. Med. 447; λεῖον καὶ τ. πάθημα Pl. Ti. 63e; νόμοι τραχύτατοι Id. Lg. 864c; τὸ τ. τοῦ ἤθους, τοῦ νόμου, Id. Cra. 406a, R. 452c; τραχύτερα πράγματα Isoc. 7.18; εὐνομίη τραχέα λειαίνει smooths the rough places, Sol. 4.35. Adv. τραχέως, Ion. τρηχέως, rare in the literal sense, roughly, τ. ὑλακτεῖν Plu. Arat. 8; neut. as Adv., τρηχὺ φωνῇ ἠπείλει Theoc. 25.74; θάλασσα τραχὺ βοᾷ AP 5.179 (Mel.). of men΄s acts, τρηχέως περιέπειν τινά handle roughly, Hdt. 1.73, 114; τραχέως ἔχειν to be rough, harshly disposed, Isoc. 3.33; τινι D. 19.45; τραχύτερον ἄρχειν Isoc. 3.55; τ. ἀποκρίνεσθαι Plu. Phoc. 21, etc. ; τ. φέρειν take hardly, Id. Lys. 15; rarely τραχυτέρως, Pl. Clit. 406a; περιέφθησαν τρηχύτατα Hdt. 6.15. (Prob. cogn. with θράσσω, cf. ἐνθράσσω.)

[ᾱ], ion. u. ep. τρηχύς, rauh, uneben, hart ; steinig, felsig ; Hom. λίθος, Il. 3.308, wie Pind. Ol. 8.55 ; ἀκτή, Od. 5.425 ; ἀταρπός, 14.1 ; Ithaka, 10.417 u. öfter ; Olizon, Il. 2.717 ; γῆ, Her. 4.23 ; τραχεῖα καὶ χαλεπὴ ὁδός, Plat. Rep. I.328e ; Ggstz λεῖον, πάθημα Tim. 63e ; φωνή, 67c ; καὶ λάσιος, Crat. 420e ; τῇ φωνῇ, Xen. An. 2.6.9.
Uebtr., hart, heftig, zornig, wild ; ὑσμίνη, Hes. Sc. 119 ; τραχεῖα νιφὰς πολέμοιο, Pind. I. 3.35, wie τραχεῖαν ἐγχέων ἀκμάν, P. 1.10 ; ἔφεδρος, N. 4.96, streng ; ἅπας δὲ τραχύς, ὅστις ἂν νέον κρατῇ, Aesch. Prom. 35 ; εἰ δ' ὧδε τραχεῖς καὶ τεθηγμένους λόγους ῥίψεις, 311 ; δικαστής, Ag. 1395 ; τραχεῖαν ὀργήν, Eur. Med. 447 ; τὸ τραχὺ τοῦ ἤθους, im Ggstz von ἥμερον καὶ λεῖον, Plat. Crat. 406a ; ἔρως, Opp. Cyn. 2.187.
• Adv. τραχέως, wie auch das neutr. τραχύ gebraucht wird ; τρηχέως περιέπεσθαι, hart behandelt werden, Her. 5.1, 81, 7.211, 8.18 ; περισπεῖν, 2.64 ; τρηχύτατα περιεφθῆναι, 8.27 ; τραχέως ἔχειν, Isocr. 3.33 ; wie Dem. 19.45, τραχέως δ' ὑμῶν ἐπὶ τῷ μηδὲ προσδοκᾶν σχόντων.

τραχύς, -εῖα, -ύ
[in LXX: Isa.40:4 (רֶכֶס), etc. ;]
rough: ὁδοί (Is, l.with), Luk.3:5 (LXX); τοποί (i.e. rocky), Act.27:29.†
(AS)