η, ον [ῐ] troisième, HOM. ATT. etc. ; τρίτος ἦλθε, OD. 20, 185, il vint lui troisième, càd. avec deux autres ; cf. OD. 14, 471 ; en ce sens joint à αὐτός : αὐτὸς τρίτος, PLUT. M. 209 e ; ou τρίτος αὐτός, LUC. V.H. 1, 15, lui troisième de sa personne ; au sens de dernier d’une série de trois, particul. en. parl. de la troisième libation, qu’on offrait à Ζεὺς Σωτήρ (v. σωτήρ) SOPH. fr. 375 ; PD. I. 6, 10 ; PLAT. Phil. 66 d ; p. anal. τρίτη (s.-e. πληγή) ESCHL. Ag. 1386, le troisième coup, le coup final ; subst. :
   I ἡ τρίτη :
      1 (s. e : ἡμέρα) le troisième jour (avec ἡμέρα, XÉN. Cyr. 6, 3, 11 ; AR. Lys. 612, etc.) : τῇ τρίτῃ, HPC. 779 g ; XÉN. Hell. 3, 1, 17, etc. le troisième jour ; εἰς τρίτην, EUR. Alc. 321, pour le troisième jour ; διὰ τρίτης, pendant le troisième jour, EL. N.A. 4, 57 ; ou tous les trois jours, HPC. 779 f ;
      2 (s.-e. χορδή) la troisième corde dans l’heptacorde, c. παραμέση, ARSTT. Probl. 19, 32 ; PLUT. M. 1137 d ;
      3 (s.-e. πληγή) v. ci-dessus ;
   II τὸ τρίτον, LUC. Tox. 46, le tiers ; adv., τρίτον, ESCHL. fr. 52 ; SOPH. Ant. 55 ; PLAT. Rsp. 358 c, etc. ; ou τὸ τρίτον, IL. 3, 225 ; 6, 186 ; 23, 733 ; HDT. 1, 55 ; THC. 6, 5 ; ATT. pour la troisième fois : ἐκ τρίτου, PLAT. Tim. 54 b, etc. ; ἐκ τρίτων, EUR. Or. 1178 ; PLAT. Gorg. 500 a, etc. en troisième lieu ;
   III τὰ τρίτα :
      1 sacrifices funèbres du troisième jour après la mort, AR. Lys. 612 ; IS. 2, 37 ;
      2 le troisième prix de la lutte, EUR. (PLUT. Alc. 11) ; PHILSTR. V. soph. p. 128, 37 ;
      3 le troisième rôle : τὰ τρίτα λέγειν τινί, PHILÉM. (STOB. Fl. 106, 8, 17) ; DÉM. 418, 5 ; PLUT. M. 816 f, jouer le troisième rôle après qqn (v. τριταγωνιστής).

Étym. τρίς.

Aeol. τέρτος (v. τέρτα) η, ον, (< τρεῖς) third, τοῖσι δ’ ἐπὶ τρίτος ἦλθε Od. 20.185, cf. 14.471; τρίτος αὐτός himself the third, i.e.
with two others (v. αὐτός 1.6) τ. ἡμίδραχμον two drachmae and a half, Din. Fr. 8.4; cf. ἡμιτάλαντον· τ. γενέσθαι to be third in a race, Isoc. 16.34, cf. Plu. Alc. 11 : — the third freq. appears as completing the tale, e.g.
the third and last libation was offered to Ζεὺς Σωτήρ, Διὸς σωτηρίου σπονδὴ τρίτου κρατῆρος S. Fr. 425, cf. A. Fr. 55; ἔγχει κἀπιβόα τρίτον παιῶν΄, ὡς νόμος ἐστίν Pherecr. 131.5 (cf. τριτόσπονδος); metaph, Κράτος τε καὶ Δίκη σὺν τῷ τρίτῳ… Ζηνί A. Ch. 244, cf. Eu. 759, Supp. 26 (anap.); τρίτην ἐπενδίδωμι (sc. πληγήν) the third and finishing stroke, Id. Ag. 1386; Ἐρινὺς… αἷμα πίεται, τρίτην πόσιν, i.e. the blood of Clytemnestra and Aegisthus, the first being that of the children of Thyestes, the second that of Agamemnon, Id. Ch. 578, cf. 1066 (anap.). τρίτη, with or without ἡμέρα, the day after tomorrow, ἐς τρίτην ἡμέραν Ar. Lys. 612; εἰς τρίτην Anaxandr. 4; τῇ τρίτῃ X. HG 3.1.17, etc. ; τρίτῃ καὶ τετάρτῃ Id. An. 4.8.21, etc. ; but ἐχθὲς καὶ τ. ἡμέραν yesterday and the day before, Id. Cyr. 6.3.11; — διὰ τρίτης two days later, Arist. Fr. 368; but, every other day, Hp. Fract. 48, Gal. 6.354. with other Nouns omitted, ἡ τ. (sc. χορδή) the third string in the heptachord, = ἡ παραμέση, Arist. Pr. 920a16, Plu. 2.1137b; — ἡ τ. (sc. πληγή) the third blow, v. supr. 1; — ἡ τ. (sc. μερίς) the third part of a coin or weight, Hsch. s.v. ἕκτη, Phot. post Τριτοπάτορες· ἐγένετο ὁ μέδιμνος χρυσοῦ καὶ δύο τριτῶν IPE 1². 32A63 (Olbia, iii BC); third of a stater, Herod. 2.64. τρίτον as Adv., thirdly, S. Ant. 55, Fr. 380; a third time, E. Hel. 1417, Aristid. 2.182 J. ; πρῶτον μὲν…, δεύτερον δὲ…, τ. δὲ… Pl. R. 358c; τοῦτο τ. this third time, LXX Nu. 22.32, Ev. Jo. 21.14; — in Hom. always τὸ τρίτον, Il. 3.225, 6.186, al., cf. Hdt. 1.55, Ar. Ach. 997, Th. 6.5, etc. ; — also ἐκ τρίτου in the third place, Pl. Ti. 54a (but = the third time, Ev. Matt. 26.44, Dsc. 5.32); ἐκ τρίτων E. Or. 1178, Pl. Grg. 500a; — regul. Adv. τρίτως in the third degree, Id. Ti. 56b. τρίτον thrice, Syrian. in Metaph. 134.15, Gp. 2.39.7, al., Sch. Pi. O. 2.123; Elean ἐν τρίτον Schwyzer 412.4. τὸ τ. μέρος Isoc. 12.177, etc. ; τὸ τ. Luc. Tox. 46; τὸ τ. τοῦ ἀριθμοῦ Str. 7.7.4, cf. LXX Nu. 15.6; ἐπὶ τῷ τ. at the third signal, X. An. 2.2.4. τρίτα, τά, (sc. ἱερά) a sacrifice offered the third day after the funeral, Ar. Lys. 613, Is. 2.37, Poll. 8.146. τὰ τρίτα λέγειν τινί play the third part (like τριταγωνιστεῖν τινι), D. 19.246, cf. Men. 223.17. πρῶτα δραμεῖν καὶ δεύτερα καὶ τ. win… third place in the race, E. Epigr. 3 (τρίτατα cj. Bgk.). (Cf. Skt. trlīyas, Lat. terlius, etc.)

der dritte, Hom. u. Hes. u. Folgde überall ; τρίτος αὐτὸς ἦλθεν, er ging selbdritter, d.i. mit zwei Andern, vgl. Od. 20.185 ; – τρίτην ἡμέραν, vorgestern, Lobeck Phryn. p. 323 ; – • τρίτον, adv., drittens, zum dritten Male, τὸ τρίτον, od., wie Wolf schreibt, τοτρίτον, Il. 6.186 u. öfter ; Her. 1.55 u. sonst ; Plat. Prot. 351d ; ἔτι δὴ τὸ τρίτον λέγωμεν, Parm. 155e ; – τὰ τρίτα, sc. ἱερά, ein Totenopfer, das am dritten Tage nach der Bestattung dargebracht wurde, τὰ τρίτα ποιεῖν, Isae. 2.37 ; – auch sc. ἆθλα, der dritte Kampfpreis ; – τὰ τρίτα λέγειν τινί, unter Einem die dritte Rolle spielen, Dem. 19.246.

τρίτος, -η, -ον
the third: Mat.22:26, Mrk.12:21 15:25, Luk.24:21, Act.2:15, al.; τῇ τ. ἡμέρᾳ (i.e. the next day but one: Xen., al.; see Field, Notes, 11 ff.), Mat.16:21, Luk.24:46, al.; substantively, accusative masc., τρίτον, a third (servant), Luk.20:12; neut., τὸ τ., with genitive, the third part of: Rev.8:7-12 9:15, 18 12:4. As adv., τὸ τ., the third time: Mrk.14:41, Jhn.21:17; anarth., τρίτον, a third time, Luk.23:22, Jhn.21:14, 2Co.12:14 13:1; in enumerations, thirdly, 1Co.12:28; ἐκ τ., a third time, Mat.26:44
(AS)