GRC

τλάω

download
JSON

Bailly

'*τλάω (d’où impér. τλῆθι, sbj. τλῶ, opt. τλαίην, inf. τλῆναι, part. τλάς, ᾶσα, άν ; pf. au sens du prés. τέτληκα) litt. prendre sur soi, se charger de, d’où :
   I supporter, souffrir, en parl. de souffrances morales (φέρω en parl. de charges matérielles ou de souffrances physiques ou morales), abs. : μενέω καὶ τλήσομαι ἔμπης, IL. 19, 308, je tiendrai bon et je supporterai absolument ; τλῆτε, φίλοι, IL. 2, 299, tenez bon, amis ; τέτλαθι, μῆτερ ἐμή, καὶ ἀνάσχεο, IL. 1, 586, supporte cela, ô ma mère, et résigne-toi ; τετληότι θυμῷ, OD. 4, 447, d’une âme patiente, avec un cœur patient ; avec un acc. : τλ. πολλά, OD. 8, 182, supporter beaucoup de souffrances ; cf. IL. 5, 873, etc. ; OD. 19, 347, etc. ; τλ. πάθη, ESCHL. Pr. 704, supporter des souffrances ; ἄτλητα τλᾶσα, ESCHL. Ag. 408, ayant supporté des souffrances insupportables ; τλ. ὀϊστόν, IL. 5, 395, supporter un trait, le subir ; avec un inf. : οὐ γὰρ ἂν τλαίην ἰδεῖν, AR. Nub. 119, car je ne supporterais pas de voir, etc. ; avec un part. : τάδε καὶ τέτλαμεν εἰσορόωντες, OD. 20, 311, nous supportons d’être témoins de cela, nous supportons encore cela avec patience ; avec ὅτε : τλῆ Ἄρης, ὅτε μιν δῆσαν, IL. 5, 385, litt. Arès dut supporter lorsqu’ils le lièrent, càd. qu’ils le liassent ; avec une prop. interr. dépendante : δηρὸν ἐτέτλαμεν, εἴ κέ ποτ' αὖτις ὀψὲ μεταστρέψωσι νόον, A.RH. 1, 807, nous attendîmes longtemps (pour voir) s’ils changeraient de volonté ;
   II avec un acc. prendre la force de : τλ. τὸ γενναῖον, SOPH. O.C. 1640, prendre la force d’être courageux ; avec une nég. ne pas faire l’effort de, càd. ne pas juger nécessaire de, SOPH. Tr. 157 ; oser, EUR. I.A. 887 ;
   III avec un inf. :
      1 se résigner à, avoir le courage de : ἔτλα φῶς ἀλλάξαι οὐράνιον φῶς, SOPH. Ant. 944 (Danaè) supporta d’être privée de la lumière du ciel ; πῶς ἔτλης σὰς ὄψεις μαρᾶναι SOPH. O.R. 1327, comment as-tu eu le courage de mutiler tes yeux ? ;
      2 avoir la hardiesse ou la cruauté de, SOPH. Aj. 1384 ; EUR. Alc. 275, etc.

Fut. dor. τλάσομαι [ᾱ] SAPPH. fr. 75, 3 Bgk ; PD. P. 3, 41 ; fut. réc. τλήσω, d’où opt. 3 sg. τλήσοι, BABR. 91 ; fut. épq. ταλάσσω [τᾰ] LYC. 746. Ao.1 épq. ἐτάλασσα, d’où 2 sg. ἐτάλασσας, IL. 17, 166, etc. ; ANTH. 9, 152, etc. Ao. réc. ἔτλησα (NAZ. Christ. pat. 22). Ao.2 dor. ἔτλαν [ᾱ] SIM. Epigr. 107, 7 Bgk ; PD. I. 7, 37 ; ESCHL. Ch. 433 ; 3 sg. ἔτλα [ᾱ] ESCHL. Ag. 224 ; Sept. 757 ; 1 pl. poét. τλῆμεν, IL. 5, 383 ; 3 pl. ἔτλασαν [ᾱ] SOPH. Ph. 1201 ; épq. ἔτλαν, IL. 21, 608 ; impér. dor. τλᾶθι, PD. P. 4, 276 ; EUR. Alc. 892, etc. ; 3 sg. τλήτω, OD. 11, 350 ; 2 pl. τλῆτε, IL. 2, 299 ; opt. 3 pl. τλαῖεν, IL. 17, 490 ; inf. poét. τλήμεναι, THCR. Idyl. 25, 174 ; Q. SM. 3, 8. Pf. τέτληκα, IL. 1, 228, 543 ; OD. 19, 347 ; d’où 1 pl. sync. τέτλαμεν [ᾰ] OD. 20, 311 ; HH. Cer. 148, 217 ; 3 pl. τετλᾶσι, OPP. C. 8, 132 ; impér. 2 sg. τέτλαθι [ᾰ] IL. 1, 586 ; 5, 382 ; OD. 20, 18 ; HÉS. O. 718 ; A.RH. 4, 64 ; 3 sg. τετλάτω, OD. 16, 275 ; opt. 3 sg. τετλαίη, IL. 9, 373 ; TYRT. 12, 11 Bgk ; inf. τετλάναι, ATH. 271 a, épq. τετλάμεναι, OD. 13, 307, et τετλάμεν, OD. 3, 209 ; 6, 190 ; part. τετληώς, gén. ότος, etc. IL. 5, 873 ; OD. 4, 447, etc. ; ORACL. (HDT. 5, 56) et -ῶτος, ORPH. Arg. 1358 ; Lith. 375 ; fém. τετληυῖα, OD. 20, 23. Pl.q.pf. 1 pl. ἐτέτλαμεν [ᾰ] A.RH. 1, 807. Moy. ao. 3 sg. poét. ταλάσσατο, OPP. C. 3, 155.

Étym. R. indo-europ. *telh₂-, endurer ; cf. τάλας, τλήμων, etc. ; lat. tollō, tulī, tolerō.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

Pape

*τλάω, ungebräuchliche Stammform, von der kein praes. vorkommt (vgl. ἀνέχομαι, ὑπομένω u. ä., die es ersetzen); fut. τλήσομαι ; aor. ἔτλην, ἔτλαν für ἔτλησαν, Il. 21.608, τλῆναι, τλῆθι, τλαῖεν = τλαίησαν, 17.490 ; perf., gew. mit Präsensbdtg, τέτληκα, doch auch wirkliches perf., Ar. Plut. 280 ; davon im plur. synkopierte Formen bei Dichtern, u. sämmtlich mit Präsensbdtg, τέτλαμεν (z.B. Od. 20.311, wo früher falsch τετλάμεν akzentuiert war) usw., imper. τέτλαθι, τετλάτω, Od. 16.275, opt. τετλαίην, Il. 9.373, inf. τετλάναι, bei Hom. τετλάμεν, auch τετλάμεναι, Od. 15.307, partic., ion. u. ep., τετληώς, ότος, Hom. u. Her., fem. τετληυῖα, Od. 20.23 ; nur episch ist der aor. ἐτάλασα, ἐτάλασσα, Il. 17.166, conj. ταλάσσω, 13.829, 15.164, wozu Sp., wie Lycophr. 746, auch das fut. ταλάσσω gebildet haben;
ertragen, auf sich nehmen u. aushalten ; von allem Schweren, Mühseligen, Gefährlichen, nie, wie φέρω, von körperlichen Lasten ; Hom.; absolut, ἤτοι ἐγὼ μενέω καὶ τλήσομαι, Il. 11.317 ; τέτλαθι, μῆτερ ἐμή, καὶ ἀνάσχεο, 1.586 ; τλήσομαι ἐν στήθεσσιν ἔχων ταλαπενθέα θυμόν, Od. 5.222 ; τλήσομαι ἄλγεα πάσχων, 362 ; oft τετληότι θυμῷ, mit standhafter Seele, ausdauerndem, duldendem Gemüte ; κραδίη τετληυῖα, 20.23 ; c. accus., ἥτις δὴ τέτληκε τόσα, 19.347 ; ἔτλην ἀνέρος εὐνήν, Il. 18.433 ; ἔτλην δ' οἷ' οὔπω τις ἄλλος, 24.505 ; u. bes. c. inf., Etwas unternehmen, über sich gewinnen, od. wagen Etwas zu tun ; auch im schlimmen Sinne, sich erdreisten, sich erfrechen ; οὔτε λόχον δ' ἰέναι τέτληκας θυμῷ, 1.228 ; ὅ μευ ἔτλης ἀντίος ἐλθεῖν, 21.150 ; ὃς ἔτλης ἐμεῦ εἵνεκα τείχεος ἐξελθεῖν, 22.236 ; πῶς ἔτλης ἐλθέμεν οἶος, 24.519 ; οὐδέ τις ἔτλη πρὶν πιέειν, πρὶν λεῖψαι ὑπερμενέϊ Κρονίωνι, 7.480, Keiner wagte es früher zu trinken, mochte früher trinken ; μήποτε πενίην ἀνδρὶ τέτλαθ' ὀνειδίζειν, Hes. O. 720. – So auch Pind. u. Tragg.: οὐκέτι τλάσομαι ψυχᾷ, Pind. P. 3.41 ; ἔτλαν πένθος, I. 6.37 ; τλᾶθι θέμεν, P. 4.276 ; οἷα χρὴ πάθη τλῆναι πρὸς Ἥρας τήνδε τὴν νεάνιδα, Aesch. Prom. 706 ; τλάσομαι τὸ κατθανεῖν, Ag. 1263 ; μήτι τλᾷς τὰν ἱκέτιν εἰσιδεῖν, Suppl. 428 ; πῶς πατρῷα δώματα λιπεῖν ἔτλητε, 322 ; πῶς ἔτλης σὰς ὄψεις μαρᾶναι, Soph. O.R. 1327, u. öfter ; τλῆθι τὰ μὴ φίλα, Eur. Hec. 1251 ; τλῆθι τοὺς σοὺς προσβλέπειν ἔναντίους ἐχθρούς, Heracl. 943 ; μὴ τλῇς με προδοῦναι, Alc. 276, u. öfter ; οὔπω τέτληκας ἡμῖν φράσαι, Ar. Plut. 280. – In Prosa selten, οὐκέτι ἔτλη εἰς χεῖρας ἐλθεῖν, Xen. Cyr. 3.1.2. – Auch c. partic., καὶ παῖδα γάρ τοι φασὶν Ἀλκμήνης ποτὲ πραθέντα τλῆναι, Aesch. Ag. 1041 ; ὅς τε μὴ πρὸς ἁγνὰν σπείρας ἄρουραν ῥίζαν αἱματόεσσαν ἔτλα, Spt. 378.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory