τιμωρέω-ῶ (impf. ἐτιμώρουν, f. τιμωρήσω, ao. ἐτιμώρησα, pf. τετιμώρηκα) [ῑ]
      1 prendre la défense de, protéger, secourir : τινι, HDT. 1, 141 ; 2, 63, etc. ; SOPH. O.R. 136 ; THC. 1, 86, etc. qqn ; βοηθεῖν τε καὶ τιμωρεῖν τινι, HDT. 6, 138, accourir au secours de qqn et l’assister ; en parl. d’animaux, EL. N.A. 1, 4 ; en parl. d’un secours médical : τιμωρέειν τῷ παθήματι, HPC. 1, 789 b, aider à ôter le mal, remédier au mal ; abs. porter secours, assister, HDT. 1, 18, etc. ;
      2 tirer vengeance pour qqn, procurer satisfaction à qqn, HDT. 1, 103, etc. ; EUR. Hec. 749, etc. ; XÉN. Hell. 7, 3, 11, etc. ; τῷ θανάτῳ τοῦ πατρός, DH. 4, 77, venger la mort du père ; τ. τινι τοῦ παιδός, XÉN. Cyr. 4, 6, 8, procurer satisfaction à qqn à cause de son fils ; ἀρπασθεισέων (γυναικῶν) σπουδὴν ποιήσασθαι τιμωρέειν, HDT. 1, 4, tirer vengeance pour des femmes enlevées ; εἰ τιμωρήσεις Πατρόκλῳ τὸν φόνον, PLAT. Ap. 28 c, si tu veux venger la mort de Patrocle ; τ. ὑπὲρ τῶν νόμων, PLAT. Leg. 907 e, venger la violation des lois ; abs. tirer vengeance, HDT. 7, 11 ; au pass. Μαρδόνιον ἀνασκολοπίσας τετιμωρήσεαι ἐς πάτρων τὸν σόν, HDT. 9, 78, si tu fais empaler Mardonios, tu auras reçu satisfaction en ce qui regarde ton oncle ;
      3 p. suite, tirer vengeance de, infliger une peine à, punir, SOPH. O.R. 107 ; τ. τινα ὑπέρ τινος, LYS. 138, 35, tirer vengeance de qqn pour qqn ; χειρί τινα, SOPH. O.R. 140, se venger de qqn en portant la main sur lui ; Παλαμήδους σε τιμωρεῖ φόνος, EUR. Or. 433, la mort de Palamède cherche vengeance en toi, est vengée sur toi ; au pass. être puni, XÉN. An. 2, 5, 27, etc. ; τ. ὑπό τινος, XÉN. An. 2, 6, 29 ; PLAT. Gorg. 525 b, etc. être puni par qqn ;

Moy. (ao. ἐτιμωρησάμην) :
      1 tirer vengeance de, punir pour un préjudice commis (sur nous ou les nôtres) : τινα, HDT. 6, 138, etc. ; SOPH. Ph. 1258 ; THC. 1, 53, etc. ; XÉN. Cyr. 1, 4, 9, etc. qqn ; avec le gén. du délit : τιμωρήσασθαί τινά τινος, XÉN. An. 7, 1, 25, etc. ; PLAT. Conv. 213 d, etc. punir qqn à cause de ou pour qqe ch., venger qqe ch. sur qqn ; τιμωρήσασθαί τινα ἀντί τινος, HDT. 6, 135 ; ou περί τινος, LYS. 139, 36, m. sign. ; τιμωρήσασθαί τινά τι, EUR. Cycl. 695, Alc. 73, venger qqe ch. sur qqn ;
      2 abs. se venger, XÉN. Cyr. 5, 5, 19, etc. ; ταῖς ἐσχάταις τιμωρεῖσθαι τιμωρίαις, PLAT. Rsp. 579 a, punir des derniers châtiments ; avec une conj. : τιμωρήσασθαι, εἴ τι ὑμᾶς ἠδίκησαν, XÉN. An. 5, 4, 6, les punir s’ils vous ont fait tort en qqe ch. ; cf. XÉN. Cyr. 7, 5, 77, etc. ; τιμωρεῖσθαι ὑπέρ τινος, XÉN. An. 1, 3, 4, etc. tirer vengeance pour qqn ou à cause de qqn ; τιμωρεῖσθαί τινι, SOPH. El. 399, venger qqn ; πατρὶ πάντα τιμωρεῖσθαι, SOPH. El. 349, tout faire pour venger son père.

➳ Conj. ion. sans contr. : ind. prés. HDT. 7, 157 ; part. prés. τιμωρέων, HDT. 7, 155 ; inf. τιμωρέειν, HDT. 4, 118 ; 7, 157 ; impf. ἐτιμώρεον, HDT. 1, 18, etc. Pass. 3 sg. impf. ἐτιμωρέετο, HDT. 3, 53 ; 7, 20 ; fut. ant. 2 sg. τετιμωρήσεαι, HDT. 9, 78.

Étym. τιμωρός.

fut. -ήσω Hdt. 4.119, Antipho 5.87, etc. ; — Med., fut. -ήσομαι E. Alc. 733, Th. 3.58; aor. ἐτιμωρησάμην Pl. R. 378a; — Pass., pf. τετιμώρημαι Th. 7.77, Lys. 25.15; used in med. sense, Antipho 3.2.8, Lys. 7.20, X. Cyr. 7.5.32, and prob. Th. 3.67; aor. ἐτιμωρήθην PMich. Zen. 57.9 (iii BC) : — to be an avenger, exact or seek to exact vengeance for, avenge, τινι Democr. 261, Hdt. 1.103, 8.144, E. Hec. 749, Pl. Smp. 180a, etc. ; abs., Hdt. 1.4; c. dat. et gen., τιμωρήσειν σοι τοῦ παιδός… ὑπισχνοῦμαι dub.l. in X. Cyr. 4.6.8; c. acc. rei, τ. τῷ ἑταίρῳ τὸν φόνον avenge his slaughter, Pl. Ap. 28c, cf. E. Ph. 935; also τ. ὑπέρ τινος (for τινι) take vengeance for him, Pl. Lg. 907e, cf. Lys. 13.1; ὑπὲρ τοῦ δήμου ib. 51; c. dat. rei, τῷ θανάτῳ τοῦ πατρός D.H. 4.77; abs., Pl. Lg. 729e; — Med., avenge or seek to avenge one΄s own relative or friend, πατρὶ πάντα τιμωρουμένης S. El. 349, cf. 399, E. Or. 1117; — impers. in Pass., Λεωνίδῃ τετιμώρηται vengeance has been taken for him, he has been avenged, Hdt. 9.79 (but τετιμωρήσεαι ἐς… Λεωνίδην must be taken in signf. 1.3b, thou wilt have taken vengeance in respect to L., ib. 78). τιμωρεῖν τινα take vengeance on him, S. OT 140; τοὺς αὐτοέντας ib. 107; κελεύειν τιμωρεῖν ὑπὲρ αὑτοῦ [τὸν Ἀγόρατον] ὡς φονέα ὄντα Lys. 13.42, cf. 92; Παλαμήδους σε τιμωρεῖ φόνου (v.l. φόνον) is taking vengeance on you for the murder of P., E. Or. 433; — Pass., to be visited with vengeance, punished, Pl. Grg. 525b, 525d, etc. ; τετιμωρημένος Lys. 25.15; ὧν ἡμάρτομεν τετιμωρήμεθα we have been punished, PCair. Zen. 495.2 (iii BC); ἱκανῶς τετιμώρημαι ib. 639.15 (iii BC); εἰς τὸ τιμωρηθῆναι αὐτούς PMich. Zen. l.c. ; — this sense is more freq. in Med., avenge oneself upon, exact vengeance from, τινα Hdt. 3.53, 6.138, S. Ph. 1258, E. Hec. 756, 882, Antipho 2.3.11, Th. 1.121, etc. ; ὡς… οὐχ ὅπως τιμωρήσαιντο, ἀλλὰ καὶ ἐπαινέσειαν τὸν Σφοδρίαν X. HG 5.44.34; Ἑαυτὸν τιμωρούμενος Self-punisher, name of a play by Menander, cf. X. Cyr. 3.1.15; ἀπαγαγών με εἰς τὸ δεσμωτήριον τετιμώρηταί με εἰσπράσσων δραχμὰς ρ’ PCair. Zen. 492.7 (iii BC); c. gen. rei, τιμωρεῖσθαί τινά τινος take vengeance on one for a thing, Hdt. 3.145, E. IT 558, Lys. 6.31, Pl. Smp. 213d, etc. ; also τ. τινὰ ἀντί τινων Hdt. 6.135; περὶ (fort. ὑπὲρ) τῶν πεπραγμένων Lys. 14.2; less freq. c. acc. rei, εἰ μή σ’ ἀδελφῆς αἷμα τιμωρήσεται will visit his sister΄s blood on thee, E. Alc. 733, cf. Cyc. 695. abs., avenge oneself, seek vengeance, Hdt. 3.49, 7.8. β΄, Lys. 13.84, X. Cyr. 5.55.19, etc. ; ταῖς ἐσχάταις τιμωρίαις τ.
visit with the extreme penalties, Pl. R. 579a; τὸ τιμωρησόμενον the power to exact vengeance, D. 26.4; the crime is sts. added in a relat. clause, τ. εἴ τι… ἠδίκησαν X. An. 5.44.6; τ. ὅτι… Id. Cyr. 5.3.30; also τιμωρεῖσθαι ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος exact vengeance for Greece, Id. An. 1.3.4. esp. in pres. and impf., succour one who has been attacked or has suffered injury, help him to retaliate, τινι Hdt. 1.141, 152, 2.63, 3.32, 65, S. OT 136, E. Or. 718, Th. 1.86, 127, al. ; εἰ τύπτοιτό τις αὐτῶν ὑπ’ ἐκείνων τινός, ἐβοήθεόν τε πάντες καὶ ἐτιμώρεον ἀλλήλοισι Hdt. 6.138, cf. Ael. NA 1.4; abs., lend aid, give succour, Hdt. 1.18. of medical aid, τ. τῷ παθήματι relieve it, Hp. Art. 11; cf. τιμωρία II. 2, and Gal. 15.494.

[ῑ], (τιμωρός), helfen, zu Hilfe kommen, beistehen ; τινί, Her. 1.141, 152, 2.63 ; γῇ τῇδε τιμωροῦντα, τῷ θεῷ θ' ἅμα, Soph. O.R. 136 ; Eur. Or. 717, 922 u. öfter ; βοηθήσας τῷ ἐραστῇ καὶ τιμωρήσας, Plat. Symp. 179e ; Thuc. 4.15 u. öfter, wie Folgde, z.B. Pol. 1.81.1 ; auch ohne den dat., Her. 1.18. Eigtl. einem Beleidigten oder Verfolgten beistehen und für ein ihm angetanes Unrecht Rache nehmen, Her. 1.100, 103, 8.144 ; selten so ohne dat., 1.4 ; τιμωρεῖν τινί τινος, z.B. τοῦ παιδός, Einem des gemordeten Sohnes wegen Rache nehmen helfen, Xen. Cyr. 4.6.8 ; im accus. steht die Person, an der man Rache nimmt, τοὺς αὐτοέντας χειρὶ τιμωρεῖν τινας, Soph. O.R. 107, vgl. 140 ; τιμωρῶντὸν προδότην ἢ τύραννον, Pol. 2.56.15, u. öfter in sp. Prosa ; selten τιμωρεῖν τινί τι, Plat. Apol. 28c, εἰ τιμωρήσεις τῷ ἑταίρῳ τὸν φόνον.
Pass. τετιμωρῆσθαί τινι, es sei für Einen Rache genommen worden, Her. 9.79, der aber das perf. auch wie das act. braucht, τιτιμώρησαι ἐς Λεωνίδην, statt τετιμώρηκας Λεωνίδῃ, 9.78, wie Soph. El. 341, πατρὶ τιμωρεῖσθαι πάντα statt τιμωρεῖν, wie 391 u. Eur. Or. 1117 u. öfter ; – bestraft werden, Xen. An. 2.5.27 ; τιμωρηθεὶς ὑπὸ βασιλέως ἀπέθανεν, 2.6.29. – Vgl. Arist. rhet. 1.10, der es von κολάζειν unterscheidet.
Med. τιμωρεῖσθαί τινα, sich an Einem rächen, ihn zur Strafe ziehen, züchtigen, Soph. Phil. 1242 ; τοὺς κακούς, Eur. Hec. 756 ; τιμωρείσθω τὸν ἀδικοῦντα, Plat. Legg. VIII.846c, u. öfter, u. Folgde, wie Pol. 1.88.5 ; – auch τιμωρεῖσθαί τινά τι, Etwas an Einem rächen, ihn wegen einer Sache bestrafen, Eur. Cycl. 689 ; τὸν ἐχθρὸν εἴ τι τιμωρήσομαι, Or. 1102 ; gew. τινά τινος, ἐὰν τοὺς παρόντας τῆς ἐξαπάτης τιμωρησώμεθα, Xen. An. 7.1.25, 4.23, Hell. 6.4.19 ; auch τιμωρεῖσθαί τινα ἀντί τινος, Her. 6.135 ; aber τιμωρεῖσθαι ὑπέρ τινος ist für Einen Rache nehmen, Xen. An. 1.3.4, wie Dem. 30.64 ; eben so τινί, s. oben beim pass.

τιμωρέω, -ῶ
(< τιμή + οὖρος, a guardian) [in LXX: Eze.5:17 14:15 (שָׁכֹל pi), Wis.12:20 18:8, al. ;]
__1. to help.
__2. to avenge; mid., to avenge oneself on, punish (Hdt., Eur., al): act, in this sense, Act.22:5 26:11 (see MM, xxiv).†
(AS)