'att. -άττω [τᾰ] (impf. ἐτάρασσον, att. -αττον, f. ταράξω, ao. ἐτάραξα, pf. inus. ; pass. f. ταράξομαι, ao. ἐταράχθην, pf. τετάραγμαι, pl.q.pf. ἐτεταράγμην)
   I tr. :
      1 remuer, agiter : φάρμακον, LUC. Lex. 4, préparer un médicament en agitant les ingrédients qui le composent ; τ. πόντον, OD. 5, 291 ; πέλαγος EUR. Tr. 88, faire bouillonner la mer, soulever les vagues ; χθόνα, PD. O. 2, 63, bouleverser le sol ; ἄλλοτ' ἄλλᾳ ταρασσέμεν φωνάν, PD. P. 11, 42, faire voltiger le chant tantôt par ici, tantôt par là ; τ. τὰ πράγματα, AR. Eq. 214, troubler les affaires ; μὴ ταράττεσθαι ἐπὶ τῶν ἵππων, XÉN. Cyr. 5, 2, 17, n’être pas troublé, parce qu’on est à cheval, càd. conserver l’esprit libre pour voir, entendre, etc. ; θάλασσα ταράσσεται, SOL. (PLUT. Sol. 3) la mer commence à bouillonner, est soulevée ; πόντος ταραχθείς, EUR. Tr. 687, mer bouillonnante, furieuse ; ὁμοῦ ταράττειν, AR. Eq. 431, mêler, bouleverser ensemble (la terre et la mer) ; τ. τὴν γαστέρα, HPC. 567, 15, purger, prendre un laxatif ; au pass. ταράττομαι τὴν γαστέρα, AR. Nub. 386, j’ai le ventre troublé ; en parl. d’une armée, jeter dans le désordre, HDT. 4, 125, etc. ; au pass. tomber dans le désordre ou la confusion, HDT. 4, 125 ; 8, 16 ; 9, 50 ; THC. 2, 84 ; XÉN. Cyr. 2, 1, 27, etc. ; An. 3, 4, 19, etc. ; ἐν σφίσιν αὐτοῖς ταρασσόμενοι, THC. 7, 84, confondus les uns avec les autres ; fig. en parl. d’affaires, de troubles politiques : πράγματα τεταραγμένα, DÉM. 43, 20, affaires embrouillées ; τῶν ἐν Εὐϐοίᾳ πραγμάτων ταραττομένων, DÉM. 58, 5, lorsque les différends survinrent en Eubée ;
      2 mettre dans un état d’agitation intérieure (de l’âme), troubler, inquiéter, d’où agiter, en gén. EUR. Hipp. 969, etc. ; XÉN. Conv. 2, 4 ; effaroucher (un cheval) IL. 8, 86 ; XÉN. Eq. 9, 4 ; troubler, inquiéter, ESCHL. Ag. 1216, etc. ; EUR. Hipp. 969, etc., PLAT. Phæd. 66 a, etc. ; en parl. de la crainte, ESCHL. Ch. 289 ; XÉN. Mem. 2, 4, 6 ; au pass. ταράσσεσθαι φρένας, SOPH. Ant. 1095, avoir l’esprit troublé ; abs. s’effrayer, être saisi de frayeur, XÉN. An. 2, 4, 18 ; être mis dans le trouble ou l’embarras : ἔν τινι, PLAT. Phæd. 100 d, en qqe ch. ; περί τι, PLAT. Soph. 242 c ; διά τι, DÉM. 41, 7, sur qqe ch. ; ταράττομαι μή avec le sbj. ARSTT. Categ. 8, je me laisse inquiéter, tourmenter par ceci que, etc. ;
      3 remuer : θῖνα, AR. Vesp. 696, un tas (de sable, etc.) ; fig. exciter, soulever : νεῖκος, SOPH. Ant. 794, une querelle ; πόλεμον, PLAT. Rsp. 567 a, provoquer une guerre ; ἐγκλήματα καὶ δίκας τινί, PLUT. Them. 5, des accusations et des procès contre qqn ; au pass. πόλεμος ἐταράχθη, DÉM. 277, 23, la guerre fut soulevée ;
   II intr. au pf. épq. τέτρηχα, être troublé, agité, au pr. en parl. de la mer, ANTH. 7, 283 ; d’une assemblée, IL. 2, 95 ; 7, 346 ; fig. PHILÉT. fr. 2, 7 ; part. τετρηχώς, υῖα, ός, A.RH. 4, 447 ; NIC. Th. 521, âpre, rude (cf. τραχύς).

➳ Act. prés. inf. épq. ταρασσέμεν, PD. P. 11, 42. Pl.q.pf. en compos. -ετεταράχειν, DC. 43, 36. Pf. épq. τέτρηχα, PHILÉT. fr. 2, 7 ; 3 sg. τέτρηχεν, OPP. H. 5, 244 ; part. τετρηχώς, acc. τετρηχότα, A.RH. 3, 1393 ; fém. nom. τετρηχυῖα, IL. 7, 346 ; ANTH. 7, 283 ; pl.q.pf. 3 sg. épq. τετρήχει, IL. 2, 95. Fut. moy. au sens passif, ταράξομαι, THC. 7, 36 ; XÉN. Cyr. 6, 4, 43.

Étym. R. indo-europ. *d^hreh₂g^h-, confondre ; cf. θράσσω.

'

Pi. O. 2.63, etc. ; Att. ταράττω Ar. Eq. 902; also θράσσω; fut. ταράξω ib. 358, etc. ; aor. ἐτάραξα Od. 5.291, (συν-) Il. 1.579, 8.86; plpf. συνετεταράχει D.C. 42.36; Ep. pf. in pass. sense τέτρηχα (v. infr. III); — Pass., fut. ταραχθήσομαι Men. 858 (prob.), Epict. Ench. 3, etc. ; Med. ταράξομαι in pass. sense, Th. 7.36, X. Cyr. 6.1.43; aor. ἐταράχθην Ar. Nu. 386 (anap.), etc. ; pf. τετάραγμαι ib. 388 (anap.), etc. : — stir, trouble, in a physical sense, σύναγεν νεφέλας ἐτάραξε δὲ πόντον [Ποσειδῶν] Od. 5.291; κύμασιν ταράσσεται πόντος Archil. 54, cf. Sol. 54; τ. πέλαγος ἁλός E. Tr. 88, cf. 692; ὁμοῦ τ. τήν τε γῆν καὶ τὴν θάλατταν εἰκῇ Ar. Eq. 431; τ. καὶ κυκᾶν Id. Ach. 688 (troch.), Eq. 251 (troch.); οὐ χθόνα ταράσσοντες troubling not the earth (by ploughing), Pi. l.c. ; βροντήμασι… κυκάτω πάντα καὶ ταρασσέτω A. Pr. 994; τ. φάρμακον perh.
mix, Luc. Lex. 4, cf. Amips. 18; metaph, φωνὰν ταρασσέμεν to wag the tongue, Pi. P. 11.42; πάντα τ., of a speaker, jumble up, D. 19.93; τὴν τῶν πραγμάτων διδασκαλίαν Gal. 15.185.
trouble the mind, agitate, disturb, με δεινὸς ὀρθομαντείας πόνος στροβεῖ ταράσσων A. Ag. 1216; δεινὰ (adverbial) τ. [με] S. OT 483 (lyr.); ὅταν ταράξῃ Κύπρις ἡβῶσαν φρένα E. Hipp. 969, cf. Fr. 1079.4; Νικίαν ταράξω Ar. Eq. 358 (troch.); τ. καρδίαν E. Ba. 1321; esp. of fear, A. Ch. 289, Ar. Eq. 66, etc. ; ἄν τις φόβος τ. X. Mem. 2.4.6; τὸ σῶμα τ. τὴν ψυχήν Pl. Phd. 66a, cf. 103c; so τ. γλῶσσαν E. IA 1542; abs., cause confusion, Pl. R. 564b, Hp. Mi. 373b; — Pass., Id. Phd. 100d, etc. ; περί τι Id. Sph. 242c; διά τι D. 4.3; ταράσσομαι φρένας S. Ant. 1095; ὄμμα σὸν τ. E. Or. 253. of an army, etc., throw into disorder, Hdt. 4.125, 9.51, etc. ; ἐτάρασσον τοὺς ταρσοὺς τῶν κωπέων Id. 8.12; — Pass., to be in disorder, Id. 4.125, 129, 8.16, Th. 4.25, X. Cyr. 2.1.27, etc. ; ἐν σφίσιν αὐτοῖς τ. Th. 7.67. metaph, rout or upset, κριτήριον τ. Demetr.Lac. Herc. 1012.38 (perh. variant of Epicur. Sent. 24); — Pass., λόγου ταραχθέντος Phld. Rh. 1.136 S. ; εἰ τὰ σημεῖα ταραχθείη Gal. 6.262. τ. τὴν γαστέρα cause relaxation of the bowels, of purges, Hp. Nat. Mul. 12, cf. Acut. 56, Arist. Pr. 864b23, Gal. 15.667; — Pass., ἐταράχθης τὴν γαστέρα Ar. Nu. 386 (anap.); τὸ πνεῦμα Gal. 15.903; more generally, τεταραγμένον σῶμα Sor. 1.105. freq. of political agitation, τ. τὴν πόλιν Ar. Eq. 867; τὰ πράγματα ib. 214; — Pass., to be in a state of disorder or anarchy, ἐν ἀλλήλοις τ. Th. 2.65, cf. D. 2.14, Ptol. Tetr. 164. ταράττεσθαι ἐπὶ τῶν ἵππων to be shaken in one΄s seat on horseback, X. Cyr. 5.2.17.
Math., τεταραγμένη ἀναλογία disturbed proportion, Euc. 5 Def. 18, Archim. Sph. Cyl. 2.4.
stir up, metaph, τ. νεῖκος, πόλεμον, S. Ant. 794 (lyr.), Pl. R. 567a; φόνον E. Ba. 797; ἡλίκα πράγματα ταράξασα D. 18.153, cf. X. An. 5.10.9; τ. δίκας τινὶ πρός τινας Plu. Them. 5; — Pass., πόλεμος ἐταράχθη D. 18.151; γόος… ταραχθείς A. Ch. 331 (lyr.). exc. in the places mentioned, Hom. uses only intr. pf. τέτρηχα, to be in disorder or confusion, be in an uproar, τετρήχει δ’ ἀγορή Il. 2.95; ἀγορὴ τετρηχυῖα 7.346; so τετρηχυῖα θάλασσα AP 7.283 (Leon.); τετρηχότος οἴδματος A.R. 1.1167; τετρηχότα βῶλον Id. 3.1393; τετρηχότι νώτῳ Nic. Th. 267; but ἐκ σέθεν… ἄλγεα… τετρήχασι cruel woes arise, A.R. 4.447, cf. 3.276, Philet. 7; in Nic. Th. 72 τετρήχοντα κλήματα is f.l. for δὲ τρήχοντα. (Alexandrine and later Poets seem to have thought erroneously that τέτρηχα = to be rough (cf. τραχύς).) (*ταράχyω from ταραχή, τάραχος and these from *θαραχ-; cogn. with θράσσω from *θραχyω of which the Ion. pf. is τέτρηχα.)

att. -ττω, fut. med. ταράξομαι in der Bdtg des fut. pass., Thuc. 7.36, wie Xen. Cyr. 6.1.43, perf. τέτρηχα (s. unten u. vgl. θράσσω), rühren, auf-, durcheinanderrühren, verwirren ; Hom. vom Poseidon, σύναγεν νεφέλας, ἐτάραξε δὲ πόντον, Od. 5.291, wie ταράξω πέλαγος αἰγαίας ἁλός Eur. Troad. 88 ; ταραχθεὶς πόντος, 687, das von Stürmen aufgewühlte Meer ; σὺν δ' ἴππους ἐτάραξε, Il. 8.86, er machte die Pferde wild, scheu ; οὐ χθόνα ταράσσοντες, das Land nicht umwendend, pflügend, Pind. Ol. 2.63 ; φωνὰν ταρασσέμεν, P. 11.42, verwirren ; κυκάτω πάντα καὶ ταρασσέτω, Aesch. Prom. 996 ; übertr., bestürzt machen, μάταιος ἐκ νυκτῶν φόβος κινεῖ, ταράσσει, Ch. 287 ; δεινὰ ταράσσει σοφὸς οἰωνοθέτας, Soph. O.R. 483 ; pass. bestürzt werden, sein, ταράσσομαι φρένας, Ant. 1082 ; ὥς μοι ὑφ' ἥπατι δεῖμα χλοερὸν ταράσσει, Eur. Suppl. 599 ; τίς σὴν ταράσσει καρδίαν ; Bacch. 1320 ; ὅταν ταράξῃ Κύπρις ἡβῶσαν φρένα, Hipp. 969, u. öfter so von den Leidenschaften ; γῆν καὶ θάλατταν εἰκῆ, Ar. Eq. 429 ; καὶ κυκᾶν, Ach. 658, Eq. 251 ; dah. wie κυκᾶν, mischen, φάρμακον, Luc. Lex. 4 ; vgl. Nic. Th. 665, 936 ; κύλικα φαρμάκου, Plut. an vit. ad inf. suff. 3 ; αἵματος τεταραγμένου μέλιτι, Erasistr. bei Ath. VII.324a ; so auch λαγὸν ταράξας πῖθι τὸν θαλάσσιον, Amips. bei Schol. Ar. Vesp. 480 u. Ath. X.446d. In Prosa : πολλά με ταράττει, Plat. Phaed. 103c ; Theaet. 206a u. öfter ; bes. Krieg, Aufruhr erregen, σὺ καὶ τόδε νεῖκος ἀνδρῶν σύναιμον ἔχεις ταράξας, Soph. Ant. 789 ; τὴν πόλιν, Ar. Eq. 864 ; πόλεμον, Plat. Rep. VIII.567a ; vgl. Dem. 18.151 ; ὅτι οὐδὲν δέοι ταράσσεσθαι, ἀλλὰ νόμοις τοῖς ἀρχαίοις χρῆσθαι, Xen. Hell. 2.4.42 ; στάσεις καὶ πολέμους, Plut. Cat. min. 22 ; auch ἐγκλήματα καὶ δίκας τινί, Them. 5 ; ein Heer in Verwirrung, Unordnung bringen, Her. 9.50, 51 ; auch von Sachen, sie verwirren, τοὺς ταρσοὺς τῶν κωπέων, 8.12 ; ὁρῶν τοὺς Συρακοσίους ταρασσομένους καὶ οὐ ῥᾳδίως ξυντασσομένους, Thuc. 7.3 ; πάντα ταῦτα καθορῶν ἄνω κάτω ταραττόμενα δεινῶς, Plat. Prot. 361c ; τεταραγμένος τὴν γνώμην, Luc. Scyth. 3.
Bei den Aerzten ταράττειν τὴν κοιλίαν, den Unterleib in Unordnung bringen, d.i. Durchfall verursachen. – Das ep. perf. τέτρηχα hat die intr. Bdtg in Verwirrung, unruhige Bewegung geraten, τετρήχει δ' ἀγορή, die Volksversammlung geriet in unruhige Bewegung, Il. 2.95 ; ἀγορὴ τετρηχυῖα, 7.346 ; so auch sp.D., wie τετρηχυῖα θάλασσα Leon.Tar. 96 (VII.283). Erst spätere Dichter haben hiernach ein praes. τρήχω gemacht, das aber für jene homerische Form anzunehmen nicht nötig ist ; aus der att. Form θράσσω, für ταράσσω, wird regelnmäßig τέτρᾶχα, ion. τέτρηχα, abgeleitet, s. Buttmann Lexil. I p. 210. Damit hängt τρηχύς zusammen.

ταράσσω
[in LXX for בָּהַל, רָגַז, etc., forty-six words in all ;]
to disturb, trouble, stir up: primarily in physical sense (Hom., Eur.): τ. ὕδωρ, Jhn.1:5 [4], Jhn.1:7. Metaph., of the mind (Æsch., Plat., al.), to trouble, disquiet, perplex: Act.15:24, Gal.1:7 5:10; ἑαυτόν (troubled himself; Westc., in l), Jhn.11:33; of a crowd, to stir up, Act.17:8, 13; pass., Mat.2:3 14:26, Mrk.6:50, Luk.1:12 24:38, Jhn.12:27 (Psa.6:4) Psa.14:1, 7, 1Pe.3:14' (LXX) ; τ. πνεύματι, Jhn.13:21 (cf. δια-, ἐκ-ταράσσω)
(AS)