GRC

τέρμα

download
JSON

Bailly

'ατος (τὸ) :
   I
but, particul. :
      1 borne autour de laquelle évoluent les chars dans la carrière, IL. 23, 309, 333, 358, 462, 466, 757, etc. ; SOPH. El. 686 ; ARSTT. Rhet. 3, 9, 6, etc. ;
      2 but pour le jet du disque, OD. 8, 193 ;
      3 fig. but : πρὸς τέρμα εἶναι, ESCHL. Pr. 828, être près du but ; ἀφικέσθαι ἐπὶ τέρμα, SOPH. Aj. 48, parvenir au but ;
   II p. suite, extrémité, terme, HDT. 4, 53 ; EUR. El. 1397, etc. ; τ. κελεύθου, ESCHL. Pr. 284, terme d’une route ; τ. φυγῆς, ESCHL. Eum. 422, terme d’une fuite ; au plur. : ὁδοῦ τέρματα, THGN. 1166, terme d’une route ; τέρματα Εὐρώπης, HDT. 7, 54, les extrémités de l’Europe ; fig. :
      1 fin, cessation : μόχθων, ESCHL. Pr. 100 ; πόνων, ESCHL. Pr. 184 ; PLAT. Ax. 371 c, terme des épreuves, des fatigues, des maux ; τέρμα βίου, ESCHL. fr. 299 ; SOPH. O.R. 1530 ; EUR. Alc. 643 ; XÉN. Lac. 10, 1, terme de la vie, la mort ; adv., τέρμα, Ps.-PHOCYL. 138 ; ou ἐπὶ τέρματι, ESCHL. Eum. 634, à la fin, enfin ;
      2 le plus haut degré : τέχνης, PARRHASIOS (ATH. 543 e) de l’art ; d’où spécial. la supériorité, le pouvoir suprême : τέρμα ἔχειν Κορίνθου, SIM. fr. 117, régner sur Corinthe ; θεοὶ ἁπάντων τέρμ' ἔχοντες, EUR. Suppl. 617, les dieux qui ont pouvoir sur toutes choses ; σωτηρίας τέρμα, SOPH. O.C. 725, le salut.

Étym. R. indo-europ. *terh₂-, traverser ; cf. lat. termen, terminus, sscr. tárati, tiráti, transférer.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

ατος, τό, end, boundary, chiefly poet. ; goal round which horses and chariots had to turn at races, περὶ τέρμαθ’ ἑλισσέμεν Il. 23.309; περὶ τ. βαλούσας, εὖ σχεθέειν περὶ τέρμα, ib. 462, 466; τέρματα θεῖναι or σημῆναι, ib. 333, 358; ἔστασεν ἐν τέρμασιν ἀγῶνος Pi. P. 9.114; τ. δωδεκάγναμπτον, i.e. doubled twelve times, Id. O. 3.33; δρόμου τέρματα dub.l. in S. El. 686; ἐξωτέρω ἀποκάμπτειν τοῦ τ. Arist. Rh. 1409b23.
mark set to show how far a quoit was thrown, ἔθηκε δὲ τέρματ’ Ἀθήνη Od. 8.193. metaph, issue, event, A. Ag. 781, 1177 (both lyr.). generally, end, limit, δολιχῆς τ. κελεύθου Id. Pr. 286 (anap.), cf. 706, 823; ποῦ τὸ τ. τῆς φυγῆς ; Id. Eu. 422; pl., ὁδοῦ τέρματα Thgn. 1166; ἐπὶ τέρμασι τοῖσι ἐκείνης (sc. τῆς Εὐρώπης) Hdt. 7.54; συνάγουσι τὰ τέρματα (oftwo rivers) they contract their bounds, i.e. draw together and so contract the space between them, Id. 4.52; metaph, πλούτου τέρμα a limit to wealth, Thgn. 227.
end, in point of time or distance, ἐπὶ τέρμ’ ἀφίκετο reached the limit, was at the end, S. Aj. 48; Ἑρμῆς σφ’ ἄγει… πρὸς αὐτὸτ. Id. El. 1397 (lyr.); βιότουτ. the term or end of life, death, Simon. 85.13; τ. βίου or τοῦ βίου, A. Fr. 362, S. OT 1530 (troch.), E. Alc. 643; γήρως ἐσχάτοις πρὸς τ. Id. Andr. 1081; τ. μόχθων, πόνων, ἄθλου, A. Pr. 100 (anap.), 186 (lyr.), 259; Σισύφου πέτρος ἀνήνυτος, οὗ τὰ τέρματα αὖθις ἄρχει πόνων Pl. Ax. 371e; ἐπὶ τέρματι at last, A. Eu. 633; also τέρμα abs., like τέλος, Ps.-Phoc. 138.
culmination, highest point, goal, τ. ἀέθλων prize, Pi. I. 4 (3).85 (67); κακῶν E. Supp. 369 (lyr.); πρὸς τέρμασιν ὥρας Ar. Av. 705; τέρματα νίκης Archestr. Fr. 34.10; τ. τέχνης Parrhas. 2; ὑγιείας ἀκόρεστον τ. the bounds of health are insatiable, A. Ag. 1002 (lyr.); ἀγχόνης τέρματα Id. Eu. 746; θανάτου τ. E. Hipp. 140 (lyr.).
highest power, supremacy, τ. Κορίνθου ἔχειν to be sovereign of Corinth, Simon. 112; θεοὶ… πάντων τέρμ’ ἔχοντες E. Supp. 617 (lyr.); σωτηρίας γὰρ τέρμ’ ἔχεις ἡμῖν μόνη you are the arbiter…, Id. Or. 1343; τ. τῆς σωτηρίας final pledge…, S. OC 725; δαίμονες οἳ φιλίης τέρματ’… ἔχετε AP 12.170 (Diosc.). (Cf. τέρμων, τέρθρον, Skt. tárati, tiráti ΄cross, win through, overcome΄, Lat. terminus, trans, in-trare.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ατος, τό,
1) Ende, Grenze, Ziel ;
   a) das Ziel, um welches beim Wettfahren die Wagen nach links umbiegen mußten ; dah. ἑλίσσειν περὶ τέρματα, στρέφειν, βάλλειν od. εὖ σχεθέειν περὶ τέρμα, Il. 23.309, 323, 333, 462, 466.
   b) das Ziel, bis zu welchem die Wettrenner laufen mußten, Il. 23.332, 358, 757 ; δωδεκάγναμπτον περὶ τέρμα δρόμου, Pind. O. 3.33 ; u. übertr., δρόμου δ' ἔσωσας τῇ φύσει τὰ τέρματα, Soph. El. 678 ; τί τέρμα τόλμης καὶ θράσους γενήσεται, Eur. Hipp. 140.
   c) das Malzeichen, durch welches beim Wettkampfe mit dem Diskos die Stelle bezeichnet wurde, wo ein Diskos niedergefallen war, Od. 8.193.
2) das äußerste Ende, z.B. des Laufes eines Flusses, Her. 4.52 ; Εὐρώπης, 7.54 ; πῆ ποτε μόχθων χρὴ τέρματα τῶνδ' ἐπιτεῖλαι, Aesch. Prom. 100 ; ὡς ἂν τέρματ' ἐκμάθῃς ὁδοῦ, 708, u. öfter ; vgl. πολλῶν ἄκουσον τέρματ' αἰδοίων λόγων, Suppl. 450 ; jedes Aeußerste oder Höchste, Gipfel, τέρμ' ἀέθλων, Pind. I. 3.85 ; τέχνης, der höchste Gipfel, die Vollendung der Kunst ; βίου, das Ziel, der Gipfel des Lebens, Alter, Tod, Soph. O.R. 1530 ; vgl. Xen. Lac. 10.1 u. Plut. Philop. 18 ; auch θανάτου τέρμα, Eur. Hipp. 140 ; auch in sp. Prosa, wie Luc. Tim. 20.
3) bes. die oberste Gewalt, die letzte, höchste Entscheidung, θεοὶ ἁπάντων τέρμ' ἔχοντες, die Götter, die über Alles die höchste Gewalt od. Entscheidung haben, Eur. Suppl. 615 ; τέρμα σωτηρίας ἔχειν, die Macht haben Heil zu verleihen, Or. 1343 ; τέρμα Κορίνθου ἔχειν, die Obergewalt über Korinth haben, Simonds. 85 ; θεοί, οἳ φιλίης τέρματ' ἐμῆς ἔχετε, Diosc. 5 (XII.170).
• Adv. τέρμα, endlich, zuletzt, wie τέλος, Phocylid. 130.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory