σώ·φρων, ων, ον, gén. ονος, litt. sain d’esprit ou de cœur, PLAT. Crat. 411 e ; ARSTT. Nic. 6, 5, 6 ; d’où :
   I sensé, prudent, sage, en parl. de pers. IL. 21, 462 ; OD. 4, 158 ; p. opp. à ἄφρων, THGN. 431, 454, 497 ; à νήπιος, THGN. 483 ; à ἀνόητος, HDT. 1, 4 ; en parl. de choses (parole, THGN. 754 ; EUR. I.A. 1024, etc.) ; τὸ σῶφρον, THC. 1, 37, etc. le bon sens, la sagesse ;
   II modéré dans ses désirs, tempérant, SOPH. Aj. 132 ; PLAT. Def. 415 d, Rsp. 430 e ; joint à ἐγκρατὴς ἑαυτοῦ, PLAT. Gorg. 491 d ; particul. :
      1 chaste, pudique, ESCHL. Ch. 140 ; AND. 30, 43 ; en parl. de choses (mariage, EUR. Or. 558 ; couche, EUR. El. 1099, etc.) ; τὸ σῶφρον, la tempérance, la chasteté, SOPH. fr. 705 ; EUR. Hipp. 431, etc. ;
      2 sobre, frugal, EUR. fr. 885 ; PLAT. Ep. 336 c ;
      3 modéré, THC. 3, 82 ;
      4 réservé, simple, modeste, PLAT. Leg. 733 e.

• Cp. σωφρονέστερος, HDT. 3, 71 ; THC. 5, 111, etc. ; • Sup. -έστατος, HPC. 84 a ; THC. 3, 62.

➳ Épq. σαόφρων, HOM. ll. cc.

Étym. σῶς, φρῆν.

Ep. and poet. σαόφρων (as in Hom., v. infr., Pi. Pae. 9.46), ονος, ὁ, ἡ ; neut. σῶφρον ; — prop.
of sound mind (from σῶς, φρήν, cf. Pl. Cra. 411e, Arist. EN 1140b11); hence, discreet, prudent, οὐκ ἄν με σαόφρονα μυθήσαιο ἔμμεναι Il. 21.462, cf. Od. 4.158; opp. ἄφρων, Thgn. 431, 454, 497; opp. νήπιος, Id. 483; opp. ἀνόητος, Hdt. 1.4; σώφρονες περὶ θεούς X. Mem. 4.3.2; σωφρονέστατος ἐν τῇ τέχνῃ Hp. Prorrh. 2.2. of things, τοῖσι λόγοις σῶφρον ἔπεστιν ἄνθος Ar. Nu. 1025 (lyr.); σ. οἶκτος reasonable compassion, Th. 3.59; σωφρονέστατον κήρυγμα Aeschin. 3.4; σώφρον’ εἶπας E. IA 1024; ἄλλο τι σωφρονέστερον γνώσεσθε Th. 5.111; σῶφρόν ἐστι c. inf., Id. 1.42. in Att., esp.
having control over the sensual desires, temperate, self-controlled, chaste (σώφρων ὁ μετρίας ἐπιθυμίας ἔχων Pl. Def. 415d, cf. σωφροσύνη 1), μοι δὸς σωφρονεστέραν πολὺ μητρὸς γενέσθαι A. Ch. 140, cf. S. Aj. 132; γυνὴ σ. And. 4.14, cf. S. Fr. 682; σ. καὶ ἐγκρατὴς ἑαυτοῦ Pl. Grg. 491d, cf. 1 Ep. Ti. 3.2, etc. of things, σ. γνώμη A. Ag. 1664 (troch.); εὐχαί Id. Supp. 710; σ. ὑμέναιοι, λέχη, E. Or. 558, El. 1099; τράπεζα, δίαιτα, Id. Fr. 893 (lyr.), Pl. Ep. 336c; ἀριστοκρατία moderate, Th. 3.82; χάρις ib. 58; βίος Pl. Lg. 733e; φρονεῖν σώφρονα S. Fr. 64. τὸ σῶφρον, = σωφροσύνη, Id. Fr. 786, E. Hipp. 431, Th. 1.37, 3.82; σοῦ τὸ σ. E. Andr. 365, cf. 346, etc. ; ἐπὶ τὸ σωφρονέστερον λαμβάνειν τι Hdt. 3.71; τὸ σωφρονέστατον Th. 3.62; τὰ σώφρονα λάγδην πατεῖται S. Fr. 683. Adv. -όνως A. Th. 645, Eu. 44, Hdt. 4.77; σ. τραφῆναι Ar. Eq. 334 (lyr.); σ. τε καὶ μετρίως Pl. R. 399b; δικαίως πράττοντες καὶ σ. Id. Alc. 1.134d; σ. ἐφέπεσθαι cautiously, X. Ages. 2.3; Comp., σωφρονέστερον πολιτεύειν adopt a more moderate constitution, Th. 8.53, cf. 1.84, X. Eq. Mag. 1.14, etc. ; but -εστέρως E. IA 379 (troch.); Sup. -έστατα Isoc. 7.13, Pl. Lg. 728e.

ον, poet. σαόφρων, gesundes Sinnes, Geistes, gesunder Seele, bei gesundem, nüchternem Verstande, verständig ; Il. 21.462, Od. 4.158 ; Theogn.; Χείρων, Pind. P. 3.63 ; bes. mäßig, enthaltsam, frei von Leidenschaften, I. 7.25 ; oft bei Tragg. von Menschen, auch σώφρονος γνώμης δ' ἁμαρτεῖν, Aesch. Ag. 1649, εὐχὰς μὲν αἰνῶ τάσδε σώφρονας, Suppl. 691, wie Soph., z.B. τὸ γὰρ νοσοῦντι ληρεῖν ἀνδρὸς οὐχὶ σώφρονος, Trach. 435 ; Eur.; Ar. σωφρόνως τραφῆναι, Eqn. 334 ; u. in Prosa  : ἐπὶ τὸ σωφρονέστερον, Her. 3.71 ; Thuc. 3.58, 62 u. öfter ; σώφρονα ὄντα καὶ ἔγκρατῆ αὐτὸν ἑαυτοῦ, Plat. Gorg. 491d, u. öfter ; Kompar. σωφρονέστερος, Legg. II.665e ; Ggstz ὑβριστής, Xen. Cyr. 3.1.21 ; σωφρόνως, im Ggstz von ἀπλήστως, 4.1.15. S. Arist. eth. 3.10, 6.5.

σώφρων, -ον
[in LXX: 4Ma.9:1-32 * ;]
__(a) of sound mind, sane, sensible;
__(b) self-controlled, sober-minded: 1Ti.3:2, Tit.1:8 2:2, 5 (Arist.).†
(AS)