anc. att. ξύντροφος, ος, ον :
   I pass. nourri ou élevé avec, d’où :
      1 en parl. de pers. qui vit avec, compagnon ou compagne de, dat. HDT. 1, 99 ; AR. Ach. 989 ; gén. PHYLARQ. (ATH. 271 e) ; POL. 5, 9, 4, etc. ; en parl. d’animaux, qui vit avec, familier avec, dat. HDT. 2, 65 ; abs. en parl. d’animaux, compagnon, XÉN. Mem. 2, 3, 4 ; joint à συνήθη, ARSTT. H.A. 9, 44, 2 ; particul. qui a les mêmes habitudes, PLAT. Leg. 949 c ; avec un gén. ou un dat. de ch. : σ. τῇ φιλοσοφίᾳ καὶ πενίᾳ, LUC. Nigr. 12, nourri dans la philosophie et la pauvreté ;
      2 en parl. de choses, naturel, habituel, HPC. Aër. 283, etc. ; τὰ ξύντροφα, THC. 2, 50, les maux ou les accidents ordinaires ; avec un rég. familier à, habituel à : τινι, HPC. Off. 744 ; HDT. 7, 102 ; τινος, SOPH. Ph. 203, à qqn ;
   II act. :
      1 qui aide à nourrir : τινί τινος, PLAT. Leg. 845 d, qui aide qqn à nourrir qqn ; p. suite, qui aide à préserver, gén. XÉN. Mem. 4, 3, 8 ;
      2 qui aide à mener paître, pâtre auxiliaire, gén. PLAT. Pol. 267 e.

Étym. συντρέφω.

ον, brought up together with, τινι Hdt. 1.99; ὦ Κύπριδι… καὶ Χάρισι… ξύντροφε Διαλλαγή Ar. Ach. 989 (lyr.); also c. gen., foster-brother, οἱ μόθακες σ. Λακεδαιμονίων Phylarch. 43 J. ; σ. τοῦ βασιλέως Σελεύκου, etc., OGI 247.2 (Delos, ii BC), al., Plb. 5.9.4, 32.15.10; and in Com. phrase, τηγάνων σ. μειρακύλλια Eub. 75.2; freq. of domestic animals, σ. τοῖσι ἀνθρώποισι Hdt. 2.65; τοῖς θηρίοις πόθος τῶν σ. X. Mem. 2.3.4; ἔστι [λέων] πρὸς τὰ σ. καὶ συνήθη σφόδρα φιλοπαίγμων Arist. HA 629b11; κυνίδιον σ. Plu. Aem. 10; ὄρνις Luc. Lex. 6; abs., τὸ σ. γένος bred up with me, says Ajax of the Athenians, S. Aj. 861; of like habits with oneself, Pl. Lg. 949c; — freq. in Inscrr. and Pap., SIG 798.6 (Cyzicus, i AD), etc. ; Ζωτίκῳ συντρόφῳ his foster-brother, CIG 3109 (Teos), cf. 3142.3 (Smyrna), 3268 (ibid.), BGU 1058.50 (i BC); cf. συντρόφη ; — τὸ σ., = συντροφία 1.1, Arist. EN 1161b34. generally, living with, τοῖς φονεῦσι S. El. 1190; ξ. ὄμμα the eye or presence of a companion, Id. Ph. 171 (lyr.); used to a thing, σ. ὤν (sc. ἀνάγκαις) E. IT 1119 (lyr.); γυμνασίῳ Plu. 2.130c; φιλοσοφίᾳ, πενίᾳ, κολακείᾳ, Luc. Nigr. 12, 15; c. gen., σ. τῆς τόλμης Plb. 1.74.9; ἁρμονίης, μέθας, AP 7.26, 423 (both Antip.Sid.). of things, habitual, νόσημα Hp. Aër. 7; ἢν μὴ ἐκ παιδίου σύντροφος ᾖ [ἡ νοῦσος] Id. Morb. Sacr. 10; οὐκέτι συντρόφοις ὀργαῖς ἔμπεδος S. Aj. 639 (lyr.); τὰ ξ.
everyday evils, Th. 2.50; τὸ τῆς πάλαι ποτὲ φύσεως σ. the congenital property of nature, Pl. Plt. 273b; πῦρ τὸ σ.
innate heat, Hp. de Arte 12; σ. τινί natural to, χυμῷ Id. Off. 11; φάρμακον σ. ἐπιτέγξει Id. Fract. 29; ἡ σ. τισὶ φιλοπρωτία Phld. Rh. 2.158 S. ; τὸ ἐναντιώτατον [πρόσωπον] οὐδὲ σ. ἡμῖν ὑπάρχον the opposite face (that of the dying patient) not being familiar to us, Gal. 18(2).25; τῇ Ἑλλάδι πενίη αἰεὶ σ. Hdt. 7.102; c. gen., κτύπος φωτὸς σύντροφος his habitual cry, S. Ph. 203 (lyr.), cf. σύντροπος. Adv., -φως ἔχειν c. dat., to be suitable, Hp. Fract. 32. Act., joint-herd, fellow-herdsman, τῆς ἀγέλης Pl. Plt. 267e. τοῖς ὕδασι σ. τῶν ἀναβλαστανόντων assisting in nourishing…, Pl. Lg. 845d.

mit, zugleich, zusammen gefüttert, ernährt ; dah. mit Einem durch Erziehung, Umgang verbunden, vertraut, wie Ajax die Athene nennt, τὸ σύντροφον γένος, Soph. Aj. 848 ; El. 1181 ; u. übertr., οὐκέτι συντρόφοις ὀργαῖς ἔμπεδος, ἀλλ' ἐκτὸς ὁμιλεῖ, vom Wahnsinn des Ajax, Aj. 625 ; τῇ Ἑλλάδι πενίη ἀεὶ σύντροφος, Her. 7.102 ; gewöhnlich, von Krankheiten, die im Lande vorkommen, Thuc. 2.50 ; von Haustieren, Xen. Mem. 2.3.4 ; αἰσχύνῃ, Ep.adesp. 9 (XII.99); σύντροφον ἔχειν τινά, Antiphil. 7 (VI.257); öfter in späterer Prosa : τῇ φιλοσοφίᾳ καὶ πενίᾳ σύντροφος, Luc. Nigr. 12 ; κολακείᾳ, Merc.cond. 20 ; Pseudol. 28 u. öfter. – Selten c. gen., μέθας σ., Antip.Sid. 89 (VII.423), wie auch Plat. τὸ τῆς πάλαι ποτὲ φύσεως ξύντροφον, Polit. 273b, vgl. 267e, Legg. XII.949c ; active Bdtg, mit ernährend, scheint es ibd. VIII.845d zu haben, τοῖς ὕδασι ξύντροφα πνεύματα τῶν ἐκ γῆς ἀναβλαστανόντων ; vgl. Xen. Mem. 4.3.8, wo die Luft πρόμαχος καὶ σύντροφος ζωῆς heißt. – Pol. vrbdt auch τὴν μουσικὴν σύντροφον ποιεῖν τοῖς παισίν, 4.20.7, die Kinder mit der Musik aufwachsen lassen.

σύν-τροφος, -ου, ὁ
(< συντρέφομαι, to be brought up together) [in LXX: 3Ki.12:24, 1Ma.1:6 R, 2Ma.9:29 * ;]
__1. prop., one nourished or brought up with, a foster-brother: Act.13:1 EV.
__2. In Hellenistic usage, as a court term, an intimate friend of a king (see Deiss., BS, 305, 310 f.): Act.13:1 (cf. also MM, xxiv).†
(AS)