σωφρονέω-ῶ, litt. avoir l’esprit ou le corps sain, d’où :
      1 être sensé, prudent, sage, avisé, HDT. 3, 35 ; BABR. 90, 4 ;
      2 être tempérant, sobre, ATT. ;
      3 être sage ou modéré dans ses désirs, être simple, modeste, ESCHL. Pr. 982, etc. ; THC. 8, 24 ; XÉN. Cyr. 8, 1, 30 ; PLAT. Phædr. 244 a, etc. ; p. suite, montrer des sentiments de réserve : ἐς Ἀφροδίτην, EUR. I.A. 1159, à l’égard d’Aphrodite, càd. être chaste ; être respectueux, XÉN. Mem. 1, 1, 20 ; abs. joint à ὁμονοεῖν, AND. 14, fin ; en parl. de soldats, joint à εὐτακτεῖν, XÉN. Mem. 3, 5, 21 ; au pass. τὰ σεσωφρονημένα ἐν τῷ βίῳ, ESCHN. 28, 21, habitudes de vie sages, simples, modestes.

➳ Poét. σαοφρονέω, OPP. H. 3, 446, ANTH. 5, 302.

Étym. σώφρων ; cf. σαοφρονέω.

poet. σαοφρονέω Oppian. H. 3.446, AP 5.301.11 (Agath.) : — to be sound of mind, Hdt. 3.35, Ev. Marc. 5.15, Gal. 15.449; ὃς ἦν φορητὸς οὐδὲ σωφρονῶν Babr. 90.4.
to be temperate, moderate, show self-control, Heraclit. 112, 116 (v.l.), A. Pr. 982, Pers. 829, IG1². 22.69, Antipho 2.2.5, Th. 8.24, Pl. Phdr. 244a, X. Cyr. 8.1.30; τὸ σωφρονεῖν, = σωφροσύνη, A. Ag. 1425, cf. 181, Ar. Nu. 1061, 1071; ἐς Ἀφροδίτην σ. E. IA 1159, cf. Ba. 314 (s.v.l.); περὶ τοὺς θεούς X. Mem. 1.1.20; of soldiers, σ. καὶ εὐτακτεῖν ib. 3.5.21, cf. Lys. 12.47; σ. καὶ ὁμονοεῖν And. 1.109; opp. ὑπερφρονέω, Ep. Rom. 12.3; with a part., πέμποντες σωφρονοῖμεν ἄν Pl. Men. 90d.
come to one΄s senses, learn moderation, Hdt. 3.64; σ. ὑπὸ στένει A. Eu. 521 (lyr.); σωφρονοῦντες ἐν χρόνῳ ib. 1000 (lyr.); οὐ σωφρονήσεις ; S. Aj. 1259; ἐσωφρόνησας Id. Ph. 1259; σεσωφρονηκώς when he had recovered his senses, Pl. Phdr. 241b. Pass., τὰ σεσωφρονημένα ἐν τῷ βίῳ μοι things I had done with discretion, Aeschin. 2.4.

poet. σαοφρονέω, gesunder Seele, gesundes Geistes sein, bei gesundem, nüchternem Verstande sein, dah. klug, besonnen sein, bes. ohne Leidenschaften, enthaltsam, mäßig sein ; γνώση διδαχθεὶς ὀψὲ γοῦν τὸ σωφρονεῖν, Aesch. Ag. 1399, vgl. 1603 ; Prom. 984 u. öfter, wie Soph., z.B. εἴθ' ὐμῖν ἀμφοῖν νοῦς γένοιτο σωφρονεῖν Aj. 1243, οὐ σωφρονήσεις ; 1238 ; Eur., Ar. u. in Prosa ; Ggstz von μαίνεσθαι, Plat. Phaedr. 244a ; νοσεῖν μᾶλλον ἢ σωφρονεῖν, 231, l ; σεσωφρονηκώς, 241b, u. öfter ; Ggstz von ὑβρίζειν, Xen. Cyr. 8.1.30 ; im Gehorsam bleiben, Ggstz des aufrührerischen Abfalles, 3.2.7, An. 7.7.30 ; öfter εἰ σωφρονεῖτε, wenn ihr klug seid.

σωφρονέω, -ῶ
(< σώφρων),
__(a) to be of sound mind or in one's right mind: Mrk.5:15, Luk.8:35; opp. to ἐκστῆναι, 2Co.5:13 (Hdt.);
__(b) to be temperate, discreet, self-controlled (opp. to μαίνεσθαι, ὑβρίζειν, etc.; sch., Thuc., al.): Tit.2:6; opp. to ὑπερφρονεῖν, Rom.12:3; σ. καὶ νήφειν, 1Pe.4:7.†
(AS)