(ao. ἐσχόλασα, pf. ἐσχόλακα) :
   I avoir ou prendre du loisir, être oisif, inoccupé :
      1 abs. ESCHL. Suppl. 207, etc. ; EUR. Hec. 730, etc. ; tarder, différer, ESCHL. Suppl. 883 ;
      2 avec un inf. avoir le loisir de, XÉN. Cyr. 2, 1, 9 ; 8, 1, 18 ; PLAT. Leg. 763 d, etc. ;
      3 avec un rég. d’éloignement : τινός, PLUT. Nic. 2, 8 ; ἀπό τινος, XÉN. Cyr. 7, 5, 52, se reposer de qqe occupation ;
      4 avec un rég. de tendance, consacrer son loisir à : πρός τι, XÉN. Mem. 3, 6, 6 ; τινί, DÉM. 594, 16 ; LUC. Macr. 4 ; V.H. 2, 15, etc. ; πρός τινι, ARSTT. Pol. 5, 8, 16 ; ἐπί τινος, ARSTT. P.A. 4, 5, 61 ; περί τι, PLUT. Brut. 22, à qqe ch. ; avec un rég. de pers. : τινί, XÉN. Cyr. 7, 5, 39 ; πρός τινα, PLUT. Num. 14, à qqn, càd. fréquenter qqn, entretenir des relations amicales avec qqn ; particul. être auditeur ou disciple de qqn, XÉN. Conv. 4, 44 ; ou au contr. être le maître de qqn, tenir école, faire des cours, des conférences, DH. Amm. 1, 5 ; PLUT. Dem. 5 ; au pass. SEXT. M. 11, 167 ;
   II en parl. de choses, être vacant : τόπος σχολάζων, PLUT. C. Gracch. 12, lieu vide ; καθέδρα σχολάζουσα, JUL. Cæs. 316 c, chaire vacante.

Étym. σχολή.

Boeot. σχολάδδω IG 7.2849.6 (Haliartus) : — to have leisure or spare time, to be at leisure, have nothing to do, σὺ δ’ ἢν σχολάσῃς Ar. Lys. 412, cf. Th. 4.4, etc. ; διὰ τὸ μὴ σχολάζειν ὑπὸ πολέμων because they have no leisure left by the wars, Pl. Lg. 694e; ἀσχολούμεθα ἵνα σχολάζωμεν Arist. EN 1177b5; σ. καλῶς spend one΄s leisure well, Id. Pol. 1337b31; σ. ἐλευθερίως καὶ σωφρόνως ib. 1326b31; c. inf., have leisure or time to do a thing, X. Cyr. 2.1.9, 8.1.18, Pl. Lg. 763d, etc.
loiter, linger, A. Supp. 207, 883, E. Hec. 730, D. 3.35. σ. ἀπό τινος have rest or respite from a thing, cease from doing, X. Cyr. 7.5.52; ἀπὸ τοῦ Κρώμνου were set free from the operations at K., Id. HG 7.4.28; also σ. ἔργων Plu. Nic. 28. c. dat., have leisure, time, or opportunity for a thing, devote one΄s time to a thing, πάντα τὸν βίον ἐσχόλακεν [ἐν] τούτῳ D. 22.4; σ. φιλοσοφίᾳ, μουσικῇ, etc., Luc. Macr. 4, VH 2.15; μόνῃ σ. ὑγιείᾳ Gal. 6.168; τῇ γῇ, i.e. agriculture, Sammelb. 4284.15 (iii AD); so πρὸς ταῦτα X. Mem. 3.6.6; πρὸς τοῖς ἰδίοις Arist. Pol. 1308b36; ἐπί τινος Id. PA 682a34; περὶ λόγους Plu. Brut. 22; πρὸς ἐννοίᾳ… πρὸς αὑτόν Id. Num. 14. c. dat. pers., devote oneself to…, τοῖς φίλοις X. Cyr. 7.5.39; ἑαυτοῖς Gal. 6.810; ὁ στρατηγὸς… τοῖς διαφέρουσιν ἐσχόλασεν Wilcken Chr. 41 i8 (iii AD); esp. of students, study, attend lectures, ἐπὶ Παλλαδίῳ Phld. Acad. Ind. p. 88 M. ; σ. τινί devote oneself to a master, attend his lectures, σ. Καρνεάδῃ, Ἰσοκράτει, ib. p. 89 M., Plu. 2.844b; τοῖς φιλοσόφοις IG2². 1028.34 (ii/i BC); μετ’ Ἐπικούρου Phylarch. 24J. ; παρά τισι Alciphr. 1.34. abs., devote oneself to learning; hence, give lectures (cf. σχολή II), Apollon. Perg. Con. 1 Praef. ; σ. Ἀθήνησιν Phld. Rh. 1.95 S. ; ἐν Λυκείῳ D.H. Amm. 1.5, cf. Plu. Dem. 5; c. acc. neut., ἅπερ ἐσχολάσαμεν Demetr.Lac. Herc. 1013.18; τὰ περὶ τοῦ τέλους σχολασθέντα lectures upon…, S.E. M. 11.167; of a gladiator, to be master of a school (ludus), εἰς Ἔφεσον Rev.Arch. 30 (1929).24 (Gortyn). of a place, to be vacant, unoccupied, Plu. CG 12, Jul. Caes. 316c; c. dat., to be reserved for, τὸ ἀπ’ οὐρανοῦ κορυφῆς μέχρι σελήνης θεοῖς καὶ ἄστροις… σχολάζει Herm. ap. Stob. 1.49.68.

1) Muße, Zeit haben, gewinnen, sich Muße, Zeit nehmen, müßig sein, zaudern ; Aesch. Suppl. 204, 860 ; Eur. Hec. 730 ; absol., Thuc. 4.4 ; Plat. Phaed. 58d, διὰ τὸ μὴ σχολάζειν ; Sp.; übertr., καθέδρα σχολάζουσα, ein leerstehender Sitz, wie τόπος, Plut. C.Gracch. 12 ; von Ankern, = ἀργεῖν, Timol. 22 ; c. inf., Xen. σχολάζω μένειν, ich kann bleiden, Cyr. 2.1.9, vgl. 8.1.18 ; auch im tadelnden Sinne, καὶ ῥᾳθυμεῖν, Pol. 11.25.7.
2) σχολάζειν τινός u. ἀπό τινος, wovon Muße, Zeit haben, nicht mehr womit beschäftigt sein ; Xen. Cyr. 7.1.52, Hell. 7.4.28 ; σχολάζοντες ἔργων, Plut. Nic. 18.
3) σχολάζειν τινί, wozu Muße, Zeit haben, seine Muße einer Sache, einer Person widmen, vacare rei ; bes. sich einer Kunst, einer Wissenschaft widmen ; sich einem Lehrer widmen, d.i. Jemandes Schüler, Zuhörer sein, alle Muße auf seinen Unterricht verwenden ; Xen. Cyr. 7.5.39, Mem. 3.9.9. Auch abs., Schule halten, Unterricht erteilen, Plut. Dem. 5 u. a.Sp.; πρός τι σχολάζειν, seine Muße worauf richten, es bedenken, überlegen, Xen. Mem. 3.6.6.

σχολάζω
(< σχολή), [in LXX: Exo.5:8, 17, Psa.46:10 (רָפָה ni., hi.) * ;]
to be at leisure, hence, to have time or opportunity for, to devote oneself to, be occupied in: 1Co.7:5; of things, to be unoccupied, empty (Plut., Eur., al.): οἶκος, Mat.12:44, Luk.11:25 (T [WH], R, om.).†
(AS)