'(f. ίσω, att. ιῶ) [ᾰ]
      1 donner une figure, une forme, une position, une attitude : παρθένον σχ. ἀκέφαλον, Ps.-ERATOSTH. Cat. 9, représenter une jeune fille sans tête ; au pass. LUC. J. tr. 8 ; joint à μεμορφωμένον, PLUT. M. 719 d ; σχ. τὸν βραχίονα γυμνὸν οἷον ἐφ' ὕϐρει, PLUT. C. Gracch. 13, mettre le bras à nu et le préparer comme à un acte violent ; σχ. ἑαυτόν, LUC. Fug. 13, etc. se composer son maintien ;
      2 t. mil. prendre une position, opérer une conversion, PLAT. Rsp. 526 d ;
      3 figurer des pas de danse : σχηματίζειν χορούς, CHAMÆL. (ATH. 21 f) arranger des figures de danse ; σχηματιζόμενοι ῥυθμοί, ARSTT. Poet. 1, 6, rythmes avec gesticulations ;
      4 orner de figures, de ciselures, ESCHL. Sept. 465 ; fig. PLAT. Gorg. 511 d ;
      5 t. d’agricult. planter ou provigner dans une position déterminée, GEOP. 10, 4, 1 ; 10, 78, 3, etc. ;
      6 affecter le corps d’une certaine façon, en parl. de maladies, d’où ou pass. se trouver dans un certain état de maladie, éprouver la maladie de telle ou telle façon, HPC. 192 h, 193 b ;
      7 t. de rhét. σχ. λόγον, employer des figures de rhétorique, orner de figures de style, PHILSTR. V. soph. 1, 21, 5 ; ARSTD. (W. 9, 345) ; au pass. DH. Rhet. 8, 1 ; λόγος ἐσχηματισμένος, D. PHAL. § 294, discours en style figuré
Moy. :
   I tr. :
      1 former, façonner, orner pour soi : κόμην, EUR. Med. 1161, sa chevelure ;
      2 fig. faire croire qqe ch. qui n’est pas, PLAT. Rsp. 577 a ; PLUT. Num. 4 ;
   II intr. :
      1 se démener, faire des gestes, gesticuler, XÉN. Conv. 1, 9, etc. ; PLAT. Hipp. mi. 374 b ;
      2 prendre un extérieur, se donner une contenance, d’où feindre, PLAT. Phæd. 255 a ; avec l’inf. σχηματίζονται ἀμαθεῖς εἶναι, PLAT. Prot. 342 b, ils feignent d’être ignorants ; avec un part. ὡς εἰδὼς ἐσχημάτισται, PLAT. Soph. 268 a, il feint de savoir ;
      3 t. de tact. se former, prendre une position, opérer une conversion, PLAT. Rsp. 526 d ; particul. faire un faux mouvement, une fausse manœuvre, POLYEN 5, 16, 1 ;
      4 exécuter des figures de danse, danser, AR. Pax 324 ; AR. (ATH. 21 f) ;
      5 en parl. des astres, prendre une position, entrer en conjonction : τινι, MAN. 4, 500, avec une étoile.

Étym. σχῆμα.

'

pf. Pass. ἐσχημάτισμαι, v. infr. II. 1; but in sense of Med., v. infr. 1.2. intr., assume a certain form, figure, posture, or position, ὅσα σχηματίζουσι τὰ στρατόπεδα… ἐν ταῖς μάχαις Pl. R. 526d, cf. Polyaen. 5.16.1, Ascl.Tact. 12.1; τὰ αἰσχρὰ καὶ πονηρὰ σχήματα σ. Pl. Hp. Mi. 374b; abs., gesticulate, dance figures, Ar. Pax 324, Fr. 678; — Med., Poll. 4.95 (also σ. ἑαυτόν put oneself in posture, Luc. Salt. 17), v. infr. II. 3; προστάσεως, ἢν πρὸς τοὺς ἔξω σχηματίζονται the pompous appearance, which they assume, Pl. R. 577a. Med., demean oneself in a certain way, make a show of being or doing, ἀγνοεῖ ταῦτα ἃ πρὸς τοὺς ἄλλους ὡς εἰδὼς ἐσχημάτισται Id. Sph. 268a; σεμνύνεται ἐσχηματισμέν ὡς… gives itself airs under the pretence that…, Id. Grg. 511d; c. inf., σχηματίζονται ἀμαθεῖς εἶναι Id. Prt. 342b; σχηματιζόμενος, opp. ἀληθῶς τι πεπονθώς, Id. Phdr. 255a. Astrol., of a heavenly body, to be in configuration, Man. 4.500; — Pass., Heph.Astr. 1.9 (printed ἐσχατ.), Tz. H. 1.471. trans., give a certain form to a thing, shape, fashion, σ. τὸ ἁρμόσσον σχῆμα (sc. τὸ ὀθόνιον) give such a form to the cloth as will fit…, Hp. Art. 37; τὰ ἁπλᾶ σώματα σ. Arist. Cael. 306b3, cf. Phld. Rh. 1.196 S. ; τὸν ὄγκον Arist. GC 327b15; παρθένον ἀκέφαλον σ. Eratosth. Cat. 9; ἕκαστον μέρος πρὸς τὸ βέλτιον D.S. 5.73; τὸ πρόσωπον εἰς ἡδονήν Ach.Tat. 6.11; τὸν βραχίονα γυμνὸν οἷον ἐφ’ ὕβρει Plu. CG 13; — Med., σχηματίζεσθαι κόμην arrange one΄s hair, E. Med. 1161; — Pass., τὰ κατὰ φύσιν ἐσχηματισμένα Arist. Cael. 302b26; τῶν ἐσχ. τι [γίνεται] ἐξ ἀσχημοσύνης Id. Ph. 188b19, etc. ; ἐσχημάτ ισται δ’ ἀσπίς A. Th. 465; τῶν σχηματιζομένων θεῶν the gods who possess figure, Dam. Pr. 261; τὸ πρόσωπον τὸ ισθέν Phld. Mus. p. 73 K.
deck out, dress up, ἑαυτὸν ὡς κοσμιώτατα Luc. Merc. Cond. 14, cf. Fug. 13, JTr. 16, Jul. ad Ath. 274c; Rhet., σ. λόγον Philostr. VS 1.21.5, cf. 2.1.11; opp. εὐθέως εἰπεῖν, Aristid. Rh. 1 p. 462S. ; — Pass., ἐσχηματισμένοι περιέρχονται Lys. Fr. 73; θεοὶ κατὰ τέχνην ἐσχηματισμένοι Luc. JTr. 8; τὸ ἐσχηματισμένον figurative style, Demetr. Eloc. 294, cf. D.H. Th. 8, 9, Philostr. VS 2.17; ἐσχηματισμένα ζητήματα Hermog. Id. 1.4.
arrange in certain figures, χορούς Chamael. ap. Ath. 1.21f; σ. αὑτόν pose oneself, for being painted, ib. 12.543f; — Pass. and Med., put oneself in certain forms or postures, assume various shapes, Hp. Fract. 2; εἴθισται ἐς χηματίσθαι to assume a position, ib. 15 (om. codd. MV, Gal.); ἐς σχήματα σχηματίζεσθαι Id. Art. 10; of sick persons, Id. Coac. 463; of the foetus, Sor. 2.60; of actors, gesticulate, X. Smp. 1.9; σχηματιζόμενοι ῥυθμοί accompanied with gestures, Arist. Po. 1447a27.
adapt, τι πρός τι Gp. 10.4.1, cf. 10.75.9.
form a word, D.T. 635.2, A.D. Pron. 58.7, al., Sch. Od. 17.134.
use σχήματα (v. σχῆμα 7d), σ. φορτικῶς D.H. Isoc. 3; construct, περίοδοι ὁμοίως σχηματιζόμεναι Id. Pomp. 5, cf. Hermog. Inv. 3.10.

Gestalt, Form geben, gestalten, bilden, Haltung geben, stattlich erscheinen lassen, schmücken ; ἐσχημάτισται δ' ἀσπὶς οὐ σμικρὸν τρόπον, Aesch. Spt. 447 ; λαμπρῷ κατόπτρῳ σχηματίζεται κόμην, Eur. Med. 1161 ; von Tanzbewegungen, Ar. Pax 324 ; τὰ στρατόπεδα, Plat. Rep. VII.526d ; τὰ αἰσχρὰ καὶ πονηρὰ σχήματα σχηματίζειν, Gebehrden machen, Hipp. min. 374b ; vgl. Xen. Symp. 1.9.
Med. sich eine gewisse Haltung geben, bes. sich ein Ansehen geben, sich in die Brust werfen, prunken ; sich stellen, sich den Schein geben, σχηματίζονται ἀμαθεῖς εἶναι, Plat. Prot. 342b, sie stellen sich, als ob sie unwissend wären ; οὐχ ὑπὸ σχηματιζομένου τοῦ ἐρῶντος, ἀλλ' ἀληθῶς τοῦτο πεπονθότος, Phaedr. 255a ; vgl. Soph. 268a, Gorg. 511d ; Sp., wie Plut. Num. 4 ; λόγος ἐσχηματισμένος, eine uneigentliche, figürliche Rede, vgl. Ruhnken Tim. 246.