Bailly
συν·τίθημι,
anc. att.
ξυν·τίθημι (f. συνθήσω, ao. συνέθηκα, etc.) [τῐ] mettre ensemble,
càd. : I. 1 rassembler, réunir : ἄρθρα στόματος, EUR.
Cycl. 625, litt. réunir les articulations de la bouche,
càd. fermer les lèvres ; ὅπλα ἐν ναῷ, XÉN.
Hell. 2, 3, 20, réunir des armes dans un temple ; ἐν ἅλῳ σῖτον, PLUT.
M. 774 f, rassembler du blé dans une grange ;
p. opp. à ἀνασείειν, XÉN.
Œc. 10, 11, en parl. de vêtements ; à ἀνατείνειν, XÉN.
Cyn. 5, 10 ; à διαιρεῖν, PLAT.
Soph. 52 a,
etc. ; fig. ἐν βραχεῖ συνθείς, SOPH.
El. 673, en résumant brièvement ;
2 t. d’arithm. ajouter l’un à l’autre, additionner,
acc. HDT.
3, 95 ; t. de rhét. accumuler, ARSTT.
Rhet. 1, 7, 31 ; II adapter, ajuster : λίθους, THC.
4, 4, des pierres ; συλλαϐάς, PLAT.
Crat. 425 a, des syllabes,
etc. ; d’où : 1 construire : τριήρεας, HDT.
7, 36, des trirèmes ; θνητὸν γένος, PLAT.
Tim. 69 d, créer la race mortelle ;
2 fig. mettre en ordre, arranger, disposer avec art, composer : λόγον, EUR.
Bacch. 297 ; PLAT.
Phædr. 260 b,
etc. un discours ; ποίησιν, PLAT.
Phædr. 278 c, une œuvre poétique,
etc. ; τὰ Ἑλληνικά, THC.
1, 97, exposer les affaires de la Grèce ;
3 combiner, machiner : ἀπάτην, PLUT.
Nic. 26, une fraude ; μύθους ψευδεῖς, PLAT.
Rsp. 377 d, composer des récits mensongers ; ψευδεῖς αἰτίας, DÉM.
778, 22, machiner des accusations mensongères ; ὁ συνθεὶς τάδε, SOPH.
O.R. 401, le rusé instigateur de tout cela ;
rar. en b. part, s’occuper de, avoir soin de,
acc. IS.
70, 29 ; d’où établir, fixer : συντεθεὶς χρόνος, PLAT.
Phædr. 254 d, temps fixé ;
III rapprocher par l’esprit : ἅπαντα εἰς ἕν, EUR.
I.T. 1016, rassembler toutes les circonstances dans son esprit,
d’où : 1 mettre à côté l’un de l’autre, comparer,
acc. DÉM.
819, 2 ; 853, 19 ; PLUT.
Luc. 8 ; 2 juger, conjecturer,
avec une prop. inf. POL.
28, 15, 14 ; 3 conclure, ARR.
Ind. 34 ; IV commettre,
d’où : 1 confier : τινί τι, POL.
5, 10, 4, qqe ch. à qqn ;
cf. POL.
28, 18, 3, etc. ; 2 procurer : τινὶ συμμάχους, DS.
13, 52, des alliés à qqn ;
Moy. (f. συνθήσομαι, ao.2 συνεθέμην, etc.) : I rassembler pour soi,
acc. XÉN.
Hell. 4, 8, 20 ; 6, 1, 17 ; II rapprocher
ou recueillir dans son esprit,
càd. : 1 écouter, observer, remarquer : θυμῷ, IL.
7, 44 ; φρεσί. OD.
1, 328, recueillir dans son cœur, dans son esprit :
abs. IL.
19, 84 ; OD.
15, 27 ; 24, 265 ; 2 percevoir par l’oreille, entendre,
acc. OD.
20, 92 ; abs. OD.
17, 153, etc. ; avec un gén. APOLLIN.
Ps. 117, 34 et 56 ; III convenir de,
d’où : 1 fixer
ou régler par une convention : τι, THC.
3, 114, etc. ; XÉN.
Ath. 2, 17, etc. ; EUR.
Bacch. 807, qqe ch. ; φιλίαν, XÉN.
An. 2, 5, 8, etc. un traité d’amitié ; εἰρήνην, ISOCR.
Antid. § 109, etc. un traité de paix ; τινί τι, HDT.
3, 157, etc. ; PLUT.
Pel. 20 ; ou τι πρός τινα, HDT.
7, 145 ; XÉN.
Hell. 6, 3, 7, qqe ch. avec qqn ;
abs. faire une convention, un pacte, un traité avec,
dat. PD.
N. 4, 122 ; HDT.
6, 115 ; XÉN.
Mem. 2, 6, 26, etc. ; 2 gager, faire un pari : πρός τινα, PLUT.
Alc. 8, avec qqn ;
3 promettre,
avec l’inf. prés. PD.
P. 11, 64 ; avec l’inf. fut. XÉN.
Hell. 3, 5, 6 ; PLUT.
Rom. 19, Alc. 30, etc. ; 4 tomber d’accord avec, être du même avis que, consentir à,
dat. LYS. (HARP.
p. 106, 9 Bkk.) ; DH.
Isocr. 18 ; PAUS.
4, 15, 2, etc.
➳ Ao.2 moy. indic. 3 sg. poét. σύνθετο, IL. 7, 44 ; OD. 1, 328 ; 20, 92 ; impér. 2 sg. poét. σύνθεο, IL. 1, 76 ; 19, 84 ; OD. 15, 27, 318 ; 17, 153, etc.
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
used by Hom. only in Med., v. infr. ; — Pass. (v. infr.), but σύγκειμαι is more freq. as Pass. : — place or put together, τὴν οὐρὴν καὶ τὸν σπλῆνα… συνθεὶς ὁμοῦ Hdt. 2.47, cf. 4.67; ὅπλα ἐν τῷ ναῷ X. HG 2.3.20; ἅπαντα εἰς ἕν E. IT 1016; ἐν ὀλίγῳ πάντα Id. Supp. 1126 (lyr.); ὁ πρῶτος συνθεὶς εἰς ταὐτὸν τὰ δύο ταῦτα βιβλίδια Gal. 15.109; σ. ἱμάτια, opp. ἀνασείειν, fold them together, X. Oec. 10.11; σ. σκέλη, opp. ἐκτείνειν, Id. Cyn. 5.10; opp. διαιρεῖσθαι, Pl. Sph. 252b; σ. ἄρθρα στόματος close the lips, E. Cyc. 625; εἰς τὸ οὖλον (αυλον cod.) σ. τὴν κόμην, = calamistrat, Gloss. ; — Pass., τὸ συντίθεσθαι καθ’ ὁντινοῦν τρόπον ῥῖγος οὐκ ἀγαθόν ἐστι any sort of combination of shivering (with other symptoms), Gal. 16.746. technical uses, Math., add together, of numbers, Hdt. 3.95 (Pass.); τό τε ἀρχαῖον καὶ τὸ ἔργον principal and interest, D. 27.17, cf. 29.30; Geom., of lines and figures, Archim. Spir. Praef., Papp. 70.4.
Math. also, of the transformation of a ratio componendo, Arist. EN 1131b8 (Pass.), Euc. 5.18, 24 (Pass.). Logic, combine the terms of a proposition, Arist. Metaph. 1012a4, 1024b19 (Pass.); also, use the fallacy of composition (cf. σύνθεσις 1.2e), Id. Rh. 1401a24. Rhet., accumulate, joined with ἐποικοδομεῖν (to form a climax), ib. 1365a16. σ. λόγον make up an account, PHib. 1.48.15 (iii BC).
put together constructively, so as to make a whole, πεντηκοντέρους καὶ τριήρεας (as a bridge) Hdt. 7.36; λίθους, of builders, Th. 4.4, IG4²(1).103.59 (Epid., iv BC); πλίνθους, ξύλα, X. Mem. 3.1.7, etc. ; τὰ ὄστρακα IG4²(1).121.82 (Epid., iv BC); τὰ κομισθέντα Sor. 2.64; ἐκ τούτων τὰ μέγιστα… συνθεὶς τοῦτον… τὸν λόγον ποιήσομαι Hippias Eleus 6 D. ; συλλαβάς Pl. Cra. 424e.
construct, frame, τὸ θνητὸν γένος Pl. Ti. 69d; ὁ συνθείς the creator, ib. 33d; — Pass., to be constructed, of the material universe, opp. διαλύεσθαι, Arist. Cael. 304b30. σ. τι ἀπό τινος compose or make one thing of or from another, Hdt. 4.23; τὸ ἐκ τῶν νεῶν καὶ τοῦ πεζοῦ πλῆθος συντιθέμενον Id. 7.184; ἐξ ὧν [συλλαβῶν] τὰ ὀνόματα συντίθενται Pl. Cra. 425a, cf. 434a; συνθεὶς πρᾶγμα πράξει δι’ ὀνόματος καὶ ῥήματος Id. Sph. 262e; εἴδωλον οὐρανοῦ ξυνθεῖσ’ ἄπο (Reiske for ὕπο) E. Hel. 34; metaph, συντιθεὶς γέλων πολύν S. Aj. 303; δυοῖν ἅμιλλαν ξ.
strive for two things at once, E. El. 95.
construct or frame a story, συνθέντες λόγον Id. Ba. 297, cf. Ar. Ra. 1052 (anap.), Pl. Phdr. 260b; οἱ τὰς τέχνας τῶν λόγων συντιθέντες Arist. Rh. 1354a12; narrate in writing, τὰ Ἑλληνικά Th. 1.97, cf. 21; compose, σ. μύθους, ποίησιν, μελῳδίαν, ὄρχησιν, Pl. R. 377d, Phdr. 278c, Lg. 812d, 816c; αἴνιγμα Id. Ap. 27a; ὁ τὴν ἐνθάδε συνθεὶς ἀνατομήν Gal. 15.147; — Pass., pf. συντέθειται ib. 797; περὶ ὀλίγας οἰκίας αἱ… τραγῳδίαι συντίθενται Arist. Po. 1453a19.
Math., of the synthesis of a geometrical problem, opp. ἀναλύω, Id. SE 175a28, Papp. 648.13; συντεθήσεται τὸ πρόβλημα οὕτως the synthesis of the problem will proceed thus, Archim. Sph. Cyl. 2.1, cf. Apollon. Perg. Con. 1 Praef., 2.44, al.
frame, devise, contrive, ὁ συνθεὶς τάδε the framer of this plot, S. OT 401, cf. Th. 8.68; ἐξ ἐπιβουλῆς σ. ταῦτα Antipho 5.25; σ. λόγους ψευδεῖς Id. 6.9; ψευδεῖς αἰτίας D. 25.28; τὴν κατηγορίαν And. 1.6, etc. ; rarely in good sense, εὖ πρᾶγμα συντεθὲν ὄψεσθε D. 18.144.
put together, take in, comprehend, παιδὸς μόρον A. Supp. 65 (lyr.); ὄμνυ… θεῶν συντιθεὶς ἅπαν γένος E. Med. 747; πάσας συντιθεὶς ψέγει γυναῖκας Id. Fr. 657, cf. Hec. 1184; ἐν βραχεῖ ξυνθεὶς λέγω putting things shortly together, speaking briefly, S. El. 673.
commit to a person΄s care, deliver to him for his own use or that of others, PMich. Zen. 2.3, 14 (iii BC), PCair. Zen. 4.23, 6.11, 64, 299.9, al. (iii BC); γνώριζε οὐχ ὑπάρχον παρ’ ἡμῖν ἀργύριον τοσοῦτο ὥστε ἱκανὸν συνθεῖναι Πυρρίχῳ PMich. Zen. 28.18, cf. 32.7, PSI 4.392.7, 5.524.3, 6.613.8, 7.862.1, PLille 15.3 (all iii BC); τινὶ ὀστᾶ, ἐπιστολάς, πλῆθος χρυσίου, etc., Plb. 5.10.4, 8.17.4, 15.25.16, cf. 27.7.1, 28.22.3, IG 12(5).590.12 (Ceos, ii BC), 11 (4).1056.4 (Delos, ii BC, cf. Jahresh. 24.171), OGI 345.11 (Delph., i BC). αὐτοὶ δ’ ἔνοχοι εἴημεν τῷ ὅρκῳ ὁπηνίκ’ ἂν εὖ συνθῶμεν perh. as soon as we have duly delivered (or executed) this declaration, BGU 1738.32 (i BC); συνθεὶς τούτους μου τοὺς λιβέλλους ἐπιδίδωμι τῇ σῇ λαμπρότητι PLond. 3.1000.7 (vi AD).
collect, conclude, infer, Plb. 28.17.14, Arr. Ind. 34. Med. συντίθεμαι, used by Hom. only in aor.2 and in signf. 1; put together for oneself, i.e.
observe, give heed to, σύνθετο θυμῷ βουλήν Il. 7.44; φρεσὶ σύνθετο θέσπιν ἀοιδήν Od. 1.328; ἐμεῖο δὲ σύνθεο μῦθον 17.153; συνθέμενος ῥῆμα Pi. P. 4.277; and, simply, perceive, hear, κλαιούσης ὄπα σύνθετο Od. 20.92; in Hom. mostly abs., σὺ δὲ σύνθεο do thou take heed, Il. 1.76, Od. 15.318, etc. ; σὺ δὲ σύνθεο θυμῷ ib. 27.
set in order organize, δύναμιν X. HG 4.8.20; τὰ τῆς πόλεως ib. 6.1.17.
agree on, conclude (cf. συνθήκη), ἄνδρεσσι κακοῖς συνθέμενοι φιλίην Thgn. 306; συντίθεσθαι συμμαχίην, ὁμαιχμίην τισί, Hdt. 2.181, 8.140. αʹ; τὰς ξυνθήκας ἂς ξυνέθεντο IG1². 117.4, cf. 116.27, al. ; εἰρήνην Isoc. 15.109; σ. ναῦλον agree upon the fare, X. An. 5.1.12; ταῦτα συνθέμενοι having agreed on these points, Th. 3.114, cf. Ar. Lys. 178, Plu. Alc. 31; ξυνέθεσθε κοινῇ τάδε E. Ba. 807, cf. 808; so τάπερ τῷ Δαρείῳ συνεθήκατο with D., Hdt. 3.157; σ. Ἴωσι ξεινίην Id. 1.27; μισθόν τινι Pl. Grg. 520c; σ. τι πρός τινα Hdt. 7.145, etc. ; — Pass., τοῦ συντεθέντος χρόνου agreed upon, Pl. Phdr. 254d. c. inf., covenant, agree to do, συνέθευ παρέχειν φωνάν Pi. P. 11.41 (dub.l.); σ. ἀλλήλοις μήτ’ ἀδικεῖν μήτ’ ἀδικεῖσθαι Pl. R. 359a, cf. And. 4.18, Arist. Pol. 1257a35; c. inf. fut., ξυνέθεντο ἥξειν Th. 6.65; σ. τινί folld. by inf. fut., συνθέμενοι ἡμῖν… ἀντιώσεσθαι Hdt. 9.7. β΄, cf. And. 1.42; an inf. must be supplied in the phrases, κατὰ (i.e. καθ’ ἃ) συνεθήκαντο, καθ’ ὅτι ἂν συνθῶνται, etc., Hdt. 3.86, Foed. ap. Th. 5.18; also σ. ὡς… Hdt. 6.84; ὡς δεῖ ἕκαστα γίγνεσθαι X. HG 5.44.2. abs., make a covenant, ἔβαν συνθέμενος Pi. N. 4.75 (constr. uncertain in Alc. Supp. 5.11); c. dat., Hdt. 6.115, X. An. 1.9.7, POxy. 1668.12 (iii AD); αὐτὸς σαυτῷ συνέθου Pl. Cra. 435a; συνθέσθαι πρός τινα come to terms with him, Decr. ap. D. 18.187, POxy. 908.18 (ii/iii AD); περί τινος πρὸς ἀλλήλους D.S. 1.98; also, bet, wager, Thphr. HP 9.17.2, Men. Epit. 288; πρός τινας Plu. Alc. 8.
vote with, support, τούτοις Lys. Fr. 68, cf. Call. Epigr. 1.14, D.H. Isoc. 18, Paus. 4.15.2; τοῖς ἀπὸ Ἡροφίλου Sor. 2.53; assent to, πᾶσι τοῖς προκειμένοις PFay. 34.20 (ii AD); ἵνα μὴ δόξω συνθέσθαι τῇ τοῦ πραγματικοῦ ἀγνοίᾳ POxy. 78.23 (iii AD).
conclude, infer (cf. A. IV), Stoic. 2.63, Phld. Sign. 2, al. ; — Pass., τὰ ὕστερον τεθησόμενα ib. 28.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
(τίθημι),
1) mit, zugleich, zusammenstellen, -legen, -setzen ; τἀμὰ πλευρὰ συνθεῖναι πέλας πλευροῖσι τοῖς σοῖς, Eur. Alc. 367 ; Her. 2.47, 4.67 ; σκεύη, Xen. Cyr. 8.5.4 ; τὰ ὅπλα ἐν τῷ ναῷ, Hell. 2.3.20 ; auch zusammenfügen, -bauen, πεντηκοντέρους καὶ τριήρεας, Her. 7.36 ; τὸ ἐκ τῶν νεῶν καὶ τοῦ πεζοῦ πλῆθος συντιθέμενον, 7.184 ; – von dichterischen u. stylistischen Kompositionen, ξυντίθησι δὲ παιδὸς μόρον, Aesch. Suppl. 63 ; Soph. sagt ἐν βραχεῖ ξυνθεὶς λέγω, El. 663 ; συντιθεὶς γέλων πολύν, verlachend, Aj. 296 ; χὠ συνθεὶς τάδε, der dies angestiftet, O.R. 401 ; ὁ ἅπαν τὸ πρᾶγμα ξυνθείς, Thuc. 8.68 ; ἅπαντα συνθεὶς τάδ' εἰς ἕν, Eur. I.T. 1016 ; συνθέντες λόγον, Bacch. 297 ; u. pass., συντεθεὶς ὁ πᾶς λόγος, Troad. 909 ; u. so in Prosa ; bes. vom Abfassen von Schriftwerken, εἴ τις ἄλλος συντίθησι λόγους, Plat. Phaedr. 278c ; Euthyd. 305c u. öfter ; μύθους, Rep. II.377 ; εἴ τις ποίησιν ψιλὴν ἢ ἐν ᾠδῇ συντέθεικε, Phaedr. 278c ; Ggstz von διαιρέω, Soph. 252a, wie συντιθέμενα ἀλλήλοις καὶ διαιρούμενα Rep. X.618c ; ὁ συνθείς, der Schöpfer, Tim. 33d u. öfter ; λόγον, Isocr. 12.246, 13.16 ; absolut, οἱ λογογράφοι συνέθεσαν, darstellen, Thuc. 1.21 ; τέχνας λόγων, Arist. rhet. 1.1, eine Redekunst schreiben ; πραγματείαν, Plut. Them. 12 ; δόλον συνθείς, Bian. 3 (IX.273); πρᾶγμα εὖ συντεθέν, Dem. 18.144 ; συντιθεὶς ψευδεῖς αἰτίας, 25.28, dem vorangehenden πλάττων entsprechend. – Auch Einem Etwas anvertrauen, übergeben, συνθεὶς Ἀντιπάτρῳ τὰ τούτων ὀστᾶ, Pol. 5.10.4, vgl. 28.18.3.
2) med. συντίθεμαι, a) sich Etwas zusammenstellen, bes. geistig, wahrnehmen, bemerken, beachten ; σὺ δὲ σύνθεο, Il. 1.76, 6.334 ; auch σὺ δὲ σύνθεο θυμῷ, Od. 15.27 ; ἐμεῖο δὲ σύνθεο μῦθον, 17.153 u. öfter ; τῶνδ' Ἕλενος σύνθετο θυμῷ βουλήν, Il. 7.44 ; bes. hören, κλαιούσης ὄπα σύνθετο, Od. 20.92 ; φρεσὶ σύνθετο θέσπιν ἀοιδήν, 1.328 ; so συνθέμενος ῥῆμα Pind. P. 4.277.
b) τινί τι, Etwas mit Einem festsetzen, verabreden, abschließen ; μισθῷ συνετίθευ παρέχειν, Pind. P. 11.41 ; ξυνέθεσθε κοινῇ τάδε, Eur. Bacch. 806 ; τινί τι, Her. 3.157, 8.128 ; Thuc. 4.19 ; καθ' ὅτι ἂν ξύνθωνται, 5.18 ; auch τὶ πρός τινα, Her. 7.145 ; c. inf., 6.115, 9.7.2 ; Thuc. 6.65 ; καθ' ἃς ὁμολογίας ἡμῖν ξυνέθου πολιτεύσεσθαι, Plat. Crit. 52d ; ξυνθέσθαι ἀλλήλοις μήτ' ἀδικεῖν μήτ' ἀδικεῖσθαι, Rep. II.359a ; μὴ συνθέμενος αὐτῷ μισθόν, Gorg. 520c ; dah pass., ἐλθόντος τοῦ ξυντεθέντος χρόνου, Phaedr. 254d, als die bestimmte Zeit gekommen ; unterhandeln, Xen., der An. 1.9.7 verbindet περὶ πλείστου ἐποιεῖτο, εἴ τῳ σπείσαιτο καὶ εἴ τῳ σύνθοιτο καὶ εἴ τῳ ὑπόσχοιτό τι μηδὲν ψεύδεσθαι ; auch συντίθεσθαι φιλίαν, 2.5.8 ; συνθέμενος πρὸς τοὺς ἑταίρους, indem er mit den Freunden wettete, Plut. Alc. 8.
c) τινί, Einem beitreten, beistimmen, wobei man ψῆφον od. γνώμην zu ergänzen pflegt, Sp.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)