ου (ὁ) [ᾰ] tout ce qui entoure :
   I en gén. d’où :
      1 cercle d’une armée sur le champ de bataille, IL. 13, 736 ;
      2 enceinte d’une ville, PD. O. 8, 42 ; ANACR. 72 ;
      3 fig. en parl. d’enfants qui forment comme une couronne autour de qqn, EUR. H.f. 839 ;
   II couronne de feuillage, de fleurs ou de métal, HH. Bacch. 42 ; HÉS. Th. 576 ; PD. I. 7, 72, etc. ; avec le gén. de matière (gazon, olivier, etc.) HDT. 8, 26 ; particul. :
      1 couronne décernée à un vainqueur, PD. N. 5, 9 ; I. 1, 29, etc. ; στέφανον εἴρειν, PD. N. 7, 113 ; πλέκειν, PD. I. 8, 148, etc. ; ὑφαίνειν, PLUT. M. 646 e, tresser une couronne ; στεφάνῳ στεφανοῦν τινα, AR. Av. 1274 ; PLAT. Ion 530 d ; ou ἀναδεῖν, THC. 4, 121 ; PLUT. Per. 28, ceindre qqn d’une couronne ; στέφανον περιθεῖναι, ESCHL. fr. 190 Dind. ; AR. Eq. 1227 ; περιθέσθαι, SAPPH. fr. 79 Bgk ; EUR. Med. 984 ; fig. honneur, gloire, récompense, SOPH. Aj. 465 ; EUR. Suppl. 315 ; LYCURG. 154, 16 ; PLUT. Phil. c. Flam. 3 ; en parl. de pers. HOM. Ep. 13, 1 ; EUR. I.A. 193 ;
      2 dans l’Église chrétienne, στέφανοι τοῦ γάμου, NAZ. 3, 373 Migne, couronnes nuptiales, que le prêtre posait sur la tête des deux époux, et que le garçon d’honneur (σύντεκνος) tenait au moment de la consécration ;
      3 p. anal. Couronne boréale, constellation, ARSTT. Meteor. 2, 5 ; A.RH. 3, 1003 ; ARAT. 71.

Étym. στέφω.

ὁ, (< στέφω) that which surrounds or encompasses, πάντῃ γάρ σε περὶ σ. πολέμοιο δέδηεν the circling fight, Il. 13.736; of the wall round a town, Pi. O. 8.32; σ. πόλεος Anacr. 72, cf. Orph. A. 761, 897; cf. στεφάνη 1.2; καλλίπαις σ.
circle of fair children, E. HF 839.
crown, wreath, chaplet, h.Hom. 7.42; χρύσεος ib. 32.6; στεφάνους… ἄνθεα ποίης Hes. Th. 576, cf. Pi. P. 4.240; κισσίνους σ. δρυός τε E. Ba. 703; δάφνας σ. Isyll. 19; ῥόδινος, ῥοδόεις, Anacr. 83, Theoc. 7.64; ἀνθεμεῦντες Anacr. 62; πλεκτὸν σ. ἐκ λειμῶνος φέρω E. Hipp. 73, cf. Xenoph. 1.2; μύρτων Ar. Ra. 330 (lyr.); κιττοῦ καὶ ἴων Pl. Smp. 212e; φιλύρας Xenarch. 13, etc. ; στεφάνωσεν δρακόντων στεφάνοις E. Ba. 102 (lyr.); σ. εἴρειν, πλέκειν, ἀνείρειν, Pi. N. 7.77, I. 8 (7).74, Ar. Ach. 1006; ὑφαίνειν Plu. 2.646e; πέρθεσθαι φόβαισι Sappho 78, cf. E. Med. 984 (lyr.); θεῖσα ἀμφὶ βοστρύχοις ib. 1160; σ. ἐλαίας ἀμφέθηκά σοι Id. Ion 1433; περιθεῖναι σ. τινί Ar. Eq. 1227; χρυσῷ σ. ἀναδῆσαί τινα Th. 4.121; χρυσῷ στεφάνῳ στεφανωθῆναι Pl. Ion 530d; μύρα, στεφάνους ἑτοίμασον for a feast, Men. 273, cf. Amphis 9.4, Alex. 250, etc. ; hung at the door on festive occasions, Ephipp. 3.2. in pl., οἱ σ. the garland-market, Antiph. 83.
crown of victory at the public games, Pi. O. 8.76; τῆς ἐλαίης τὸν διδόμενον σ. Hdt. 8.26; νικᾶν παγκρατίου στέφανον Pi. N. 5.5, cf. I. 1.21; σ. ἔλαχεν Id. O. 10 (11).61; ὁ ἐπὶ τοῦ σ., title of an officer who had charge of these matters in Roman times, IGRom. 4.1435.15 (Smyrna).
honorary wreath or crown, freq. worked in gold, awarded for public services in war or peace, IG1². 110.10, 2². 212.24, 338.19, al., Pl. Lg. 943c, Aeschin. 2.46, OGI 49.7 (Egypt, iii BC), al., Callix. 2; such crowns were freq. dedicated in temples, IG2². 1386.33, cf. 11 (2).199 B 60, al. (Delos, iii BC); περὶ τοῦ σ., title of D. 18, cf. Aeschin. 3.187, al. ; metaph, prize, reward, αὑτῷ μὲν σ. περιθείς, Σαμίοισι δὲ κῦδος Epigr. ap. Hdt. 4.88; τοὺς παῖδας… δημοσίᾳ ἡ πόλις θρέψει, ὠφέλιμον ς.… τῶν… ἀγώνων προτιθεῖσα Th. 2.46; τοῦδε γὰρ ὁ σ. his is the prize (or perh. for (bringing) him the prize is offered), S. Ph. 841 (hex.). σ. πυργωτὸς καὶ οὐαλλάριος, = Lat. corona muralis et vallaris, a Roman military decoration, OGI 560.10 (Tlos, i AD); σ. τειχικός ib. 540.19 (Pessinus, i AD).
crown of glory, honour, οὐκ ἂν αἰσχυνθείην εἰπὼν στέφανον τῆς πατρίδος εἶναι τὰς ἐκείνων ψυχάς Lycurg. 50; ἐλευθερίας ἀμφέθετο σ. Simon. 98; σ. εὐκλείας μέγας S. Aj. 465, cf. Pi. P. 1.100, E. Supp. 315; μέγας γάρ σοι ὁ σ. ἐστιν ὑπὸ πάντων εὐλογεῖσθαι PSI 4.405.4 (iii BC); σ. ζωῆς, δόξης, Ep. Jac. 1.12, 1 Ep. Pet. 5.4; ὁ τῆς δικαιοσύνης σ. 2 Ep. Ti. 4.8. ἀνδρὸς στέφανος παῖδες Hom. Epigr. 13, cf. E. IA 194 (lyr.), 1 Ep. Thess. 2.19.
crown as a badge of office, D. 21.32; πέπαυνται ἄρχοντες καὶ τοὺς σ. περιῄρηνται Id. 26.5; ὁ βασιλεὺς ὅταν δικάζῃ περιαιρεῖται τὸν σ. Arist. Ath. 57.4; ὁ σ. οὗτος, of the office of ἀρχιερεὺς Ἀσίας, Philostr. VS 1.21.2, cf. OGI 470.21 (Asia Minor), Lib. Or. 53.4; ἔχειν τὸν σ.
to be in office, SIG 1007.22 (Pergam., ii BC); ἡ ἀπόθεσις τῶν σ. ib. 900.16 (Panamara, iv AD); ἀναδήσασθαι τὸν σ. τοῦτον POxy. 1252v. 20 (iii AD); v. στεφανηφόρος II, στεφανόω II. 5. in Egypt, money gift to the sovereign, levied by the state, PTeb. 746.24 (iii BC), PSI 4.388.5 (iii BC), PCair. Zen. 36.27 (iii BC), etc. ; like wise in Syria, LXX 1 Ma. 10.20; also of similar gifts to a court favourite, PFay. 14 (ii BC), cf. Ostr. Bodl. i202 (ii BC). τὰς εἰς τὸν σ. ἐπαγγελίας οὐκ ἔλαβον, = aurum coronarium non accepi, Mon. Anc. 11.22, cf. PFay. 20.7 (iii/iv AD).
donation, euphemism for a bribe, διεθέντος μου ὑπάρξει σοι εἰς σ. τάλαντα δεκαπέντε PGrenf. 1.41.2 (ii BC), cf. OGI 221.6 (Ilium, iii BC), PGoodsp. Cair. 5.5 (ii BC); gratuity, bonus, PFlor. 74.14 (ii AD). the constellation Corona, Epimenid. 25, Arist. Mete. 362b10, Arat. 71, PHib. 1.27.58, 187 (iii BC); σ. τόν τε κλείουσ’ Ἀριάδνης A.R. 3.1003. name of a πηγή in the Chaldaean system, Dam. Pr. 96. = δάφνη Ἀλεξανδρεία, Dsc. 4.145; Ἡλίου σ., = ἅλιμος, Ps.-Dsc. 1.91.

ὁ, eigtl. Umgebung, Umkränzung, πάντῃ γάρ σε περὶ στέφανος πολέμοιο δέδηεν, die Umzingelung der Schlacht, rings um dich ist die Schlacht entbrannt, Il. 13.736, von den Riugmauern einer Stadt, Pind. Ol. 8.32. – Gew. der Kranz, die Krone ; in dieser Bedeutung erscheint das Wort bei Hom. noch nicht, vgl. unter στεφάνη ; zweifelhaft Hom. epigr. 13.1 ἀνδρὸς μὲν στέφανος παῖδες, πύργοι δὲ πόληος ; und Hom. hymn. 32.6 στίλβει δέ τ' ἀλάμπετος ἀὴρ χρυσέου ἀπὸ στεφάνου ; und Hom. hymn. 6.42 πάντες δὲ σκαλμοὶ στεφάνους ἔχον ; entschieden Blumenkranz Hes. Th. 576, unechte Stelle ; Kranz oft bei Pind., als Siegeszeichen : στέφανος περίκειται αὐτοῖς, Ol. 8.76 ; θεμίπλεκτοι, N. 9.53 ; νικαφόροι, I. 1.21 ; τηλαυγεῖς, P. 2.6 ; στέφανον ποταίνιον ἔλαχε, Ol. 11.61 ; στέφανον ὕψιστον δέδεκται, P. 1.100 ; στεφάνους εἴρειν, Kränze winden, N. 7.77, u. sonst ; τοῦδε γὰρ ὁ στέφανος, sein ist der Siegeskranz, Soph. Phil. 830 ; ὧν (ἀριστείων) αὐτὸς ἔσχε στέφανον εὐκλείας μέγαν, Aj. 460 ; χρυσεότευκτον στέφανον περιθέσθαι, Eur. Med. 984 ; χλωροκόμῳ στεφάνῳ δάφνας κοσμηθεῖσαν, I.A. 759, u. öfter ; ἀνθέμων, Ar. Ach. 956 ; κοτίνου, Plut. 586 ; μύρτων, Ran. 330 ; στέφανον πλέκειν, Th. 400 ; ἀνείρειν, Ach. 970, flechten ; περιτίθεσθαι, 380 ; ἀφαιρεῖν, Plut. 22 ; ἐλαίης, Her. 8.26 ; auch θαλλοῦ, und στέφανος θαλλοῦ χρυσοῦς, ein aus Gold gearbeiteter Oelkranz, Böckh Inscr. I p. 242 ; Thuc. 4.121 ; κιττοῦ τέ τινι στεφάνῳ δασεῖ καὶ ἴων, Plat. Symp. 212e ; χρυσῷ στεφάνῳ στεφανωθῆναι, Ion 530d, wie Xen. An. 1.7.7 u. öfter ; Kränze wurden auch aufs Grab gelegt, An. 1.2.9 ; στέφανοί εἰσιν ἀρετῆς σημεῖον, φιάλαι δὲ πλούτου, Dem. 22.75, u. öfter als Ehrenzeichen, welches einem um den Staat wohlverdienten Bürger gegeben wird ; στ. ἀριστείας, Dion.Hal. 8.58 ; δικαιοσύνης καὶ χρηστότητος, Plut. Philop. et Flam. 3. – Als Weihgeschenk, Dem. 24.180 ff. – Περιπατεῖ ἐν τοῖς στεφάνοις, auf dem Kranzmarkte, Antiphan. bei Ath. IX.350f.

στέφανος, -ου, ὁ
(< στέφω, to encircle), [in LXX chiefly for עֲטָרָה ;]
__1. that which surrounds or encompasses (as a wall, a crowd: Hom., al.).
__2. a crown, i.e. the wreath, garland or chaplet given as a prize for victory, as a festal ornament, or as a public honour for disting­uished service or personal worth (so to sovereigns, especially on the occasion of a παρουσία, which see; cf. Deiss., LAE, 372 ff.; on its use in LXX for the golden crown of royalty (prop., διάδημα, which see, cf. Hort and Mayor on Jas.1:12): Mat.27:29, Mrk.15:17, Jhn.19:2, 5, 1Co.9:25, Rev.4:4, 10 6:2 9:7 12:1 14:14. Metaph.: Php.4:1, Rev.3:11; τ. δικαιοσύνης (cf. Deiss., LAE, 312), 2Ti.4:8; τ. δόξης, 1Pe.5:4; καυχήσεως, 1Th.2:19 (see M, Th., in l); τ. ζωῆς (genitive appos.), Jas.1:12, Rev.2:10.†
(AS)