ῆς (ἡ) :
      1 libation, càd. offrande de vin pur ou d’autres liquides que l’on répandait à terre ou sur le foyer, ou sur l’autel, ou sur la victime, et que l’on consacrait aux dieux, HÉS. O. 336 ; PD. I. 6, 55 ; HDT. 1, 132 ; XÉN. Cyr. 6, 1, 5 ; τρίτας σπονδὰς ποιεῖσθαι, XÉN. Cyr. 2, 3, 1, faire les trois libations (en l’honneur d’Hermès, des Grâces et de Zeus sauveur) ;
      2 particul. libations qui accompagnaient la conclusion d’un traité, d’où (en ce sens touj. au pl.) traité, alliance, convention, THC. 1, 31, 35, etc. ; XÉN. Hell. 2, 4, 36, etc. ; σπονδαὶ ἄκρητοι, IL. 2, 341 ; 4, 159, armistice avec libations de vin pur ; σπονδὰς σπένδεσθαι, XÉN. An. 4, 1, 1, etc. ; ποιεῖσθαι, THC. 1, 115 ; rar. ποιεῖν, THC. 5, 76 ; συγχέειν, THC. 5, 39 ; ou τέμνειν, EUR. Hel. 1235, faire une convention ; σπονδὰς ὀμνύειν, THC. 5, 23, jurer un traité ; φέρειν τινί, EUR. Ph. 97, etc. offrir une trêve ou un traité à qqn ; ou ποιεῖσθαι πρός τινα, AR. Ach. 52, 131 ; ἄγειν πρός τινα, THC. 6, 7, conclure un traité avec qqn ; ἐμμένειν ἐν σπονδαῖς, THC. 5, 18, rester dans les termes d’un traité ; σπονδὰς παραϐαίνειν, XÉN. An. 4, 1, 1 ; DÉM. 401, 6, violer un traité ; λύειν, THC. 1, 23, 35, 44, etc. rompre un traité ; σπονδαὶ γίγνονται, HDT. 7, 149 ; THC. 1, 23, etc. un traité survient, càd. est conclu ; σπονδαί εἰσιν, HDT. 7, 149 ; THC. 8, 37, un traité existe, subsiste ;
      3 particul. trêve ou armistice pendant la célébration des jeux Olympiques, THC. 5, 49, etc. ;
      4 p. suite, document écrit qui contient les clauses d’un traité, instrument diplomatique, THC. 1, 35 ; XÉN. Hell. 2, 4, 36 ; 4, 1, 29.

➳ Dor. σπονδά, PD. l. c.

Étym. σπένδω.

ἡ, (< σπένδω) drink-offering, of wine poured out to the gods before drinking, σπονδῇσι θύεσσί τε ἱλάσκεσθαι Hes. Op. 338; οὐ σπονδῇ χρέωνται [οἱ Πέρσαι] Hdt. 1.132; ἦν δὲ κἀμπέλου σπονδή S. Fr. 398; σπονδὴ θεοῦ a drink-offering to a god, E. Cyc. 469; ἔγχει δὴ σπονδήν Ar. Pax 1102, cf. Antipho 1.19, Berl.Sitzb. 1927.169 (Cyrene); σ. ἐγκανάξαι Ar. Eq. 106; σπονδὰς θεοῖς λείβειν, σπεῖσαι, A. Supp. 982, E. El. 511; Διοσκόρων μέτα σπονδῶν μεθέξεις Id. Hel. 1668, cf. Ba. 45; σπονδὰς ποιεῖσθαι, ποιεῖν, Antipho 1.18, Men. 273, etc. ; τρίτας σπονδὰς ποιήσαντες (where pl. is used of a single libation) X. Cyr. 2.3.1, cf. τριτόσπονδος· σπονδὴ σπονδή· εὐφημεῖτε εὐφημεῖτε Ar. Pax 433; σπονδῶν μετεῖχε καὶ εὐχῶν D. 19.128; περὶ σπονδὰς καὶ κύλικας εἶχον were engaged in feasting, Hdn. 4.11.4; of the rites of hospitality, D. 19.189. pl., σπονδαί a solemn treaty or truce (because solemn drink-offerings were made on concluding them, D.S. 3.71 [here in sg.]; σπονδαί τ’ ἄκρητοι καὶ δεξιαὶ ᾗς ἐπέπιθμεν Il. 2.341; distd. fr. εἰρήνη, And. 3.11); σ. τοῦ πολέμου Aeschin. 2.172; αἱ Λακεδαιμονίων σ. the truce with them, Th. 1.35; αἱ πρός τινα σ. ib. 44, etc. ; σπονδὰς φέρειν to offer a truce, E. Ph. 97; παραδιδόναι Ar. Eq. 1389; προκαλεῖσθαι ib. 796; δέχεσθαι Th. 5.21, 30; ἄγειν πρός τινας δεχημέρους σπονδάς Id. 6.7; σ. εἵλετο X. HG 3.2.1; σπονδῶν τυχεῖν Id. An. 3.1.28; σ. ποιήσασθαί τινι make a truce with any one, Hdt. 1.21; πρός τινας Ar. Ach. 52, 131; less freq., σ. ποιεῖν Th. 5.76; σ. σπένδεσθαι (v. σπένδω)· ὀμνύειν Foed. ib. 5.23; σ. γενέσθαι Hdt. 7.149; ἐπὶ τούτοις on these conditions, Th. 4.16; σπονδέων ἐουσέων Hdt. 7.149; τῶν σ. προκεχωρηκυιῶν Th. 1.87; αἱ σ. μενόντων X. An. 2.3.24; σπονδὰς τέμωμεν (on the false analogy of ὅρκια τ.) E. Hel. 1235; τὰς σ. μέλλειν ἀπορρηθήσεσθαι Lys. 22.14; ξυγχέαι Th. 5.39, cf. 1.146; λύειν ib. 78, etc. ; παραβῆναι Ar. Av. 461, cf. X. An. 4.1.1, D. 19.191; σπονδῶν σύγχυσις Pl. R. 379e; ἐμμενῶ ταῖς σπονδαῖς Foed. ap. Th. 5.18; σπονδὰς ποιησαμένους τὰ περὶ Πύλον, = σπεισαμένους τὰ π. Π., having made a truce as regards…, Id. 4.15; σ. τοῖς σώμασιν, ὥστε ἀπελθεῖν a safe-conduct, Aeschin. 2.141. esp.
the Truce of God during the Olympic games, etc., αἱ Ὀλυμπιακαὶ σ. Th. 5.49; λέγοντες μὴ ἐπηγγέλθαι πω ἐς Λακεδαίμονα τὰς σ. ibid. ; during the Eleusinian mysteries, Aeschin. 2.133, IG1². 6.48, 68, al.
document embodying a treaty, εἴρηται ἐν [ταῖς σ.] Th. 1.35, cf. X. HG 2.4.36.
money payment in addition to rent in kind, POxy. 101.19 (ii AD), etc.
douceur, gratuity, σ. παιδαρίοις ib. 1207.10 (ii AD), etc.
fee paid to officials, ib. 1284.16 (iii AD), etc.

ἡ, die heilige Spende, Trankopfer, der Wein, den man, bevor man selbst trank, den Göttern zu Ehren auf den Altar oder den Tisch, auch ins Opferfeuer ausgoß ; die Sitte ist beschrieben Il. 7.480 ; νεκταρέαις σπονδαῖσιν ἄρξαι, Pind. I. 5.37 ; θύειν τε λείβειν θ' ὡς θεοῖς Ὀλυμπίοις σπονδάς, Aesch. Suppl. 960 ; χαλίκρητοι, frg. 438 ; οὐ σπονδῇ χρέωνται οἱ Πέρσαι, Her. 1.132 ; σπονδὰς ποιεῖσθαι, Plat. Symp. 176a ; σπονδὰς ποιεῖν, Xen. An. 4.3.13 ; τρίτας σπονδὰς ποιεῖσθαι, dem Hermes, den Charitinnen und dem Zeus σωτήρ ein Trankopfer bringen, Mem. 2.3.1 ; vgl. Διὸς σωτηρίου σπονδὴ τρίτου κρατῆρος, Soph. frg. 375 ; ἀγαθοῦ δαίμονος, Ar. Eq. 106 ; ἐγχεῖν σπονδήν, Pax 1068. – Bes. die heilige Spende, welche man bei feierlichen Verträgen und Friedensschlüssen zu verrichten pflegte ; daher αἱ σπονδαί der feierlich geschlossene Vertrag, das Bündnis, der Waffenstillstand ; σπονδαὶ ἄκρητοι, ein mit Spenden von lauterem, ungemischtem Weine geschlossener Waffenstillstand, Il. 2.341, 4.159 ; vgl. Hes. O. 340 ; Her. 7.149 ; σπονδὰς σῷ κασιγνήτῳ φέρων, Eur. Phoen. 97 ; σπονδαῖς πεποιθώς, 603 ; dah. auch σπονδὰς τέμωμεν, Hel. 1251, wie sonst ὅρκια ; auch im sing., Cycl. 467 ; von εἰρήνη unterschieden, Andoc. 3.11 ; σπονδαὶ τριακοντούτιδες, Ar. Ach. 194 ; σπονδὰς ποιεῖσθαι πρός τινα, Ar. 1599 u. sonst ; σπονδαὶ Ὀλυμπιακαί, Thuc. 5.49, Ἰσθμιάδες, 8.9 ; τὴν τῶν ὅρκων καὶ σπονδῶν σύγχυσιν, Plat. Rep. II.379e ; σπονδὰς ποιεῖσθαι Xen. An. 3.3.8 u. öfter ; σπονδὰς παρέβαινον, Dem. 19.191 ; σπονδαὶ ἐνιαύσιοι, Pol. 5.87.4 ; a.Sp., wie Plut., oft.

1. a drink-offering , i. e. the wine poured out to the gods before drinking, Lat. libatio, [Hesiod (8th/7th c.BC), Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]; σπονδὰς θεοῖς λείβειν, σπένδειν [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC), Euripides (Refs 5th c.BC)]
2. in plural, σπονδαί was a solemn treaty or truce , (because solemn drink-offerings were made on concluding them); σπονδαὶ ἄκρητοι the truce made by pouring unmixed wine, [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; αἱ Λακεδαιμονίων σπ. the truce with them. [Thucydides (Refs 5th c.BC)]; σπονδὰς παραδιδόναι [Aristophanes Comicus (5th/4th c.BC)]; δέχεσθαι [Thucydides (Refs 5th c.BC)]; τυχεῖν [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]; σπ. ποιεῖσθαί τινι to make a truce with one, [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]; πρός τινα [Aristophanes Comicus (5th/4th c.BC)]; σπ. τέμνειν (like ὅρκια τέμνειν); [Euripides (Refs 5th c.BC)]; σπ. ἄγειν πρός τινας [Thucydides (Refs 5th c.BC)]
3. αἱ Ὀλυμπικαὶ σπ. the solemn truce or armistice during the Olympic games, [Thucydides (Refs 5th c.BC)]
4. the treaty itself , εἴρηται ἐν ταῖς σπ. [Thucydides (Refs 5th c.BC)] (ML)