GRC

σπέρχω

download
JSON

Bailly

(seul. prés. et fut. act. ; pass. ao. ἐσπέρχθην) ;
   I tr. pousser rapidement, d’où au pass. :
      1 se hâter : ἐρετμοῖς, OD. 13, 22, avec les rames, càd. faire force de rames ; d’où s’élancer, se précipiter : μετά τι, A.RH. 1, 1255 ; ποτί τι, ORPH. Lith. 700, vers qqe ch. ; avec un inf. se précipiter pour faire qqe ch. IL. 19, 317 ; part. prés. σπερχόμενος, η, ον, pressé, rapide, impétueux, en parl. de pers. IL. 24, 322, etc. ; OD. 9, 101, etc. ; en parl. de choses (vaisseau, etc.) OD. 13, 115, etc. ;
      2 fig. s’emporter, s’irriter : τινι, HDT. 5, 33, contre qqn ; abs. IL. 24, 248 ; HDT. 1, 32 ; 3, 72 ; PD. N. 1, 60 ;
   II intr. s’élancer, se précipiter, en parl. de tempête, IL. 13, 334 ; OD. 3, 283 ; HH. 33, 7 ; en parl. d’un cheval, OPP. C. 1, 342.

prés. opt. moy. épq. 3 pl. σπερχοίατο, IL. 19, 317 ; OD. 13, 22.

Étym. R. indo-europ. *sperǵh-, se dépêcher ; cf. σπερχνός, sscr. spr̥hayati, s’emporter, désirer vivement, all. springen.

Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

Il. 13.334, etc. (Act. only in pres. and impf.); — Med., fut. σπέρξομαι, aor. ἐσπερξάμην, Hsch. ; — Pass., Il. 19.317, etc. ; aor. part. σπερχθείς Pi. N. 1.40, Hdt. 1.32; — poet. Verb (used also in Ion. Prose, cf. περισπέρχω ; Att. only in compds. ἐπι, κατα-σπέρχω), set in rapid motion, only late, c. inf., τρέχειν Luc. Trag. 236; more freq. in Pass., to haste, be in haste, c. inf., ὁπότε σπερχοίατ’ Ἀχαιοὶ… φέρειν Ἄρηα Il. 19.317, cf. A.R. 4.211; ὁπότε σ. ἐρετμοῖς Od. 13.22; σ. μετά, ποτί τι, A.R. 1.1255, Orph. L. 706; of the sea, rage, Hymn.Is. 151; in Hom. mostly part. pres. Pass. σπερχόμενος in haste, hurriedly, σ. δ’ ὁ γεραιὸς ἑοῦ ἐπεβήσετο δίφρου Il. 24.322, cf. 23.870, Od. 9.101, al. ; [νηῦς] ἐπέκελσεν σπερχομένη 13.115, cf. E. Alc. 257 (lyr.). metaph, to be hasty of temper, σπερχομένοιο γέροντος Il. 24.248, cf. Hdt. 3.72; σπερχθείς Id. 1.32; σπερχθεῖσα θυμῷ in haste and heat, Pi. N. 1.40; μὴ σπέρχου be not hasty, E. Med. 1133; σ. μέγα δή τι καὶ οὐ φατόν Call. Del. 60; σπέρχεσθαί τινι to be angry with one, Hdt. 5.33, Call. Del. 158. intr., = Pass., ὅθ’ ὑπὸ λιγέων ἀνέμων σπέρχωσιν ἄελλαι are driven rapidly, Il. 13.334, cf. h.Hom. 33.7; ὁπότε σπέρχοιεν ἄελλαι (v.l. σπερχοίατ΄) Od. 3.283; ἵππος σπέρχων Opp. C. 1.342; εἰρεσίῃ σ. Id. H. 5.295. (Cf. Skt. sprhayati ΄desire΄.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

in schnelle Bewegung setzen, antreiben, forttreiben, drängen ; ὅτε σπέρχωσιν ἄελλαι, wenn Stürme treiben, Il. 13.334, vgl. Od. 3.283 ; sp.D., wie Opp. Cyn. 1.342.
Pass. sich schnell bewegen, laufen, eilen, σπερχόμενος ἐπεβήσετο δίφρου, Il. 21.322, und sonst oft im partic., eilig, hastig ; ὁπότε σπερχοίατ' Ἀχαιοὶ Τρωσὶν ἐφ' ἱπποδάμοισι φέρειν Ἄρηα, 19.317 ; ἐρετμοῖς, mit den Rudern eilen, eilig rudern, Od. 13.22 ; σπερχθεῖσα θυμῷ, Pind. N. 1.40, aufgeregt ; μὴ σπέρχου, Eur. Med. 1133 ; σπερχθείς, Her. 1.32 ; σπέρχεσθαί τινι, gegen Einen heftig, aufgebracht werden, ihm zürnen, 5.33 ; Callim. Del. 60 u. a. sp.D.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory