(f. σπείσω, ao. ἔσπεισα, pf. inus. ; pf. pass. ἔσπεισμαι) :
      1 verser en forme de libation, faire une libation, abs. IL. 9, 177 ; OD. 3, 45 ; SOPH. Ph. 1033 ; XÉN. Cyr. 7, 1, 1, etc. ; PLAT. Leg. 799 b, etc. ; τινί, IL. 6, 259 ; 16, 227 ; OD. 3, 334 ; 4, 591, etc. ; AR. Eq. 221 ; PLUT. M. 164 d, en l’honneur d’un dieu ; (οἶνον, IL. 11, 775 ; OD. 18, 151 ; avec le dat. : ὕδατι, OD. 12, 363 ; postér. avec le gén. οἶνου, HDN 5, 5, 12, offrir en libation du vin, de l’eau, etc. faire une libation de vin, d’eau, etc.) ; λοιϐάς, SOPH. El. 270 ; σπονδάς, EUR. El. 512 ; χοάς, EUR. Or. 1322, faire des libations ; avec le dat. d’instrument : δέπαϊ, IL. 23, 196 ; OD. 7, 137, avec une coupe ;
      2 verser comme pour une libation (des larmes, du sang, etc.) acc. ANTH. 7, 555 ; 9, 184 ; fig. en parl. de pers. σπένδομαι, NT. Phil. 2, 17, je m’offre en sacrifice ;
      3 particul. consacrer par une libation (un traité, une convention, etc.), d’où au pass. être conclu, en parl. d’une convention, THC. 3, 111 ; 4, 46 ; PLUT. Rom. 19 ;

Moy. (f. σπείσομαι, ao. ἐσπεισάμην, pf. ἔσπεισμαι) consacrer par une libation : εἰρήνην, HDT. 7, 148 ; THC. 3, 24, etc. un traité de paix ; d’où en gén. conclure un arrangement :
      1 abs. HDT. 3, 144 ; THC. 4, 119 ; XÉN. An. 7, 5, 23, etc. ; σπ. σπονδάς, THC. 8, 57 ; XÉN. An. 4, 1, 1 ; LUC. Tim. 43, conclure un traité, un arrangement ; τινί, THC. 5, 5 ; XÉN. An. 1, 9, 7, etc. ; AR. Ach. 225, etc. ; πρός τινα, THC. 5, 17, 30 ; XÉN. An. 3, 5, 16 ; PLUT. Thes. 19 ; μετά τινος, THC. 3, 109, avec qqn ; ou avec le dat. de la pers. pour laquelle on conclut une convention, XÉN. An. 2, 3, 7 ; de même σπ. τῇ πρεσϐείᾳ, ESCHN. 62, 39, donner un sauf-conduit pour l’ambassade, accorder un sauf-conduit aux ambassadeurs ;
      2 avec l’acc. de la chose, au sujet de laquelle on stipule : νεῖκος, EUR. Med. 1140, arranger une querelle ; πόλεμον, DH. 9, 36, terminer une guerre ; ἀναχώρησιν, THC. 3, 109, stipuler le droit de se retirer ;
      3 avec ἐπί et le dat. EUR. Ph. 1240 ; XÉN. An. 4, 4, 6, conclure un arrangement à la condition de ou que, etc. ;
      4 avec un inf. seul, THC. 3, 109 ; 4, 114, etc. ; ou précédé soit de ἦ μήν, THC. 4, 118 ; soit de ὥστε, THC. 6, 7.

➳ Act. prés. sbj. 2 sg. σπένδῃσθα, OD. 4, 591. Impf. itér. σπένδεσκον, IL. 16, 227 ; OD. 7, 138. Impf. itér. 3 sg. σπείσασκε, OD. 8, 89. Ao. sbj. 1 pl. épq. σπείσομεν (p. -ωμεν) OD. 7, 165, 181.

Étym. R. indo-europ. *spend-, faire une libation ; cf. σπονδή, lat. spondeō.

Il. 11.775, etc. ; Ep. subj. 2 sg. σπένδῃσθα Od. 4.591; Ion. impf. σπένδεσκον Il. 16.227, Od. 7.138; fut. σπείσω LXX Nu. 28.7, (κατα-) Hdt. 2.151, E. Or. 1187; aor. ἔσπεισα Od. 13.55, S. Fr. 42, etc. ; Ep. σπεῖσα Il. 9.177, σπείσασκε Od. 8.89; Ep. subj. σπείσομεν, for -ωμεν, 7.165, 181; pf. ἔσπεικα (κατ-) Plu. Sert. 14; — Med., aor. ἐσπεισάμην Hdt. 3.144, etc. ; — Pass., aor. ἐσπείσθην Plu. Rom. 19; pf. ἔσπεισμαι, v. infr. II fin. : — make a drink-offering (because before drinking wine a portion was poured on the table, hearth, or altar), σπεῖσάν τ’ ἔπιόν θ’ ὅσον ἤθελε θυμός Il. 9.177; ἐπὴν σπείσῃς τε καὶ εὔξεαι Od. 3.45, cf. Xenoph. 1.15, S. Ph. 1033, E. Ba. 313, etc. ; c. dat. of the god to whom the libation was made, σέπας ἑλὼν σπείσασκε θεοῖσιν Od. 8.89; ὡς σπείσῃς Διὶ πατρὶ καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισι Il. 6.259, cf. 16.227, Od. 3.334, etc. ; τὴν (sc. κύλικα) δὲ θεοῖς σπένδεις Thgn. 490; κρητῆρας σπενδέτω prob.
let him dedicate them by pouring an offering from them, SIG 57.13 (Milet., v BC); — the liquid poured is mostly in acc., σ. οἶνον pour wine, Il. 11.775, Od. 18.151; λοιβάς S. El. 270; σπονδάς, χοάς, E. El. 512, Or. 1322; ellipt., σ. ἀγαθοῦ δαίμονος (sc. σπονδήν) Ar. Eq. 106; σ. οἴνου (partit. gen.) Hdn. 5.5.7; rarely c. dat. rei, ὕδατι σ.
make a drink-offering with water, Od. 12.363; Ὀλυμπίῳ σ. ἀοιδαῖς make libations with songs to Zeus, Pi. I. 6 (5).9; also c. dat. instrumenti, σ. δέπαϊ, δεπάεσσι, Il. 23.196, Od. 7.137; χρυσίδι Cratin. 124; χαλκέῃ φιάλῃ Hdt. 2.147; ἐκ χρυσέης φιάλης Id. 7.54; c. gen., σ. βαιᾶς κύλικος S. Fr. 42; — Pass., οὗτος θεοῖσι σπένδεται θεὸς γεγώς E. Ba. 284; so metaph of a person, σπένδομαι ἐπὶ τῇ θυσίᾳ I am offered (as a drink-offering) upon it, Ep. Phil. 2.17, cf. 2 Ep. Ti. 4.6. rarely without the religious sense, simply pour, τράγου οὖρον, as remedy for convulsions, Hdt. 4.187; metaph, σ. δάκρυα AP 7.555b (Joann.), IG 14.1957, al. ; ξίφος αἷμα τυράννων ἔσπ. AP 9.184. Med., pour libations one with another, and, as this was the custom in making treaties or agreements, make a treaty, make peace, Hdt. 3.144, Ar. Ach. 199, Av. 1534, Th. 4.99, 119, X. An. 1.9.7, etc. ; τὰ μὲν σπενδόμενοι τὰ δὲ πολεμοῦντες Th. 1.18; — Constr., σπένδεσθαί τινι make peace with one, Ar. Ach. 225, Th. 5.5, etc. ; in full, σπένδεσθαί τινι σπονδάς ib. 14 (but σ. τῇ πρεσβείᾳ give it pledges of safe conduct, Aeschin. 3.63, cf. 2.109; so σ. τινί obtain a truce for one, X. An. 2.3.7); σ. πρός τινας, for τισι, Th. 5.17, 30, X. An. 3.5.16; of a person, σπείσασθαι cum Bruto et Cassio, Cic. Att. 15.29.2; metaph, σ. συμφοραῖς καὶ θεσπίσμασιν E. Or. 1680 sq. ; σ. ἐπὶ τοῖσδε on these terms, Id. Ph. 1240; ἐφ’ ᾧ… X. An. 4.4.6; also σ. ὥστε μὴ ἀδικεῖν Th. 6.7; σ. ἦ μὴν ἐμμενεῖν ἐν ταῖς σπονδαῖς Id. 4.118; c. inf. alone, Id. 7.83; less freq. c. acc., εἰρήνην σπεισάμενοι Λακεδαιμονίοισι having concluded a peace with them, Hdt. 7.148; νεῖκος ἐσπεῖσθαι make up a quarrel, E. Med. 1140; πόλεμον D.H. 9.36; σ. ἀναίρεσιν τοῖς νεκροῖς obtain a truce for taking up the dead, Th. 3.24; σ. σφίσιν ἡμέραν τοὺς νεκροὺς ἀνελέσθαι Id. 4.114; σ. ἀναχώρησίν τινι Id. 3.109; σ. περὶ τῶν τέκνων Plu. 2.494d; — pf. ἔσπεισμαι is used in med. sense in E. Med. l.c. ; τοῖς ἐχθροῖς ἐσπείσμην Luc. Phal. 1.3; but in pass. sense, ἐσπεῖσθαι τὰς σπονδάς Th. 4.16; οἷς ἔσπειστο Id. 3.111; aor., ἐσπείσθησαν ἀνοχαί Plu. Rom. 19. (In Th. 4.98, τοὺς νεκροὺς σπένδουσιν ἀναιρεῖσθαι, emphasis is laid on the act of one of the parties, and in AP 9.422 (Apollonid.), σπεῖσαι δεύτερα φίλτρα γάμου, Reiske cj. σπεύσῃς.) (Cf. Hittite š(i)pand- ΄pour a libation΄, Lat. spondeo.)

fut. σπείσω, aor. ἔσπεισα, perf. ἔσπεικα, Plut. Sert. 14 ass. ἔσπεισμαι,
spenden, ein Trankopfer darbringen, indem man, bevor man selbst trinkt, einen Teil des Getränkes auf den Tisch oder den Opferaltar oben abgießt, Hom. absolut, ἐπεὶ σπεῖσάν τ' ἔπιόν θ' ὅσον ἤθελε θυμός, Od. 3.342 u. öfter ; auch mit εὔχομαι verbunden, 15.258, ἐπὴν σπείσῃς τε καὶ εὔξεαι 3.45 ; bes. am Ende der Mahlzeit, vor dem Zubettgehen ; – mit dem dat. des Gottes, dem man spendet ; ὄφρα ἀθανάτοισι σπείσαντες κοίτοιο μεδώμεθα, Od. 3.334 ; οὔ τέ τεῳ σπένδεσκε θεῶν ὅτι μὴ Διΐ, Il. 16.227 ; ἵνα σπένδῃσθα θεοῖσιν, Od. 4.591 ; δέπας ἑλὼν σπείσασκε θεοῖσιν, 8.89 ; – mit dem dat. instrum., πολλὰ δὲ καὶ σπένδων χρυσέῳ δέπαϊ λιτάνευεν, Il. 23.196 ; Od. 7.137 ; οὐκ εἶχον μέθυ λεῖψαι ἐπ' αἰθομένοις ἱεροῖσιν, ἀλλ' ὕδατι σπένδοντες, 12.363 ; doch auch σπένδειν οἶνον, Il. 11.775, Od. 18.151, wie παρεστίους σπένδοντα λοιβάς Soph. El. 262 ; σπονδὰς ἔσπεισα, Eur. El. 512 ; σπείσασα νερτέροις χοάς, Or. 1322 ; auch im med., θεοῖς ἐσπεισάμην σπονδάς, Alc. 1028, vgl. Phoen. 1246. – Selten in Prosa, wie Plat. Legg. VII.799b, Xen. Cyr. 7.1.1.
Ueberh. ausgießen, ἐκ χρυσέης φιάλης ἐς τὴν θάλασσαν, Her. 7.54 ; vergießen, sprengen, spritzen, 4.187 ; σπένδειν φίλτρα γάμου, den Zauber der Vermählung durch ein feierliches Ehebündnis weihen, Apollnds. 19 (IX.422). – Das med. nimmt die bestimmte Bdtg an »durch Traukopfer«, wie sie bei feierlichen Verträgen, Bündnissen, Aussöhnungen üblich waren, »einen Vertrag mit Einem schließen«, sich mit ihm verbinden ; absolut, einen Vertrag schließen, Her. 3.144 ; σπείσασθαι εἰρήνην, feierlich Frieden schließen, 7.148 ; νεῖκος ἐσπεῖσθαι, Eur. Med. 1140, einen Zwist feierlich beilegen ; ἀναίρεσιν τοῖς νεκροῖς, einen Vertrag über das Aufnehmen und Bestatten der Toten schließen, Thuc. 3.24 ; ähnl. ἀναχώρησιν, 3.109 ; ὁ δ' μὲν σπενδόμενοι, τὰ δὲ πολεμοῦντες, 1.18 ; – gewöhnlich τινί, mit Einem, ἐσπείσω τοῖς Λάκωσιν, Ar. Ach. 285 ; Ἀθηναίοις, Thuc. 5.5 ; σπ. τινὶ σπονδάς, 5.14 ; Xen. An. 1.9.7 u. öfter ; auch πρὸς τοὺς Ἀθηναίους, Thuc. 5.17, 30, wie Xen. An. 3.5.16 ; Plut. am. prolis 2 ; σπένδεσθαι τῇ πρεσβείᾳ, der Gesandtschaft sicheres Geleit feierlich zusagen, Aesch. 3.23 ; Pol. 2.32.3, u. sonst.

σπένδω
[in LXX chiefly for נָסַךְ hi. ;]
to pour out as a drink-offering, make a libation; pass., figuratively, σπένδομαι, I am poured out or offered as a libation (in the shedding of my life-blood): Php.2:17 (see Lft., in l), 2Ti.4:6 (for exx. from π., see Milligan, Selections, 114 f.; MM, xxiii).†
(AS)