(f. inus., ao. ἐσόφισα, pf. inus. ; pass. f. σοφισθήσομαι, ao. ἐσοφίσθην, pf. σεσόφισμαι) :
      1 rendre sage ou habile, acc. SPT. Ps. 19, 7 ; NT. 2Tim. 3, 15 ; d’où au pass. devenir habile, expérimenté, XÉN. Mem. 1, 2, 46 ; PLAT. Hipp. ma. 283 a ; σεσοφισμένος, η, ον, expérimenté, habile, PHOCYL. 122 ; τινος, HÉS. O. 647 ; ἔν τινι, XÉN. Cyn. 13, 6, en qqe ch. ;
      2 faire ou imaginer avec ruse, SOPH. Ph. 77 ;

Moy. σοφίζομαι (f. -ίσομαι, ao. ἐσοφισάμην, pf. σεσόφισμαι) agir ou parler en sophiste, càd. user d’arguments sophistiques ou de moyens frauduleux :
      1 abs. THGN. 19 ; EUR. I.A. 744 ; DÉM. 303, 19, etc. ; τινι, EUR. Bacch. 200 ; περί τι, PLAT. Rsp. 509 d ; πρός τι, POL. 6, 58, 12, au sujet ou en vue de qqn ou de qqe ch. ; σ. πρὸς τὸν νόμον, PLUT. Dem. 27, agir frauduleusement à l’égard de la loi ;
      2 avec un acc. de chose : σ. τι, HDT. 1, 80 ; etc. ; AR. Nub. 547, etc., imaginer habilement qqe ch. ; τί τινι, EUR. Bacch. 200 ; τι πρός τινα, ARSTT. Pol. 4, 10, 6, ruser en qqe ch. avec qqn ; p. suite, au sens trans. sophistiquer, teindre (les cheveux) acc. CLÉM. 262 ; altérer (la vérité) CLÉM. 549 ; frauder (la loi) PHILSTR. 92, etc. ;
      3 avec un acc. de pers. : σ. τινα, ANTH. 12, 25, tromper qqn.

➳ Pf. pass. au sens pass. HÉS. O. 647 ; PHOCYL. 122 ; au sens moy. DÉM. 853, 5 ; pl.q.pf. au sens moy. 3 sg. ἐσεσόφιστο, HDT. 1, 80.

Étym. σοφός.

make wise, instruct, LXX Ps. 18 (19).8; τινὰ εἰς σωτηρίαν 2 Ep. Ti. 3.15. Pass., become or be clever or skilled in a thing, c. gen. rei, ναυτιλίης σεσοφισμένος skilled in seamanship, Hes. Op. 649; Μοίσαι σεσοφισμέναι Ibyc. Oxy. 1790.23; so ἐν τοῖς ὀνόμασι σ. X. Cyn. 13.6; abs., to become or be wise, freq. in LXX, Ec. 7.24 (23), al. ; βέλτερος ἀλκήεντος ἔφυ σεσοφισμένος ἀνήρ Ps.-Phoc. 130. Med., teach oneself, learn, ἐσοφίσατο ὅτι… he became aware that…, LXX 1 Ki. 3.8. Med. σοφίζομαι, with aor. Med. and pf. Pass. (v. infr.), practise an art, Thgn. 19, IG1². 678; play subtle tricks, deal subtly, E. IA 744, D. 18.227, etc. ; οὐδὲν σοφιζόμεσθα τοῖσι δαίμοσι we use no subtleties in dealing with the gods, E. Ba. 200; to be scientific, speculate, περὶ τὸ ὄνομα Pl. R. 509d, cf. Plt. 299b, Muson. Fr. 3 p. 12H., etc. ; σοφιζόμενος φάναι to say rationalistically, Pl. Phdr. 229c; καίπερ οὕτω τούτου σεσοφισμένου though he has dealt thus craftily, D. 29.28; σοφίσασθαι πρός τι to use fraud for an end, Plb. 6.58.12; οἱ ἰητροὶ σοφιζόμενοι ἔστιν οἳ ἁμαρτάνουσι when they deal in subtleties, Hp. Fract. 1; οἱ μυθικῶς σοφ. Arist. Metaph. 1000a18, cf. HA 582a35, D. 35.56; σ. πρὸς τὸν νόμον evade it, Plu. Dem. 27. c. acc. rei, devise cleverly or skilfully, Hdt. 2.66, 8.27, cf. 1.80; καινὰς ἰδέας σοφίζεσθαι Ar. Nu. 547; χαρίεντα καὶ σοφά Id. Av. 1401; ἀλλότρια σ.
meddle with other men΄s craft, Id. Eq. 299; with internal acc., ἀνόητα σ.
exercise one΄s skill without νοῦς, Pl. Hp. Ma. 283a, cf. X. Mem. 1.2.46; ὅσα… σοφίζονται πρὸς τὸν δῆμον Arist. Pol. 1297a14; ἀλλ’ αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι this is the very thing one must gain by craft, S. Ph. 77; οἶνον ἀπὸ τῶν φοινίκων σ.
make spurious wine, Philostr. VA 2.6; πορφύραν παρὰ τῆς κόχλου Id. Her. 19.15; — Pass., σεσοφισμένοι μῦθοι craftily devised, 2 Ep. Pet. 1.16. σ. νόμον evade it, Philostr. VA 2.40, cf. Ael. VH 2.41, Palaeph. 50, OGI 383.208 (Commagene, i BC). c. acc. pers., deceive, τὸν Τίτον J. BJ 4.2.3; μή με σοφίζου AP 12.25 (Stat. Flacc.); τὸν δῆμον Hdn. 7.10.7; also σ. τὴν αἴσθησιν Aret. SD 1.15. ΄counter’ by a device, σοφίζεται τὴν βίαν τοῦ μηχανήματος J. BJ 3.7.20.

Einen geschickt machen, unterrichten, ihn klug und weise machen ; im act. selten u. nur bei Sp., wie 2 Timoth. 3.15, LXX ; – pass., οὔτε τι ναυτιλίης σεσοφισμένος, οὔτε τι νηῶν, Hes. O. 649, der Schifffahrt nicht kundig ; ἀλλ' αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι, klug erwägen, Soph. Phil. 77, kann aktivisch und passivisch genommen werden ; in andern Stellen zweifellos dep., = klug, verständig sein, reden und handeln, u. mit dem acc. der Sache, Etwas geschickt, künstlich ersinnen, verständig machen u. einrichten ; aor. med. Ar. Av. 1401 χαρίεντα ἐσοφίσω καὶ σοφά ; Eur. I.A. 744, Bacch. 200, wie Ar. Eq. 718 ; ἀλλότρια, 299 ; Her. 2.66, 8.27 ; σεσόφισμαι mit aktiv. Sinne 1.80 ; οὐκ οἶδ', ἅττα σοφίζει, Plat. Gorg. 497a ; περί τι, Rep. VI.509d, Polit. 299b ; im entschieden guten Sinne, τοιαῦτα καὶ ἐμελετῶμεν καὶ ἐσοφιζόμεθα, Xen. Mem. 1.2.46 ; καί περ οὕτω τούτου σεσοφισμένου, Dem. 29.28, u. öfter ; aor. med., ὁ σοφισάμενος πρὸς τὸ λῦσαι τὸν ὅρκον, Pol. 6.58.12, wie ein Sophist, listig sprechen und handeln ; πρὸς τὸν νόμον, gegen das Gesetz listig handeln, es schlau umgehen, Plut. Dem. 27 ; a.Sp., μή με σοφίζου, täusche, überliste mich nicht, Flacc. 2 (XII.25).

σοφίζω
(< σοφός), [in LXX chiefly for חָכָם ;]
to make wise, instruct: with accusative of person(s), 2Ti.3:15 (cf. Psa.19:8 (Psa.119:98). As depon., -ομαι;
__(a) intrans., to become wise (I2Ki.4:27 (3Ki.5:11), Ecc.2:15, and freq. in Sir.7:5, al.);
__(b) trans., to invent, devise cleverly: pass., 2Pe.1:16
(cf. κατα-σοφίζομαι).†
(AS)