ας (ἡ) :
   I habileté manuelle, particul. :
      1 dans les arts manuels ou mécaniques, IL. 15, 412 ; en parl. d’Hèphæstos et d’Athèna, PLAT. Prot. 321 d ; de Dédale et de Palamède, XÉN. Mem. 4, 2, 33 ;
      2 dans l’art de jouer de la lyre, de la flûte, etc. HH. Merc. 483 ;
      3 p. ext. en parl. de poésie, PD. O. 1, 187 ; XÉN. An. 1, 2, 8, etc. ;
   II savoir, science, PLAT. Rsp. 360 d, 365 d, etc. ; particul. la science des causes, la philosophie, ARSTT. Nic. 6, 7 ; Metaph. 1, 1, 17, etc. ; rar. en ce sens au plur. PD. O. 9, 161 ;
   III sagesse pratique, THGN. 1074 ; HDT. 1, 30, 60, etc. ; d’où :
      1 sagesse en gén. THGN. 790, 876 ; SOPH. O.R. 504 ; p. opp. à τὸ σοφόν, l’habileté, l’esprit de ruse, EUR. Bacch. 393, etc. ;
      2 en mauv. part, habileté, ruse, HDT. 1, 68 ; PD. O. 9, 57, etc.

➳ Ion. σοφίη, HOM. HDT. THGN. ll. cc.

Étym. σοφός.

Ion. -ίη, ἡ, prop.
cleverness or skill in handicraft and art, as in carpentry, τέκτονος, ὅς ῥά τε πάσης εὖ εἰδῇ σ. Il. 15.412; of the Telchines, Pi. O. 7.53; ἡ ἔντεχνος σ., of Hephaestus and Athena, Pl. Prt. 32 1d; of Daedalus and Palamedes, X. Mem. 4.2.33, cf. 1.4.2; in music and singing, τέχνῃ καὶ σ. h.Merc. 483, cf. 511; in poetry, Sol. 13.52, Pi. O. 1.117, Ar. Ra. 882, X. An. 1.2.8, etc. ; in driving, Pl. Thg. 123c; in medicine or surgery, Pi. P. 3.54; in divination, S. OT 502 (lyr.); δυσθανατῶν ὑπὸ σοφίας εἰς γῆρας ἀφίκετο Pl. R. 406b; σ. δημηγορική, δικανική, ib. 365d; ἡ περὶ Ὁμήρου σ. Id. Ion 542a; οὐ σοφίᾳ ἀλλὰ φύσει ποιεῖν Id. Ap. 22b; σημαίνοντες τὴν ς.…, ὅτι ἀρετὴ τέχνης ἐστίν Arist. EN 1141a12; rare in pl., Pi. O. 9.107, Ar. Ra. 676 (lyr.), IG1². 522 (vase, v BC).
skill in matters of common life.
sound judgement, intelligence, practical wisdom, etc., such as was attributed to the seven sages, like φρόνησις, Thgn. 790, 876, 1074, Hdt. 1.30, 60; ἡ τῶν δεινῶν σ., opp. ἀμαθία, Pl. Prt. 360d; τὴν τότε καλουμένην σ., οὖσαν δὲ δεινότητα πολιτικὴν καὶ δραστήριον σύνεσιν Plu. Them. 2; also, cunning, shrewdness, craft, Hdt. 1.68, etc. ; τὸ λοιδορῆσαι θεοὺς ἐχθρὰ σ. Pi. O. 9.38.
learning, wisdom, μείζω τινὰ ἢ κατ’ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοί Pl. Ap. 20e; opp. ἀμαθία, ib. 22e; freq. in E., e.g. μόρσιμα… οὐ σοφίᾳ τις ἀπώσεται Heracl. 615 (lyr.); τὸ σοφὸν οὐ σοφία (v. σοφός 1.3) Ba. 395 (lyr.), etc. ; freq. in Arist., speculative wisdom, EN 1141a19, Metaph. 982a2, 995b12 (pl.), 1059a18; defined as θείων τε καὶ ἀνθρωπίνων ἐπιστήμη, Stoic. 2.15; but also of natural philosophy and mathematics, σ. τις καὶ ἡ φυσική Arist. Metaph. 1005b1, cf. 1061b33. among the Jews, ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου LXX Pr. 1.7, cf. Jb. 28.28, al. ; Σοφία, recognized first as an attribute of God, was later identified with the Spirit of God, cf. LXX Pr. 8 with Si. 24 sq. Later as a title, ἡ ὑμετέρα, ἡ ὑμῶν σ., POxy. 1165.6, PSI 7.790.14 (both vi AD).

ἡ, ion. σοφίη, ursprünglich das Wissen, Verstehen ; zuerst von körperlicher, mechanischer Fertigkeit in Handwerken und Künsten, ὅς ῥά τε πάσης εὖ εἰδῇ σοφίης, von der Kunst des Zimmermanns, Il. 15.412 (ἅπαξ εἰρημ.); Geschicklichkeit im Saiten- u. Flötenspiel u. in der Tonkunst übh., H.h. Merc. 483, 511 ; eben so von der Dichtkunst, σοφίαι αἰπειναί, Pind. Ol. 9.107, welche in ältester Zeit auch der Hauptträger des Wissens war ; Ath. XIV.622c τὸ δὲ ὅλον ἔοικεν ἡ παλαιὰ τῶν Ἑλλήνων σοφία τῇ μουσικῇ μάλιστα εἶναι δεδομένη ; so heißt es auch Xen. An. 1.2.8 λέγεται Ἀπόλλων ἐκδεῖραι μαρσύαν, νικήσας ἐρίζοντά οἱ περὶ σοφίας ; mit der Sangeskunde hing auch die Kunst zusammen, die Einwirkung verderblicher Zauberkräfte abzuwehren und böse Geister zu bannen, Ath. XIV.614d πλῆθος δ' ἦν Ἀθήνῃσι τῆς σοφίας ταύτης, die Kunst der γελωτοποιοί ; bei Pind. nimmt das Wort aber schon die allgemeine Bdtg der Kunst und Wissenschaft im höheren Sinne an, vgl. N. 7.23, I. 6.18, P. 6.49 ; σοφίᾳ γὰρ ἔκ του κλεινὸν ἔπος πέφανται, Soph. Ant. 616 ; u. so bes. in Vrosa ; Plat. vrbdt auch noch ταύτην τὴν σοφίαν, ᾗ τὰ ἅρματα κυβερνῶσιν, Lach. 123c ; ἐπεθύμησα ταύτης τῆς σοφίας, ἣν δὴ καλοῦσι περὶ φύσεως ἱστορίαν, Phaed. 96a. – Erfahrung u. Gewandtheit in den Geschäften des öffentlichen und häuslichen Lebens, gesunder Menschenverstand, der sich im richtigen praktischen Urteil ausspricht, wie bei den sogenannten sieben Weisen ; Schlauheit, List, Her. 1.68 u. oft ; σοφίῃ Ggstz von βίῃ 3.127, vgl. Eur. Or. 710. – Dann aber Kenntnis in den höheren Wissenschaften, Gelehrsamkeit, und zulegt auch Weisheit in unserm Sinne, welche durch die Philosophen auf verschiedene Art bestimmt wird.

σοφία, -ας, ἡ
[in LXX chiefly for חׇכְמָה ;]
skill, intelligence, wisdom, ranging from knowledge of the arts and matters of daily life to mental excellence in its highest and fullest sense;
__(a) of human wisdom: 1Co.2:1 2:4-5, Jas.3:15, Rev.13:18 17:9; σ. Σολομῶνος, Mat.12:42, Luk.11:31; Αἰγυπτίων, Act.7:22; Ἕλληνες σ. ζητοῦσιν, 1Co.1:22; σ. λόγου, 1Co.1:17; τ. σοφῶν, 1Co.1:19 (LXX); τ. κόσμου, 1Co.1:20-21 3:19; ἀνθρωπίνη, 1Co.2:13; σαρκική, 2Co.1:12;
of wisdom in spiritual things: Luk.21:15, Act.6:3, 10 7:10, 1Co.2:6, Col.1:28 2:23 3:16 4:5, Jas.1:5 3:13, 17, 2Pe.3:15; λόγος σοφίας, 1Co.12:8; πνεῦμα σοφίας, Eph.1:17; σ. καὶ φρόνησις, Eph.1:8; σ. καὶ σύνεσις, Col.1:9;
__(b) of divine wisdom: of God, Rom.11:33, 1Co.1:21 1:24 2:7, Rev.7:12; πολυποίκιλος, Eph.3:10
of Christ, Mat.13:54, Mrk.6:2, Luk.2:40, 52, 1Co.1:30 Col.2:3, Rev.5:12;
of wisdom personified, Mat.11:19, Luk.7:35 11:49.†
SYN.: σύνεσις, intelligence; φρόνησις, prudence, which with σ. make up (Arist., N. Eth., i, 13) the three intellectual ἀρεταί. σ. is wisdom primary and absolute; in distinction from which φ. is practical, σύνεσις critical, both being applications of σ. in detail (cf. Lft., and ICC on Col.1:9; Lft., Notes, 317 f.; Tr., Syn., § LXXv; Cremer, 870 ff.). (AS)