(f. πεύσομαι, ao.2 ἐπυθόμην, pf. πέπυσμαι) :
   I chercher à savoir, s’enquérir, s’informer, joint à ἐρωτῶ, PLAT. Hipp. mi. 372 c ; à ἀνερέσθαι, SOPH. O.R. 1305 ; p. opp. à οἶδα, XÉN. Cyr. 4, 1, 3 ; πᾶσαν π. ἀλήθειαν περί τινος, SOPH. Tr. 91, s’enquérir de toute la vérité sur qqe ch. ; τι παρά τινος π. PLAT. Gorg. 455 c, s’enquérir de qqe ch. auprès de qqn ; π. τινος, XÉN. An. 5, 5, 25, etc. s’informer au sujet de qqn ou de qqe ch. ; avec l’acc. de la chose dont on s’enquiert : π. τι, ATT. s’enquérir de qqe ch. ; avec le gén. de la pers. auprès de laquelle on s’enquiert, τὸν ἄνδρα πυνθάνου τῶν ὁδοιπόρων ἁπάντων, AR. Ach. 204, enquiers-toi de l’homme auprès de tous les voyageurs ; τῶν ἑπομένων ἐπυνθάνετο ὁποίοις οὐ χρὴ θηρίοις πελάζειν, XÉN. Cyr. 1, 4, 7, il s’informait auprès de ceux de sa suite de quelles bêtes sauvages il fallait ne pas s’approcher ; de même παρά τινος π. HDT. 3, 68 ; XÉN. Cyr. 1, 6, 23, etc. s’informer auprès de qqn ; avec une prop. d’interrog. indir. avec εἰ, SOPH. O.C. 993 ; XÉN. Hell. 4, 1, 11 ; avec τί, PLAT. Soph. 216 d ; PLUT. Demetr. 27, etc. ; avec ποῦ, SOPH. Tr. 66 ; avec ὅπως, XÉN. An. 3, 1, 6, etc. ;
   II p. suite :
      1 apprendre en s’informant, être informé de ou que, savoir, joint à ἴδον, OD. 23, 40 ; à ᾔδη, IL. 13, 674 ; ὡς ἐγὼ πυνθάνομαι, comme j’apprends, comme j’entends dire, p. suite : comme je sais, HDT. 1, 22 ; THC. 7, 12 ; DÉM. 160, 15 ; πυνθανόμενος, sachant, HDT. 1, 69, 153 ; ἐπυνθανόμην, je savais, XÉN. An. 2, 1, 4, etc. ; avec l’acc. π. τι, IL. 15, 179 ; 18, 530 ; HDT. 1, 153 ; ESCHL. Ch. 526 ; PLAT. Charm. 153 c, apprendre qqe ch. ; avec un acc. suivi d’une prop. relat. : τινὰ π. ὅτι, etc. HDT. 7, 157, etc. apprendre que qqn, etc. ; avec un acc. accompagné d’un part. εἰ πυθόμην ταύτην ὁδὸν ὁρμαίνοντα, OD. 4, 732, si j’avais appris qu’il entreprenait ce voyage ; ἐὰν θνῄσκοντας ἢ τετρωμένους πύθησθε, ESCHL. Sept. 243, si vous apprenez qu’ils soient morts ou blessés ; π. τὸν Κῦρον προσελαύνοντα, XÉN. An. 1, 5, 16, apprendre que Cyrus s’avance ; avec une prop. inf. XÉN. An. 7, 6, 11 ; ISOCR. 388 d ; avec le gén. de la pers. ou de la chose, sur laquelle on apprend qqe ch. ; ὄφρα πύθηαι πατρός, OD. 3, 15, afin que tu aies des nouvelles de ton père ; cf. IL. 15, 224, etc. ; OD. 8, 12, etc. ; avec le gén. accompagné d’un part. : π. Πατρόκλοιο θανόντος, IL. 17, 377, apprendre la mort de Patrocle ; π. τῆς Πύλου κατειλημμένης, THC. 4, 6, apprendre la prise de Pylos ; π. περί τινος, HDT. 2, 75 ; THC. 1, 95 ; PLAT. Leg. 952 a, apprendre qqe ch. au sujet de qqn ou de qqe ch. ; avec le gén. de la pers., de laquelle on apprend qqe ch. ; π. τινος, ESCHL. Suppl. 185 ; SOPH. O.R. 333, etc. apprendre de qqn ; π. τινός τι, HDT. 1, 122 ; AR. Ran. 1417, etc. apprendre qqe ch. de qqn ; τινὸς π. ὅτι, XÉN. An. 6, 1, 23, etc. apprendre de qqn que, etc. ; π. τι παρά τινος, apprendre qqe ch. de qqn, HDT. 2, 91 ; XÉN. Cyr. 4, 1, 2 ; PLAT. Conv. 179 e, etc. ; π. ἔκ τινος, SOPH. O.C. 1266 ; ἀπό τινος, ESCHL. Ch. 737, m. sign. ;
      2 p. suite, s’apercevoir de, remarquer : ἐπύθοντο μετὰ Τρώεσσιν Ἄρηα, IL. 5, 702, ils s’aperçurent qu’Arès était parmi les Troyens.

➳ Prés. dans Hom. seul. OD. 2, 315. Impf. épq. πυνθανόμην, OD. 13, 256. Fut. 2 sg. épq. πεύσεαι, IL. 18, 19 ; fut. dor. πευσοῦμαι, THCR. Idyl. 3, 51. Ao.2 impér. πυθοῦ, MÉN. 4, 321 Meineke ; ion. πύθευ, HDT. 3, 68 (var. πυθεῦ) ; sbj. 2 sg. épq. πύθηαι, IL. 5, 351 ; opt. 3 sg. épq. πεπύθοιτο, IL. 6, 50, etc. ; 3 pl. ion. πυθοίατο, IL. 1, 257 ; SOPH. O.C. 921. Pf. 2 sg. πέπυσαι, PLAT. Prot. 310 b ; épq. πέπυσσαι, OD. 11, 494. Pl.q.pf. 3 sg. épq. πέπυστο, IL. 13, 521 ; 3 duel πεπύσθην, IL. 17, 377.

Étym. R. indo-europ. *b^heud^h-, devenir éveillé ou attentif ; cf. sscr. buddhá- « illuminé ».

Od. 2.315, etc. ; poet. also πεύθομαι; Ep. impf. πυνθανόμην 13.256; fut. πεύσομαι Il. 18.19, etc., Dor. πευσοῦμαι Theoc. 3.51 (so cod. Med. in A. Pr. 988); aor. ἐπυθόμην Il. 5.702, etc., Ep. and Lyr. πυθόμην Od. 4.732, B. 15.26; imper. πυθοῦ, Ion. πυθεῦ Hdt. 3.68; Ep. opt. πεπύθοιτο Il. 6.50, al. (subj. πεπύθωνται is f.l. for γε πύθωνται, 7.195); 3 pl. πυθοίατο S. OC 921; pf. πέπυσμαι Od. 11.505, etc. ; 2 sg. πέπυσαι Pl. Prt. 310b, Ep. πέπυσσαι Od. 11.494; inf. πεπύσθαι Th. 7.67, etc. ; part. πεπυσμένος Pl. Smp. 179e; plpf. ἐπεπύσμην Ar. Pax 615, Av. 470; 3 sg. ἐπέπυστο Il. 13.674, Ep. πέπυστο ib. 521; 3 dual πεπύσθην 17.377 : — learn, whether by hearsay or by inquiry (ἐξιστορήσαντες τὰ ἐβούλοντο πυθέσθαι Hdt. 7.195); constr. π. τί τινος learn something from a person, Il. 17.408, Od. 10.537, A. Ag. 599, Ar. Ra. 1417, etc. ; also π. τι ἀπό τινος A. Ch. 737; ἐξ ἄλλων S. OC 1266; ἐκ τοῦ παρατυχόντος Th. 1.22; freq. παρά τινος, Hdt. 2.91, etc. ; παρ’ ἄλλων (v.l. ἄλλων) X. Cyr. 4.1.3. c. acc. rei only, hear or learn a thing, Od. 2.411, A. Ch. 765, Antipho 5.25, etc. ; abs., αἰσχρὸν τόδε γ’ ἐστὶ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι Il. 2.119, cf. Pi. P. 7.7, etc. ; ὡς ἐγὼ πυνθάνομαι Hdt. 1.22, etc. c. gen. objecti, hear or inquire concerning, πυθέσθαι πατρός, ἀγγελιάων, μάχης, Od. 1.281, 2.256, Il. 15.224, cf. S. El. 35, Pl. Lg. 635b. π. τινά τινος inquire about one person of or from another, τὸν ἄνδρα τῶν ὁδοιπόρων Ar. Ach. 204; so π. περί τινος Hdt. 2.75; πᾶσαν πυθέσθαι τῶνδ’ ἀλήθειαν πέρι S. Tr. 91; c. acc. pers. only, inquire about a person, Ar. Th. 619. c. part., πυθόμην ὁδὸν ὁρμαίνοντα that he was starting, Od. 4.732, cf. Hdt. 9.58, S. Aj. 692; π. τὸ Πλημμύριον ἑαλωκός Th. 7.31, cf. X. An. 1.7.16, etc. ; οὔ πω… πεπύσθην Πατρόκλοιο θανόντος they had not yet heard of his being dead, Il. 17.377, cf. 427, 19.322, A. Ch. 763; ὡς ἐπύθοντο τῆς Πύλου κατειλημμένης Th. 4.6; with acc. rei added, εἰ σφῶϊν τάδε πάντα πυθοίατο μαρναμένοιϊν Il. 1.257. c. acc. et inf., hear or learn that…, Hdt. 1.62, 5.15, S. Tr. 103 (lyr.), Th. 7.25, etc. folld. by an interrog. clause, ὡς πυθώμεθα ὅπου ποτ’ ἐσμέν S. OC 11; αὐτοῦ π. τί ποτε νοεῖ inquire or learn from him what…, Pl. La. 196c, cf. X. An. 6.3.25, Plb. 3.107.6; π., ὅτεῳ… συνοικέει Hdt. 3.68; π. εἰ… inquire whether…, S. OC 993, IG4²(1).121.18 (Epid., iv BC); τοῦ ξένου ἡδέως ἂν π., τί ταῦθ’ ἡγοῦντο Pl. Sph. 216d; π. τινῶν, ὅτι… X. An. 4.6.17; π., ὅπως ἂν κάλλιστα πορευθείη ib. 3.1.7, cf. Cyr. 1.4.7. Act., aor.1 part. fem. πεύσασα having learned, PMasp. 5.7 (vi AD). v. πεύθω.

(ΠΥΘ), altpoet. auch πεύθομαι ; fut. πεύσομαι, selten πευσοῦμαι, Aesch. Prom. 987, Theocr. 3.51, vgl. Eur. Hipp. 1104 ; aor. ἐπυθόμην, πυθέσθαι (πύθευ Her. 3.68), ep. auch mit der Reduplication πεπυθοίατο ; perf. πέπυσμαι, πέπυσαι, Plat. Prot. 310b, u. ep. πέπυσσαι, Od. 11.494 ; das praes. πυνθάνομαι hat Hom. Od. 2.315, u. das impf. ἐπυνθανόμην 13.256, sonst immer πεύθομαι u. impf. πευθόμην (vielleicht mit πύνδαξ zusammenhangend, eigtl. ergründen);
fragen, erfragen, erforschen, erkunden, vernehmen ; καὶ ἄλλων μῦθον ἀκούων πυνθάνομαι, Od. 2.315 ; – c. accus., ὅσσα δ' ἐνὶ μεγάροισι καθήμενος ἡμετέροισιν πεύθομαι, Od. 3.187 ; πεύθετο γὰρ Κύπρονδε μέγα κλέος, er vernahm nach Kypros hin den Ruhm, Il. 11.21 ; κῆρυξ ἐπεύθετο βουλάς, Od. 4.677 ; πεύθετο γὰρ οὗ παιδὸς ὄλεθρον u. ä. oft Hom.; κέλαδον, Il. 18.530 ; ἐπὴν εὖ πάντα πύθηαι, Od. 4.494 ; τάδε πευθόμενος κακὰ ἔργα, Od. 17.158 ; u. c. partic., εἰ γὰρ ἐγὼ πυθόμην ταύτην ὁδὸν ὁρμαίνοντα, 4.732, hätte ich erfahren, daß er diese Reise vorhabe ; vgl. ὡς ἐπύθετο τοὺς Ἕλληνας ἀποιχομένους, Her. 9.58 ; ὅταν τὰ λοιπὰ πυνθάνηται κακά, Aesch. Prom. 965 ; πεύσῃ δὲ χάρμα μεῖζον, Ag. 257 ; ἐὰν θνήσκοντας ἢ τετρωμένους πύθησθε, Spt. 225 ; πᾶσαν πυθέσθαι τῶνδ' ἀλήθειαν πέρι, Soph. Tr. 91 ; πεπυσμένη πάρει πάθημα τοὐμόν, 140 ; τάχ' ἄν με πύθοισθε σισωσμένον. Aj. 677 ; πέπυσται τὸν ἐμὸν ἐκθετον γοιον, Eur. Andr. 70 ; u. in Prosa, οὐ γάρ τί πω πάντα σαφῶς πεπύσμεθα, Plat. Charm. 153c ; u. Sp., πεπυσμένοι τὰ γεγονότα, Pol. 4.73.1 ; περί τινος, Her. 2.75 ; Xen. An. 5.5.25 ; ὑπέρ τινος, Soph. O.R. 1444 ; – τινός τι, von Einem, durch ihn Etwas hören, erfahren, Etwas aus Jemandes Munde hören, πολλάκι γὰρ τόγε μητρὸς ἐπεύθετο, Il. 17.408 ; Od. 10.537 ; ἄνακτος αὐτοῦ πάντα πεύσομαι λόγον, Aesch. Ag. 585 ; οὐδεὶς ὅτου πευσόμεθα τἀκεῖ πράγματα, Ar. Av. 1120, vgl. Ach. 204 ; u. in Prosa, τὸ γὰρ αἴτιον αὐτῶν πεύσεσθε, Plat. Critia. 113a ; auch ἐκείνων πευσόμεθα πῶς λέγουσιν, Rep. VII.530e, vgl. Euthyphr. 4c ; – τινός, ἦ μάλα λυγρῆς πεύσεαι ἀγγελίης, du wirst eine sehr traurige Nachricht zu hören bekommen, Il. 18.19 ; ἀγγελιάων πεύσεται, Od. 2.256 ; ἔρχεο πευσόμενος πατρός, von dem Vater, über den Vater Etwas zu erfahren, 1.281, 15.270 ; ἄλοχος δ' οὔπω τι πέπυστο Ἕκτορος, Il. 22.437 ; auch hier tritt ein partic. hinzu, πυθέσθην ἡνιόχοιο πεσόντος, sie merkten, daß der Rosselenker fiel, von den Rossen gesagt, Il. 17.227, vgl. 377 ; εἴ κεν τοῦ πατρὸς ἀποφθιμένοιο πυθοίμην, 19.322 ; θέλων δὲ τῶνδε πεύσεται λόγων, Aesch. Ch. 754 ; ἀγγέλων πεπυσμένοι, Suppl. 182 ; – παρά τινος, von Einem erfahren, Aesch. Prom. 990 ; auch ἀπό τινος, Ch. 726 ; πρός τινος, Her. 9.58 ; ἔκ τινος, 7.182 ; ταῦτα παρ' αὐτῶν πυνθάνου, Plat. Lach. 187b, u. öfter ; vgl. εὖ ἔχει τὰ τῆς σῆς τέχνης παρὰ σοῦ πυνθάνεσθαι, Gorg. 455c ; παρὰ τῶν λεγόντων πευστέον, τί λέγουσιν, Soph. 244b ; er verbindet auch πυνθάνομαι καὶ ἐρωτῶ, Hipp. min. 372c ; vgl. noch Euthyd. 295c, οὐ τοίνυν ἀποκρινοῦμαι πρότερον πρὶν ἂν πύθωμαι, u. so oft = fragen ; auch ὁ αἰσθόμενος καὶ πυθόμενος vrbdn, Legg. VI.762d.

πυνθώ᾽ομαι
[in LXX for דָּרַשׁ ;]
__1. to inquire: with accusative of thing(s), Jhn.4:42, Act.23:20; before quæst. indir., Mat.2:4, Luk.15:25 18:36, Act.10:18 21:33; quæst. dir., Act.4:7 10:20 23:10; before παρά, with genitive of person(s), Mat.2:4, Jhn.4:52.
__2. to learn by inquiry: before ὅτι, Act.23:34.†
(AS)