(impf. ἐπύκαζον, ao. ἐπύκασα, f. et pf. inus. ; pass. ao. ἐπυκάσθην, pf. πεπύκασμαι) [ῠ]
   I rendre compact, épaissir, d’où couvrir d’une chose drue, serrée, dense : πέδιλα πίλοις, HÉS. O. 540, garnir des chaussures d’un feutre épais ; λάχνῃ, OD. 11, 320, couvrir d’un duvet épais ; πεπυκασμένον ὄρος, HÉS. Th. 484, montagne couverte d’épaisses forêts ; νεφέλῃ ἓ αὐτὴν πυκάζειν, IL. 17, 551, s’envelopper d’un nuage épais ; fig. : Ἕκτορα ἄχος πύκασε φρένας, IL. 8, 124, la douleur enveloppa comme d’un épais nuage l’âme d’Hector ; p. ext. :
      1 couvrir, envelopper : ῥάκεσιν πεπυκασμένος ὤμους, OD. 22, 488, ayant les épaules couvertes de haillons ; π. κάρη στεφάνοις, ORACL. (DÉM. 531, 6) ceindre les têtes de couronnes ; d’où couronner, ANTH. 9, 202 ;
      2 fermer : δῶμα, SOPH. Aj. 581, une maison ; ἐντὸς πυκάζοιεν σφέας αὐτούς, OD. 12, 225, qu’ils se tinssent enfermés ;
   II p. suite, rendre ferme, solide : νῆα λίθοισι, HÉS. O. 622, caler avec des pierres un navire (tiré à sec) ; fig. νόον πεπυκασμένος, HÉS. O. 791, qui a l’esprit d’une trame solide, ferme ;

Moy. :
      1 garnir (pour soi) de choses serrées : τόξον εὖ πυκάζου, ESCHL. Sept. 149, garnis bien ton arc de flèches pressées ;
      2 p. suite, entourer pour soi : στεφάνοις κεφαλὰς πυκασώμεθα, ANTH. 11 ; 19, ceignons nos têtes de couronnes.

➳ Act. prés. dor. πυκάσδω, THCR. Idyl. 2, 153 ; 3, 14 ; ao. poét. (ἐ)πύκασσα, HÉS. O. 542 ; SAPPH. fr. 89 Bgk ; ou πύκασα, 3 sg. poét. πύκασε, IL. 8, 124. Pass. pf. part. éol. πεπυκαδμένος, SAPPH. fr. 56 Bgk. Moy. fut. poét. πυκάσσομαι, MAX. π. κατ. 513.

Étym. πύκα.

Od. 12.225, Dor. πυκάσδω Theoc. 3.14; impf. ἐπύκαζον Id. 20.22; Ep. aor. inf. πυκάσαι Od. 11.320; part. πυκάσσας Hes. Op. 542; ind. ἐπύκασσα Sappho 89; — Med., Cratin. 98.7, etc. ; Ep. fut. πυκάσσομαι Max. 513; aor. subj. πυκάσωμαι AP 11.19 (Strat.); — Pass., aor. ἐπυκάσθην Hdt. 7.197, etc. ; pf. πεπύκασμαι Od. 22.488, Hes. Op. 793; Aeol. part. πεπυκάδμενος Sappho 56; (< πύκα); — poet. Verb (also in Hdt., v. supr., and later Prose, D.S. 5.13), cover closely, freq. with collat. notion of protection, νεφέλῃ πυκάσασα ἓ αὐτήν Il. 17.551; πύκασεν κάρη ἀμφιτεθεῖσα [ἡ κυνέη] 10.271; νῆα π. λίθοισι surround a ship with stones, so as to protect it while lying up, Hes. Op. 624; generally, cover thickly, of a youth΄s chin, π. γένυς εὐανθέϊ λάχνῃ Od. 11.320; πέδιλα πίλοις ἔντοσθε π.
lining them with thick felt, Hes. Op. 542; π. στεφάνοις cover thick with crowns, Orac. ap. D. 21.52, Theoc. 2.153, cf. IG 3.758; — also Med., μελιλώτῳ κάρα πυκάζομαι Cratin. l.c. ; στεφάνοις κεφαλὰς πυκασώμεθα AP l.c. ; without στεφάνοις, crown, deck with garlands, πύκαζε κρᾶτ’ ἐμὸν νικηφόρον E. Tr. 353; — also Med., λουσάμενοι… πυκασώμεθα let us put on crowns, AP 5.11 (Rufin.); — Pass., στέμμασι πᾶς πυκασθείς Hdt. l.c., cf. E. Alc. 796; δάφνῃ πυκασθείς (v.l. σκιασθείς) Id. Andr. 1115; βωμὸς ἄνθεσι πεπύκασται Xenoph. 1.11; ὄρεξιν ἥβης (cf. ἥβη 1.4) πυκαζομένης Ps.-Democr. in Hp. Ep. 23 (s.v.l.); — Pass. is used by Hom. only in pf. part. πεπυκασμένος thickly covered, ὄζοισιν Il. 14.289; ἅρματα δὲ χρυσῷ πεπυκασμένα κασσιτέρῳ τε 23.503; but ἅρματα εὖ πεπ. well covered over (i.e. stowed away), 2.777; ῥάκεσιν πεπυκασμένος ὤμους Od. 22.488, cf. E. Rh. 713 (lyr.); ὄρος πεπυκασμένον a hill well-clothed with wood, Hes. Th. 484; χώρα πεπυκασμένη δρυμοῖς D.S. l.c. ; Aeol. πεπυκάδμενος, covered, hidden, Sappho 56; — Med., κόσμῳ πυκάζου τῷδε cover thyself, E. Heracl. 725; π. τεύχεσιν δέμας Id. Rh. 90 (v.l. -αζε). metaph, Ἕκτορα δ’ αἰνὸν ἄχος πύκασε φρένας threw a shadow over his soul, Il. 8.124, 17.83; — Pass., παρθενίης αἰδοῖ πεπυκασμένος Epigr.Gr. 875.2 (Sinope); also νόον πεπυκασμένος close, cautious of mind, Hes. Op. 793.
close, shut up, ἐντὸς πυκάζοιεν σφέας αὐτούς shelter themselves closely within, Od. 12.225; πύκαζε θᾶσσον (sc. τὸ δῶμα) shut it close, S. Aj. 581.

dicht od. fest machen, befestigen, fest anbinden, Hes. O. 626 ; – dicht bedecken, umhüllen, mit dem Nebenbegriffe des Schutzes, (κυνέη) δὴ τότ' Ὀδυσσῆος πύκασεν κάρη ἀμφιτεθεῖσα, Il. 10.271, der Helm verwahrte seinen Kopf dicht ; πορφυρέῃ νεφέλῃ πυκάσασα ἓ αὐτήν, 17.551, vgl. 24.581 ; πρὶν πυκάσαι γένος εὐανθέϊ λάχνῃ, Od. 11.320 ; Hes. O. 544 ; στέμμασι πᾶς πυκασθείς, mit Kränzen dicht bedeckt, Her. 7.197, wie κάρη στεφάνοις πυκάσαντες, orac. b. Dem. 21.52 ; dah. πυκασώμεθα, wir wollen uns bekränzen, Rufin. 16 (V.12); auch ῥάκεσιν πεπυκασμένος ὤμους, Od. 22.488 ; ἅρματα δ' εὖ πεπυκασμένα κεῖτο, gut bedeckt, Il. 2.777 ; ὄρος πεπυκασμένον, ein dicht bedecktes, bewaldetes Gebirg, Hes. Th. 484 ; auch μὴ ἐντὸς πυκάζοιεν σφέας αὐτούς, daß sie sich nicht drin fest verschlössen od. versteckten, Od. 12.225 ; so auch πύκαζε θᾶσσον δῶμα, verschließe, Soph. Aj. 578 ; u. übertr., Ἕκτορα δ' αἰνὸν ἄχος πύκασε φρένας ἡνιόχοιο, Il. 8.124, Trauer um den Wagenlenker umhüllte, bedeckte oder verfinsterte dem Hektor das Zwerchfell, die Seele, vgl. 17.83. – Gut versehen mit Etwas, vollständig ausrüsten ; ἅρματα δὲ χρυσῷ πεπυκασμένα κασσιτέρῳ τε, 23.503, damit bedeckt, ausgelegt ; aber ὄζοισι πεπυκασμένος, mit den Zweigen bedeckt, darunter versteckt, 14.289 ; νόον πεπυκασμένος, Hes. O. 795, gut verstehend, klug, bedächtig im Geist ; τόξον εὖ πυκάζου, Aesch. Spt. 134 ; πύκαζε τεύχεσιν δέμας, Eur. Rhes. 90 ; κόσμῳ πυκάζου τῷδε, Heracl. 725.

1. to make close, cover or wrap up, enwrap , [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; π. νῆα λίθοισι to surround a ship with stones, so as to protect it when laid up, [Hesiod (8th/7th c.BC)]:—; to cover thickly , of a youth's chin, [Odyssey by Homer (8th/7th c.BC)]; πυκ. στεφάνοις to cover thick with crowns, [Euripides (Refs 5th c.BC), Theocritus Poeta Bucolicus (Refs 3rd c.BC)]; so in Mid., στεφάνοις κεφαλὰς πυκασώμεθα [variant datesAnthology Palantina; also without στεφάνοις, to crown, deck with garlands , [Euripides (Refs 5th c.BC)]:—;Pass., στέμμασι πυκασθείς [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]; δάφνῃ πυκασθείς [Euripides (Refs 5th c.BC)]; perfect participle πεπυκασμένος, thickly covered , ὄρος πεπυκασμένον a hill well-clothed with wood, [Hesiod (8th/7th c.BC)]:—;Mid., πυκάζου cover thyself , [Euripides (Refs 5th c.BC)]
2. metaphorically, Ἕκτορα ἄχος πύκασε φρένας threw a shadow over his heart, [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]:—;Pass., νόον πεπυκασμένος, close, cautious of mind, [Hesiod (8th/7th c.BC)]
3. to close, shut, shut up , ἐντὸς πυκάζειν σφέας αὐτούς to shut themselves close up within, [Odyssey by Homer (8th/7th c.BC)]; πύκαζε (i.e. τὸ δῶμα); shut it close , [Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)] (ML)