(f. πταίσω, ao. ἔπταισα, pf. ἔπταικα ; pass. ao. ἐπταίσθην, pf. ἔπταισμαι) :
   I tr.
      1 heurter ou choquer contre : τι ποτί τινι, PD. fr. 221, une ch. contre une autre ;
      2 p. suite, faire broncher, renverser : τινὰ τῆς ἐλπίδος, HDN 8, 5, 1, litt. précipiter qqn d’une espérance ; au pass. τὰ πταισθέντα, LUC. Demon. 7, les faux pas, les erreurs ; πταίεσθαι τὸ ἀληθὲς αὐτοῖς εἴωθε, EL. N.A. 2, 15, litt. la vérité a coutume d’être pour eux l’occasion de faux pas, càd. ils n’atteignent pas d’ordinaire la vérité ;
   II intr.
      1 se heurter contre, donner contre : πρός τι, XÉN. An. 4, 2, 3 ; POL. 31, 19, 5, contre qqe ch. (un rocher, une pierre, etc.) ; fig. πρός τινι, ESCHL. Pr. 926 ; PLAT. Rsp. 553 b ; ou περί τινι, HDT. 9, 101, m. sign. ;
      2 p. suite, broncher, échouer, ne pas réussir : ἔν τινι, DÉM. 321, 8 ; ou περί τι, PLAT. Theæt. 160 d, en qqe ch. ; ou avec un simple dat. : τοῖς ὅλοις, POL. 3, 48, 4, échouer en tout, perdre tout ; τῇ μάχῃ, POL. 17, 14, 13, ou περὶ τὴν μάχην, POL. 2, 39, 8, échouer dans un combat, éprouver un échec, une défaite ; abs. échouer (p. opp. à κατορθοῦν, réussir), DÉM. 23 fin ; PLUT. Cato mi. 69 ; ou être malheureux (p. opp. à εὐτυχεῖν) ; πταίειν ὑπό τινος, POL. 5, 93, 2, être malheureux par le fait de qqn ;
      3 se tromper ou être trompé : τῇ διανοίᾳ, PLAT. Theæt. 160 d, commettre une méprise, une erreur.

Th. 1.122, etc. ; fut. πταίσω D. 2.20; aor. ἔπταισα Hdt. 9.101, etc. ; pf. ἔπταικα Men. 675, Bato 1, Plb. 3.48.4, (προσ-) Isoc. 6.82; — Pass., v. infr. 1; trans., cause to stumble or fall, σύνθεσιν ποτὶ ψεύδει Pi. Fr. 205, cf. LXX 1 Ki. 4.3; — Pass., to be missed, of things, Ael. NA 2.15; τὰ πταισθέντα failures, errors, Luc. Demon. 7; ἃ ἐπταίσθη his failures, Plu. Comp. Dion. Brut. 3. intr., stumble, trip, fall, π. πρός τινι stumble against, fall over, π., ὥσπερ πρὸς ἕρματι, πρὸς τῇ πόλει Pl. R. 553b, cf. A. Pr. 926, Theoc. 7.26; πρὸς τὰς πέτρας cj. in X. An. 4.2.3; prov., μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίειν Plb. 31.11.5; also π. περί τινι, μὴ περὶ Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ Ἑλλάς lest Hellas should get a fall over him, i.e. be defeated by him, Hdt. 9.101. metaph, make a false step or mistake, Th. 2.43, D. 2.20, Men. 672, etc. ; ἐὰν πταίωσί τι when they make a blunder, of medical men, Philem. 75.5; οὐκ ἐλάττω, ἐλάχιστα, τὰ πλείω π., Th. 1.122, 4.18, 6.33; ἔν τισι D. 18.286; λογισμοῖς Men. 380; τῇ μάχῃ, τοῖς ὅλοις, τοῖς πράγμασι, etc., Plb. 18.14.13, 3.48.4, 1.10.1, etc. ; ἀψευδὴς ὢν καὶ μὴ π. τῇ διανοίᾳ περὶ τὰ ὄντα Pl. Tht. 160d; also π. ὑπ’ ἀνάγκας S. Ph. 215 (lyr.); ὑπό τινος π. τῇ πατρίδι Plb. 5.93.2; ἐκ τύχης Id. 2.7.3. π. τῆς ἐλπίδος to be baulked of…, Hdn. 8.5.1. ἡ γλῶττα π.
stutters, Arist. Pr. 875b19.

πταίσω, perf. pass. ἔπταισμαι,
1) trans. anstoßen, machen, daß Etwas fallt, ausgleitet ; μὴ πταίσῃς ἐμὰν σύνθεσιν ποτὶ ψεύδει, Pind. frg. 221 ; τινὰ τῆς ἐλπίδος, machen, daß Einer seine Hoffnungen aufgibt, ihn in seinen Hoffnungen täuschen, Hdn. 8.5.1 ; pass. τὰ πταισθέντα, Fehler, Irrtümer, Luc. Demon. 7. – Gew.
2) intr., anstoßen, anschlagen ; vom Steine, πταίοντες πρὸς τὰς πέτρας διεσφενδονῶντο, Xen. An. 4.2.3 ; sprichwörtlich μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίειν, Pol. 31.19.5 ; anrennen, straucheln, fallen, πταίσας δὲ τῷδε πρὸς κακῷ, Aesch. Prom. 928 ; μὴ πταίσας μογῇς, Ag. 1607 ; ἦ που πταίων βοᾷ, Soph. Phil. 215 ; u. in Prosa : Thuc. 4.18 u. öfter ; einen Unfall haben, in Unglück geraten, μὴ περὶ μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ Ἑλλάς, daß Griechenland nicht im Kampfe mit Mardonius unterliege, Her. 9.101 ; μὴ πταίων τῇ διανοίᾳ περὶ τὰ ὄντα, Plat. Theaet. 160d ; fehlen, irren, εὐλαβηθῶμεν, μὴ προπετῶς ἀποκρινόμενοι πταίσωμεν, Phil. 45a ; πρὸς ἕρματα, Rep. VIII.553a ; Ggstz von εὐτυχεῖν, Xen. Cyr. 3.1.26 ; εἰ δέ τι πταίσει Φίλιππος, Dem. 2.20 ; ταῦτ' ἐν οἷς ἔπταισεν ἡ πόλις, 18.286, u. öfter ; Folgde : im Ggstz von κατορθοῦν, Pol. 11.14.4 ; πταίειν τῇ μάχῃ, 17.14.13 ; τοῖς πράγμασι, 1.10.1 ; τοῖς ὅλοις, Alles verlieren, 3.48.4, u. öfter ; auch vom Exil, τῇ πατρίδι, 1.12.7 ; ὑπό τινος, von Einem vertrieben werden, 5.93.2 u. Sp. – Ueber den Zusammenhang mit πίπτω, πτῶσις s. Buttmann Lexil. I p. 295.

πταίω
[in LXX chiefly for נָגַף ni. ;]
__1. trans., to cause to stumble (1Ki.4:3, cf. Deiss., BS, 681).
__2. Intrans., to stumble. Metaph., in moral sense, Rom.11:11, Jas.2:10 3:2, 2Pe.1:10.†
(AS)