πρόσ·ωπον, ου (τὸ) :
   I face, figure : en parl. de l’homme, IL. 18, 24, etc. ; d’ord. au pl. en parl. d’une seule pers. IL. 7, 212, etc. ; OD. 18, 192, etc. ; XÉN. An. 2, 6, 11, etc. ; rar. en parl. d’animaux (d’ord. προτομή) : de l’ibis, HDT. 2, 76 ; de chiens, XÉN. Cyn. 4, 2 ; de chevaux, ARSTT. H.A. 9, 47, 2, etc. ; ou d’objets inanimés (la lune, SOPH. fr. 713 Dind. etc.) : βλέπειν τινὰ εἰς πρόσωπον, EUR. Hipp. 280, regarder qqn en face ; εἰς πρ. τινος ἀφικέσθαι, EUR. Hipp. 720, venir en présence de qqn ; κατὰ πρόσωπον ἔντευξις, PLUT. Cæs. 17, rencontre ou entretien face à face, un tête-à-tête ; p. ext. aspect, air, ESCHL. Ag. 639, etc. ; SOPH. O.R. 448 ; p. anal. :
      1 face ou front d’une armée, THC. 1, 106 ; XÉN. Cyr. 1, 6, 43, etc. ; κατὰ πρόσωπον ἄγειν, POL. 11, 14, 6, faire avancer le front ;
      2 avant d’un navire, A. TAT. 3, 1, 2 ;
      3 devant ou frontière d’un pays ou d’une ville, SPT. Gen. 33, 18 ;
   II figure artificielle, particul. :
      1 masque de théâtre, DÉM. 432, 22 ; ARSTT. Poet. 5, 2 et 4, etc. ; p. suite, rôle, personnage de théâtre, ARR. Epict. 1, 29, 45 et 57 ; d’où personne, en gén. POL. 8, 13, 5 ; 12, 27, 10 ; NT. 1Thess. 2, 17, etc. ; t. de gr. personne, D. THR. 638 ; DYSC. Pron. 262 a, 282 a ;
      2 à Rome, au plur. images des ancêtres, POL. 6, 53, 5.

➳ Plur. épq. προσώπατα, OD. 18, 192 ; dat. προσώπασι, IL. 7, 212.

Étym. π. ὤψ.

τό ; pl. πρόσωπα, Ep. (Aeol. acc. to Sch. Il. 7.212) προσώπατα Od. 18.192, AP 5.230 (Maced.), Opp. C. 1.419, etc. ; dat. προσώπασι Il. 7.212; a masc. nom. πρόσωπος is cited from Pl.Com. 250 : — face, countenance (cf. μέτωπον), Hom., always in pl., even of a single person, Il. 7.212, 18.414, Od. 19.361, al. (exc. Il. 18.24), and so in Hes. Op. 594 (v.l. -πον), S. Fr. 871.6 (v. infr.), El. 1277 (lyr.), OC 314, X. An. 2.6.11 (dub.), AP 9.322 (Leon.); sg. in h.Hom. 10.2, 31.12, and usu. in later writers; π. κλιθὲν προσώπῳ Simon. 37.12; εἰς π. βλέπειν E. Hipp. 280; ἐς π. τινὸς ἀφικέσθαι come before him, ib. 720; π. πρός τινα στρέφειν Id. Ph. 457; οὐκ ὄψεσθε τὸ π. μου LXX Ge. 43.3, cf. UPZ 70.5 (ii BC); κατὰ πρόσωπον in front, facing, Th. 1.106, X. Cyr. 1.6.43, etc. ; τὴν κατὰ π. τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν ib. 6.3.35; κατὰ π. Αἰγύπτου facing, fronting Egypt, LXX Ge. 25.18; opp. κατὰ νώτου, Plb. 1.28.9; κατὰ π. ἄγειν, opp. κατὰ κέρας ὑπεραίρειν, Id. 11.14.6, etc. ; κατὰ π.
in person, ἡ κατὰ π. ἔντευξις Plu. Caes. 17; κατὰ π. παραμυθήσασθαι, opp. διὰ τοῦ ψαφίσματος, IG4²(1).86.22 (Epid.); so κατὰ πρόσωπα Eudox. Ars 11.21; also πρὸς τὸ π. X. Cyn. 10.9; ἐπὶ προσώπου Ἰεριχώ in front of Jericho, LXX De. 34.1; ἔρρ’ ἐκ προσώπου Herod. 8.59; ἀπὸ π. τῆς γῆς LXX Am. 9.8; βλέπειν εἰς π. τινός regard his countenance, Ev. Matt. 22.16; usu. of the face of man or God, as λειτουργῶν τῷ π. Κυρίου LXX 1 Ki. 2.11; οἱ ἄρτοι τοῦ π., of shewbread, ib. 21.6; of the ibis, Hdt. 2.76; of dogs, ἀπὸ τῶν π. φαιδραί X. Cyn. 4.2; of horses, Arist. HA 631a5; of deer, ib. 579a2; of fish, Anaxandr. 30, 33.16; face of the moon, S. Fr. 871.6 (pl.), Plu. 2.920b; metaph, ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα… ἀοιδαί Pi. I. 2.8.
front, façade, Id. P. 6.14, cf. E. Ion 189 (lyr., pl.); κατὰ π. τοῦ ἱεροῦ, τῆς νεώς, PPetr. 3 p. 2 (iii BC), Ach.Tat. 3.1, 2; τιθέναι τὰς φιάλας ἐπὶ πρόσωπον Asclep. Myrl. ap. Ath. 11.501d.
one΄s look, countenance, A. Ag. 639, 794 (anap., pl.), Eu. 990 (anap., pl.), etc. ; οὐ τὸ σὸν δείσας π. S. OT 448; metaph, φαίνοισα π. Ἀλάθεια Pi. N. 5.17. Astrol., decan considered as the domain of a planet, ἐν ἰδίοις π. Vett.Val. 62.21, Paul. Al. C. 2. = προσωπεῖον, mask, D. 19.287 (-εῖον is v.l.), Arist. Po. 1449a36, b4, Pr. 958a17, Dsc. 3.144 (v.l.), Poll. 2.47; π. ὑπάργυρον κατάχρυσον IG1². 276.6, cf. 4²(1).102.58, 68 (Epid., iv BC), Clara Rhodos 6/7.428; ὀθόνινον π. prob. in Pl.Com. 142; π. περίθετον Aristomen. 5; of the Roman imagines, Plb. 6.53.5; bust or portrait, Sammelb. 5221, OGI 432.1 (Naksh-i-Rustam, iii AD).
dramatic part, character, Phld. Rh. 1.199S., Arr. Epict. 1.29.45 and 57; κωφὸν π. Cic. Att. 13.19.3; character in a book, τὸ τῆς Ἑλλάδος ὄνομα καὶ π. Plb. 8.11.5; τὸ τοῦ Ὀδυσσέως π. Id. 12.27.10, cf. Phld. Po. 5.32; also ἀστοχεῖν τοῦ π., of an author, Callisth. 44J. ; ἐπὶ προσχήματι καὶ π. δικαστῶν Ael. Fr. 168.
person, Phld. Rh. 1.52S. (pl.); ἀδίκως μὴ κρῖνε πρόσωπον Ps.-Phoc. 10; προσώπῳ, οὐ καρδίᾳ in person, in bodily presence, 1 Ep. Thess. 2.17, cf. 2 Ep. Cor. 5.12; ποιεῖν or πληροῦν τὸ π. τινός to represent a person, PRein. 56.30 (iv AD), Sammelb. 6000ii 12 (vi AD); λαμβάνειν π. τινός admit a person to one΄s presence, εἰ προσδέξεταί σε, εἰ λήψεται πρόσωπόν σου LXX Ma. 1.8; hence, = προσωποληπτεῖν, Ev. Luc. 20.21, Ep. Gal. 2.6; μὴ ἀποστρέψῃς τὸ π. μου, i.e. do not reject my prayer, LXX 3 Ki. 2.20; θαυμάσαι π. ἀσεβοῦς ib. Pr. 18.5; ὁ θεὸς ὁ μέγας…, ὅστις οὐ θαυμάζει π. οὐδὲ οὐ μὴ λάβῃ δῶρον ib. De. 10.17.
legal personality, Bion Borysth. ap. D.L. 4.46.
Gramm., person, D.T. 638.4, A.D. Pron. 3.12, etc. ; γυναικεῖα π. Alex.Trall. 2. π. πόλεως a feature of the city, of a person, Cic. Fam. 15.17.2. f.l. in Zeno Stoic. 1.23 (cf. Nicol. Prog. p. 4 F.).

τὸ, im plur. auch προσώπατα (s. oben), Plat. com. auch ὁ πρόσωπος, nach Eust. Od. 1761.38;
1) Gesicht, Antlitz ; Hom. oft ; χαρίεν δ' ᾔσχυνε πρόσωπον, Il. 18.24 ; sonst immer im plur., auch von einer Person, σπόγγῳ δ' ἀμφὶ πρόσωπα ἀπομόργνυ, 18.414 ; γρηῢς δὲ κατέσχετο χερσὶ πρόσωπα, Od. 19.361 ; Hes.; Pind. φαίνοισα πρόσωπον ἀλάθεια, N. 5.17 ; u. übertr. von äußerem Glanz, Anstand u. Würde, Ol. 6.3 ; von Gesängen, P. 6.14 ; auch ἀοιδαὶ ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα, I. 2.8, Gesänge, denen man es ansieht, daß sie für Geld gemacht sind, vgl. Diffen zur Stelle ; auch die Tragg. haben oft den plur., wie Aesch. Ag. 768, Eum. 945 ; κρατὶ δ' ἡλιοστερὴς κυνῆ πρόσωπά νιν ἀμπέχει, Soph. O.C. 315 ; aber auch φαιδρῷ προσώπῳ, El. 1289 ; u. übertr., ἦ τοσόνδ' ἔχεις τόλμης πρόσωπον, O.R. 533 ; Eur. oft, οὐδ' εἰς πρόσωπον Θήσεως ἀφίξομαι, Hipp. 720 ; u. die Prosaiker überall : πάνυ μειδιάσας τῷ προσώπῳ, Plat. Euthyd. 275e ; auch zuweilen plur. von Einem, wie Xen. τὸ στυγὸν ποτὲ φαιδρὸν αὐτοῦ ἐν τοῖς προσώποις ἔφασαν φαίνεσθαι, An. 2.6.11 ; selten von Tieren, wie πρόσωπον ἐπίγρον bei Her. 2.76, vom Ibis. – Uebertr., die vordere Seite, Front, bes. beim Heere, κατὰ πρόσωπον ἄγειν, mit der Front anrücken, angreifen, Pol. 11.14.6 ; κατὰ πρόσωπον τάξας, 2.65.6 ; οἱ κατὰ πρόσωπον ἀλλήλοις συμπεσόντες, im Ggstz von οἱ κυκλώσαντες ; auch κατὰ πρόσωπον ἀπαντᾶν τοῖς πολεμίοις, im Ggstz von φεύγειν, 17.3.3 ; u. übertr., κατὰ πρ. λεγομένων τῶν λόγων, ins Gesicht, 25.5.2 ; dah. ἡ κατὰ πρ. ἔντευξις, die mündliche, persönliche Unterhaltung, Plut. Caes. 17.
2) die Person ; Ὅμηρος προθέμενος τὸ τοῦ Ὀδυσσέως πρόσωπον, Pol. 12.27.10, u. öfter ; auch τὸ τῆς Ἑλλάδος ὄνομα καὶ πρόσωπον, 8.13.5, im Ggstz von μονάρχου πρόσχημα καὶ βίος ; u. Sp.; κατὰ πρόσωπον, persönlich. – Bes. bei den Gramm. die Person in grammatischem Sinne.
3) Maske, Larve ; Luc. Iup. trag. 41 ; auch Dem. 19.287 bei Bekker, v.l. προσωπεῖον. – Von den imagines majorum der Römer, Pol. 6.53.5.

πρόσωπον, -ου, τό
(< πρός, ὤψ), [in LXX chiefly and very freq. for פָּנִים ;]
__1. prop., of persons (so always in cl.);
__(a) the face, countenance: Mat.6:16-17, Mrk.14:65, Luk.9:29, 2Co.3:7, Rev.4:7, al.; τὸ π. τῆς γενέτεως (EV, natural face), Jas.1:23; πίπτειν ἐπὶ (τὰ) π., Mat.17:6, Luk.5:12, Rev.7:11, al.; ἀγνοούμενος τῷ π., Gal.1:22; π., οὐ καρδίᾳ, 1Th.2:17; κατὰ πρόσωπον (in front, facing: Thuc., Xen., al.), when present, face to face, Act.25:16, 2Co.10:1 10:7, Gal.2:11; id. with genitive, as compound prep., in the presence of (not cl.; see Bl., § 40, 9; M, Pr., 99 f.; Thackeray, Gr., 43 f.), Luk.2:31, Act.3:13; similarly ἀπὸ π. (Heb. (פָּנִים מִלִּפְּנֵי); see Dalman, Words, 29), from the presence of, Act.3:19 5:41 7:45, 2Th.1:9, Rev.12:14 20:11; πρὸ π. (Heb. (פָּנִים לִפְנֵי), before, Mat.11:10, Mrk.1:2, Luk.7:27' (LXX), al.; in other phrases resembling Heb. idiom (Thackeray, Gr., 42), βλέπειν (ὁρᾶν, θεωρεῖν, ἰδεῖν) τὸ π., to see one's face, i.e. see him in person, Mat.18:10, Act.20:25, 38, 1Th.3:10, Rev.22:4; ἐμφανισθῆναι τῷ π. τοῦ θεοῦ, Heb.9:24; ἐν π. Χριστοῦ, 2Co.2:10 4:6; μετὰ τοῦ π. σου with thy presence, Act.2:28 (LXX); εἰς π. τῶν ἐκκλησιῶν, 2Co.8:24; στηρίζειν τὸ π. (Heb. פָּנִים שׂוּם: Jer.21:10, al.; see Dalman, Words, 30), with inf., to set one's face towards, Luk.9:51; similarly, τὸ π. αὐτοῦ ἦν πορευόμενον (op. cit., 31), Luk.9:53; τὸ π. τοῦ κυρίου ἐπί, 1Pe.3:12 (LXX)
__(b) form, person: καυχᾶσθαι. ἐν π. καὶ μὴ ἐν καρδίᾳ, 2Co.5:12 (cf. 1Ki.16:7); metaph., as in Heb. idiom, of judgment according to appearance, external condition or circumstances (פָּנִים H5387; see Dalman, Words, 30; Thackeray, Gr., 43 f.): λαμβάνειν π., Luk.20:21, Gal.2:6; βλέπειν εἰς π., Mat.22:16, Mrk.12:14; θαυμάζειν πρόσωπα, Ju 16.
__2. Of things (cf. Dalman, l.with)
__(a) face, appearance (Psa.104:30): Mat.16:3 (WH, R, mg., om.), Luk.12:56, Jas.1:11
__(b) surface (Gen.2:6): Luk.21:35, Act.17:26
(AS)