ας (ἡ) :
   I.1 prévision, prescience, pressentiment, SOPH. Tr. 823 ; au plur. ESCHL. Ag. 684 ;
      2 action de pronostiquer, pronostic, HPC. (GAL. 8, 585) ;
      3 prescience d’un oracle, d’où oracle, SOPH. Tr. 823 ;
   II soin de pourvoir, d’où :
      1 prévoyance, ATT. (SOPH. Aj. 536, etc.) ;
      2 précaution, HDT. 9, 144 ; THC. 8, 95 ; πρόνοιαν ἔχειν τινός, THC. 2, 89, etc. ; ou περί τινος, SOPH. Ant. 283 ; ὑπέρ τινος, POL. 1, 57, 1 ; ou πρόνοιαν ποιεῖσθαί τινος, DÉM. 546, 6, etc. prendre d’avance soin de qqe ch., pourvoir d’avance à qqe ch. ; πρόνοιαν ἔχειν avec l’inf. EUR. Hec. 569, prendre soin de, etc. ;
      3 acte réfléchi, ce qu’on fait par suite d’une décision arrêtée d’avance : ἐκ προνοίας, HDT. 1, 120, etc. ; ANT. 113, 42 ; LYS. 98, 43, de propos délibéré, à dessein ; en parl. de crimes, préméditation, LYS. 100, 2 ; ESCHN. 84, 21 ; DIN. 90, 33, etc. ;
      4 providence, particul. τοῦ θείου ἡ πρ. HDT. 3, 108, πρ. τοῦ θεοῦ, SOPH. O.C. 1180 ; ἡ θεία πρόνοια, EUR. Ph. 640 ; ou simpl. ἡ Πρόνοια, XÉN. Mem. 1, 4, 6, etc. la providence divine, la Providence ; Ἀθηνᾶ πρόνοια, DÉM. 780, 17 ; DS. 11, 14 ; PLUT. M. 825 b, etc. Athèna Providence, surn. d’Athèna, à Delphes.

➳ Ion. προνοίη, HDT. ll. cc.

Étym. πρόνοος.

Ion. προνοίη, ἡ, (< πρόνοος) perceiving beforehand, foresight, foreknowledge, τοὖπος τὸ θεοπρόπον τᾶς παλαιφάτου π. S. Tr. 823 (lyr.); προνοίαισι τοῦ πεπρωμένου A. Ag. 684 (lyr.). = πρόγνωσις II. b, Hp. ap. Gal. 18(2).8.
foresight, forethought, ἐπῄνεσ’… πρόνοιαν ἣν ἔθου S. Aj. 536; π. δ’ ἐστὶν οὐδενὸς σαφής Id. OT 978; προνοίας οὕνεκα so far as foresight, caution is required, Id. Ph. 774, cf. El. 1015; ἐκ προνοίης with forethought, purposely, Hdt. 1.120, 159, etc. ; opp. κατὰ τύχην, Id. 8.87, cf. Antipho 5.21, Lys. 26.19, Pl. Phdr. 241e; ἀπὸ προνοίας τινῶν by their precautions, Th. 8.95; τὴν π. τὴν ές ἡμέας ἔχουσαν Hdt. 8.144; προνοίᾳ τῶν συγγενῶν, φίλων, τῆς πόλεως, by care for…, And. 1.56; esp. of crimes committed with design or malice prepense, ἐκ προνοίας τραῦμα, ἐκ π. φόνοι, Aeschin. 3.212, Din. 1.6, etc. ; ἐκ π. ἀποθνῄσκειν Antipho 1.22, cf. Lys. 3.28; τὰ ἐκ π., opp. ἀκούσια, Arist. Pol. 1300b26; so οὐδεμία π. ἐστι τραύματος no intention of wounding, Lys. 3.41; πρόνοιαν ἔχειν (or ἴσχειν) τινός to take thought for…, show care for…, E. Alc. 1061, Th. 2.89, etc. ; περί τινος S. Ant. 283; ὑπέρ τινος Isoc. 16.9; ἡ τοῦ χόρτου π. PFlor. 131.7 (iii AD), cf. 148.2 (iii AD); c. inf., πολλὴν π. εἶχεν εὐσχήμως (fort. εὐσχήμων) πεσεῖν E. Hec. 569; πολλὴν π. ἔχειν μέλλοντας… to beware of doing a thing, Antipho 5.91; π. ποιεῖσθαί τινος D. 21.97, etc. ; pl., X. Oec. 7.38.
providence, τοῦ θείου ἡ π. Hdt. 3.108; τοῦ θεοῦ S. OC 1180; θεία π. E. Ph. 637 (troch.); πρόνοιαι θεῶν Pl. Ti. 44c; abs., divine providence, προνοίας ἔργῳ X. Mem. 1.4.6, etc., cf. Zeno Stoic. 1.44, Cleanth. ib. 121, Chrysipp. ib. 2.168, al. (περὶ προνοίας as title of one of his works, ib. 3.203). Pythag. name for five, Theol.Ar. 31.
office of προνοητής, POxy. 472.10 (ii AD). Πρόνοια Ἀθηνᾶ Athena as goddess of Forethought, under which name she was worshipped at Delphi, D. 25.34, D.S. 11.14, Parth. 25, Paus. 10.8.6, Plu. 2.825b, Jul. Or. 4.149b, etc. ; at Delos acc. to Macr. Sat. 1.17.55, cf. Aristid. 1.97 J., Or. 37 (2).26; also Ἰουλία θεὰ Σεβαστὴ Π. IG 3.461; this name of Athena, which is guaranteed by the context in D., Aristid., Jul., Macr. ll. cc., seems to have been a distortion of the name Προναία or Προνᾴα (v. πρόναος 1), but πρόνοια is f.l. for Προναία (or Προνᾴα) in Aeschin. (v. πρόναος 1), and D.S., Parth., Paus., Plu. ll. cc. shd. perh. be corrected.

ἡ, ion. προνοίη, das Vorhersehen, Vorherbemerken, Soph. Trach. 820, O.R. 978. – Gew. Vorsicht, Klugheit, Vor- oder Fürsorge ; Aesch. Ch. 598 ; auch im plur., προνοίαισι τοῦ πεπρωμένου, Ag. 669 ; Soph.; Eur. πολλὴν πρόνοιαν εἶχεν εὐσχήμως πεσεῖν, Hecub. 569, öfter ; Ar. u. in Prosa, wie Her. oft, ἐκ προνοίης, mit Vorbedacht, Ueberlegung, mit Absicht, 1.120, 159, 2.151, 161, 6.66, Ggstz κατὰ τύχην, 8.87 ; u. so Antipho 6.19 ; Lys. 3.43 u. sonst ; πρόνοιαν ἔχειν τινός, Thuc. 2.89 ; πρόνοιαν ποιεῖσθαί τινος, Dem. 21.97 u. öfter, u. Folgde ; auch πρόνοιαν ἐποιησάμην τοῦ μὴ ἐπὶ τὸν πατέρα τούτου εἰσελθεῖν, ich habe mich gehütet, Dem. 47.80 ; Folgde. – Die Ἀθηνᾶ Πρόνοια, Aesch. 3.110 ff., neben Apollo, Artemis u. Leto genannt, die Göttin kluger Bedachtsamkeit, wurde unter diesem Namen in Delphi verehrt, vgl. Paus. 10.8.4 und προναία. – Von Plut. an auch die göttliche Vorsehung, vgl. Xen. Mem. 1.4.6.

πρόνοια, -ας, ἡ
(< πρόνοος, careful) [in LXX: Dan LXX 6:18 (19) Wis.14:3 17:2, 4Mac.6:1-35 * ;]
foresight, forethought: Act.24:3; π. ποιεῖσθαι, with genitive (Dem., 546, 6), make provision for, show care for: Rom.13:14.†
(AS)