GRC
Bailly
προ·δίδωμι [δῐ] (f. προδώσω, ao. προέδωκα-προὔδωκα, etc.) :
I donner d’avance, payer d’avance, faire l’avance de, avancer, acc. XÉN. Hell. 1, 5, 7 ; ARSTT. Œc. 2, 24, 2 ; POL. 8, 17, 7 ;
II livrer, càd. :
1 livrer par trahison : τινά ou τί τινι, HDT. 6, 23 ; ESCHL. Pr. 38, une personne ou une chose à qqn ; πόλιν, HDT. 8, 128 ; ἱκέτας, EUR. Her. 246, une ville, des suppliants, etc. ; avec l’inf. : τινὰ θανεῖν, EUR. Or. 1588, livrer qqn à la mort ;
2 p. suite, trahir, déserter, abandonner lâchement : τινά, HDT. 9, 7 ; AR. Pax 408, etc. ; PLAT. Leg. 762 c, etc. qqn ; au pass. être trahi, être abandonné : ὑπό τινος, HDT. 9, 60, par qqn ; avec une prép. : πρός τινα, HDT. 3, 45, passer par trahison dans le parti de qqn ; avec un acc. explétif : προδοσίαν προδιδόναι, DIN. 91, 27, accomplir une trahison ; fig. : ὅρκους, XÉN. Cyr. 5, 1, 22, trahir des serments ; τὸ δίκαιον, PLAT. Leg. 907 a, trahir la justice ; avec un suj. de chose, faire défaut à, acc. HDT. 7, 187 ; 8, 52 ; XÉN. Hell. 5, 2, 5 ; ἐπεὶ ᾔσθετο τὸν ὀφθαλμὸν αὐτὸν προδιδόντα, DÉM. 1239 fin, quand il s’aperçut que son œil lui faisait défaut ;
3 renoncer à : τὸν ἀγῶνα, ESCHN. 16, 19, à la lutte ; ἡδονάς, SOPH. Ant. 1166, aux plaisirs ; cf. AR. Nub. 1500 ; DÉM. 1397, 25.
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
give beforehand, pay in advance, X. HG 1.5.7, IG2². 1304.34; προεδίδου cj. for προσ- in Plb. 8.15.7; προδιδούς, opp. ἐπιδιδούς, Gal. 12.174; give first, Ep. Rom. 11.35; — Pass., Arist. Oec. 1350a36; τῶν δεδομένων τιμῶν Inscr.Prien. 107.17, cf. GDI 5181.34 (Crete); of a menu-tablet, Ath. 2.49d.
give up, [κλῆρον] PPetr. 3 p. 96 (iii BC); deliver up, τοὺς ὁμοκωμήτας ἡμῖν PThead. 17.16 (iv AD); most freq., give up to the enemy, betray, τοὺς λοιποὺς τοῖσι Σαμίοισι Hdt. 6.23; τὸ σὸν θνητοῖσι π. γέρας A. Pr. 38, etc. ; π. τὴν Ποτείδαιαν Hdt. 8.128; τὰν φυγάδα A. Supp. 420 (lyr.); ἱκέτας E. Heracl. 246; πυργώματα A. Th. 251; τὰς πύλας, φρούριον, Ar. Av. 766, Ra. 362; of a woman, π. τὸ σῶμα Lys. Fr. 90; c. inf., ὃν σὺ προὔδωκας θανεῖν E. Or. 1588, cf. Alc. 659; — Pass., προδοθέντες ὑπὸ Σιτάλκεω ἥλωσαν Hdt. 7.137; ἀπόλωλα τλήμων, προδέδομαι S. Ph. 923.
forsake, abandon, οἵ με φίλοι προὔδωκαν Thgn. 813; π. τὴν Ἑλλάδα Hdt. 9.7. β΄, Ar. Pax 408; μηδαμῶς… προδῷς με Id. Th. 229; τὴν μητέρα π. Antipho 1.5; τὴν πολιτείαν Pl. Lg. 762c; σαυτόν Id. Cri. 45c; — Pass., προδεδόμεθα ὑπὸ τῶν συμμάχων Hdt. 9.60, cf. Vett.Val. 78.19. abs., play false, desert, Hdt. 5.113, 6.15, etc. ; οὔτοι προδώσει χρησμός will not prove traitor, A. Ch. 269; χάρις… προδοῦσ’ ἁλίσκεται S. Aj. 1267; ἢν προδιδῶσι πρὸς τοὺς κατιόντας treat treasonably with them, Hdt. 3.45; c. acc. cogn., προδοσίαν π.
to be guilty of treachery, Din. 1.10. with a thing as subject, betray, fail one, [αἱ κάτω πλίνθοι] π. τὰς ἄνω X. HG 5.2.5; ὁ ὀφθαλμὸς π. τινά D. 52.13; intr., fail, of wine, Xenoph. 1.5; of a river, run dry, Hdt. 7.187; of a barricade that has proved useless, Id. 8.52. with a thing as object, surrender, give up, προδέδοται τὰ κρυπτά E. IA 1140; χάριν π. to be thankless, Id. Heracl. 1036; τὰ πράγματα Ar. Eq. 241; τὸ δοκοῦν ἀληθὲς οὐχ ὅσιον προδιδόναι Pl. R. 607c; τὸ δίκαιον Id. Lg. 907a; ἑτέροισι τὴν νίκην ib. 906e; καιρὸν τοῖς ἐναντίοις D. 19.6; to be false to, fail to uphold, ὅρκους X. Cyr. 5.1.22; τὴν καταχειροτονίαν D. 21.120; give up as lost, bid adieu to, ἡδονάς S. Ant. 1166; τὰς ἐλπίδας Ar. Nu. 1500; τὴν ἐκείνου προαίρεσιν D. 60.28; τὸν ἀγῶνα Aeschin. 1.115.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
(δίδωμι),
1) vorher od. vorausgeben, vorausbezahlen, Pol. 8.17.7.
2) bes. herausgeben, dem Feinde ausliefern, verraten ; ὅστις τὸ σὸν θνητοῖσι προὔδωκεν γέρας, Aesch. Prom. 38 ; μὴ προδῷς πυργώματα, Spt. 233 ; τὸν φυγάδα μὴ προδῷς, Suppl. 415, u. öfter ; ἀπόλωλα τλήμων, προδέδομαι, Soph. Phil. 911 ; μήποτε προδώσειν τάσδε ἑκών, O.C. 1630, u. oft ; auch ἐπ' ἀργύρῳ γε τὴν ψυχὴν προδούς, Ant. 322 ; ἄνδρ' ἀπόντ' ἐκ δωμάτων προὔδωκε, Eur. Or. 574, u. öfter ; auch c. inf., ὃν σὺ προὔδωκας θανεῖν, 1588 ; τὰς πύλας, φρούριον, Ar. Av. 766, Ran. 362 ; τὰ πράγματα, Eq. 241 ; u. in Prosa : τινί τι, Her. 6.23, 8.128 ; u. pass., 7.137 ; in der Not verlassen, im Stiche lassen, bes. in der Schlacht, 5.113, 6.15 ; πρός τινα, 3.45 ; τὸ δοκοῦν ἀληθὲς οὐχ ὅσιον προδιδόναι, Plat. Rep. X.607c ; οἳ τὸ δίκαιον οὐκ ἄν ποτε προδοῖεν ἕνεκα δώρων, Legg. X.907a, u. öfter, wie Xen., z.B. Cyr. 6.3.27 ; προδοσίαν ἣν προδέδωκε, Din. 1.10 ; – aufgeben, τὰς ἡδονὰς ὅταν προδῶσιν ἄνδρες, Soph. Ant. 1165 ; ἀγῶνα, Aesch. 1.115. – Auch scheinbar intr., wie deficere, abnehmen, ausgehen, z.B. von einem Flusse, der austrocknet und nicht mehr für das Bedürfnis der Trinkenden hinreicht, sie gleichsam verrät oder im Stiche läßt, Her. 7.187 ; von einem Walle, der nachgibt, seine Dienste versagt, 8.52 ; vgl. Xen. Hell. 5.2.5 ; ἐπεὶ ᾔσθετο τὸν ὀφθαλμὸν αὐτὸν προδιδόντα, daß seine Augen ihn verließen, Dem. 52.13.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
TBESG
προ-δίδωμι
[in LXX: Eze.16:34 A (נָתַן), 4Ma.4:1, al. ;]
__1. to give before, give first: Rom.11:35 (Job.41:2 (11) LXX, al.).
__2. to betray (4Mac, l.with).†
(AS)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars