(seul. prés. et impf.) [ῡ]
   I intr.
      1 dans HOM. se soulever en bouillonnant, en parl. de la mer à l’approche d’une tempête, IL. 14, 16 ; ARAT. 157, 295 ; A.RH. 1, 935 ; p. anal. en parl. de la flamme, A.RH. 4, 668 ; fig. en parl. de l’âme, être agité, être inquiet, IL. 21, 551 ; OD. 4, 427, 572 ; 10, 309 ;
      2 après Hom., et par confus. du sens primit. avec le sens de πορφύρα, se teindre en pourpre, s’empourprer, THCR. Idyl. 5, 124 ; en parl. de raisin mûr, rouge comme la pourpre, ANTH. 9, 249 ; fig. en parl. de pudeur, de modestie, Q. SM. 14, 47 ; p. ext. être éclatant, briller, en parl. de la mer, HIM. p. 192, 210, 262, etc. ;
   II tr.
      1 rouler dans son esprit, penser, méditer, acc. Q. SM. 2, 85, etc. ; A.RH. 1, 461 ; 3, 546, etc. ; avec ὅπως, et l’opt. Q. SM. 6, 33 ;
      2 teindre en pourpre, NONN. D. 44, 106 ;

Moy. :
      1 briller, en parl. de la mer, ANTH. 10, 14 ;
      2 s’empourprer, NONN. D. 45, 308.

➳ Impf. act. 3 sg. poét. πόρφυρε, IL. 21, 551 ; OD. 4, 427, etc. ; moy. impf. 3 sg. poét. πορφύρετο, NONN. D. 45, 308.

Étym. φύρω avec redoubl., d’où postér. l’adj. πορφύρεος, et le subst. πορφύρα ; le mot étant primitiv. homérique et le mot πορφύρα étant inconnu à Homère, l’explicat. de πορφύρω comme venant de πορφύρα est invraisemblable.

poet. Verb, only pres. and impf., of the sea, ὡς ὅτε πορφύρῃ πέλαγος μέγα κύματι κωφῷ as when the huge sea heaves, surges, swirls with dumb swell (i.e. with waves that do not break), Il. 14.16, cf. Arat. 158, Artem. 2.23; ὑπὸ στείρῃσι θάλασσα πορφύρει Arat. 296; διάνδιχα νηὸς ἰούσης δίνῃ πορφύροντα διήνυσαν Ἑλλήσποντον A.R. 1.935; of flame, [φλόγα] φονίῳ σβέσεν αἵματι πορφύρουσαν Id. 4.668; — later in Med., κἂν ἡ γαλήνη πορφύροιτο even in a gently heaving calm, Him. Or. 31.2; εὔδια μὲν πόντος πορφύρεται AP 10.14 (Agath.). metaph, πολλὰ δέ οἱ κραδίη πόρφυρε much was his heart troubled, Il. 21.551, cf. Od. 4.427, 572, 10.309; though others take it trans., his heart brooded, pondered on many things, as in Q.S. 2.85, al., Epic. ap. Suid. ; abs., ponder, A.R. 3.456; π. οἷον… ib. 1161. after Hom., grow red, of a river, καὶ τὺ δὲ Κρᾶθι οἴνῳ πορφύροις may΄st thou flush with wine, Theoc. 5.125 (= βλύζοις Sch., i.e. signf. 1.1; prob. both senses are meant); τόσον ἄνθος χιονέαις πόρφυρε παρηΐσι Bion 2.19; αἰδοῖ π. παρήϊον Q.S. 14.47; πορφύρων βότρυς AP 9.249 (Maec.); δαίδαλα πορφύρων, of the tiger΄s skin, Opp. C. 3.347; of ringlets, ὑακίνθοις… ὅμοια πορφύροντες Luc. Am. 26, cf. Him. Or. 1.19; γῆ π. ἄνθεσι ib. 13.7. trans., dye red, χεῖρας φόνῳ Nonn. D. 44.106; — Pass., [οἴνῳ] πορφύρετο πέτρη ib. 45.308, etc. (πορφυρ-jω, redupl., cogn. with Lat. fervere, fermentum, OE. beorm ΄barm, froth on fermenting malt liquors, yeast΄; for the sequence of meanings cf. English flush (1) ΄flow suddenly in great volume΄, (2) of blood, ΄rush to the cheeks΄, (3) of the cheeks, etc., ΄become red΄; cf. πορφύρεος.)

sich purpurn färben, purpurrot aussehen ; οἴνῳ πορφύροις, von der roten Farbe des Weines, Theocr. 5.125 ; πορφύροντα καὶ ἄνθεσι μαρμαίροντα, Opp. Cyn. 3.347, 2.597 (vgl. πορφυρέω); – bes., wie πορφύρεος, von der dunkelroten, bräunlichen Farbe des bewegten, unruhigen Meeres, das im Mittelmeere die Farbe hat, ὡς ὅτε πορφύρῃ πέλαγος μέγα κύματι κωφῷ, Il. 14.16, wie wenn sich das Meer mit dumpfem Gewoge purpurn erhebt ; u. übertr., πολλὰ δέ οἱ κραδίη πόρφυρε μένοντι, Il. 21.551, vgl. Od. 4.427, 572, 10.309, unruhig bewegte sich ihm sehr das Herz (vgl. καλχαίνω), wo nur der unruhige Gemütszustand, die tiefe Aufregung damit beschrieben wird, und der Begriff der Farbe ganz zurücktritt ; Andere erkl. das Herz bewegte, wälzte vielerlei Gedanken hin u. her ; bei Ap.Rh. übh. nachdenken, denken, οὔτε τιν' ἄλλον ὀΐσσατο πορφύρουσα ἔμμεναι ἀνέρα τοῖον, 3.456, πορφύρουσα, οἷον ἑῇ κακὸν ἔργον ἐπεξυνώσατο βουλῇ, 3.1162.
Bei Nonn. auch = mit Purpur färben.