[ῑ] (f. εύσω, ao. ἐπολίτευσα, pf. inus. ; pass. ao. ἐπολιτεύθην, pf. πεπολίτευμαι) être citoyen, d’où :
   I intr. :
      1 vivre comme citoyen, THC. 2, 46 ; 4, 114 ; XÉN. An. 3, 2, 26, etc. ;
      2 avoir les droits de citoyen, THC. 3, 66, etc. ;
      3 participer aux affaires publiques, gouverner l’État, THC. 1, 19, etc. ; π. κατὰ τὰ ἴδια κέρδη, THC. 2, 65 ; πρὸς τὸ ἴδιον κέρδος, XÉN. Hell. 1, 4, 13, gouverner l’État à son propre profit ;
   II tr. gouverner, administrer comme homme politique, acc. THC. 2, 37 ; au pass. être gouverné, administré, en parl. de l’État, XÉN. Mem. 4, 4, 16 ; PLAT. Leg. 626 b, etc. ; τὰ πεπολιτευμένα τινί, DÉM. 17, 15 ; 227, 27, etc. les actes politiques d’un homme d’État ;
   III créer citoyen, investir des droits de citoyen, DS. 11, 72 ;

Moy. πολιτεύομαι (impf. ἐπολιτευόμην, f. πολιτεύσομαι, ao. ἐπολιτευσάμην et ἐπολιτεύθην, pf. πεπολίτευμαι) :
      1 être citoyen, vivre comme citoyen, THC. 6, 92 ; XÉN. Cyr. 1, 1, 1 ; PLAT. Leg. 376 a, etc. ; AND. 21, 10 ; DÉM. 132, 15 ; POL. 7, 2, 4 ; p. opp. à μετοικέω, LYS. 122, 7 ;
      2 prendre part aux affaires publiques, administrer l’État, THC. 2, 15 ; DÉM. 26, 24, etc. ; p. opp. à ἰδιωτεύειν, ESCHN. 27, 32 ; οἱ πολιτευόμενοι, les hommes d’État, POL. 27, 11, 1 ; ou les orateurs politiques, DÉM. 749, 7, etc. ; avec un acc. accomplir comme homme d’État, acc. DÉM. 107, 16 ; 226 fin ; 297, 7 ; POL. 17, 13, 11, etc.

➳ Ao. pass. ἐπολιτεύθην, au sens moy. THC. 6, 92 ; LYS. Or. 26, 5 ; ISOCR. 83 b ; ESCHN. 51 fin ; ARSTT. Pol. 2, 12. Pf. pass. πεπολίτευμαι, au sens moy. PLAT. Leg. 676 c ; DÉM. 176, 23, etc.

Étym. πολίτης.

fut. -σω Th. 1.19, X. HG 2.3.2 : — to be a citizen or freeman, live in a free state, Th. 2.46, 3.34, 4.114, X. An. 3.2.26; οἴκοι π. SIG 306.21 (Tegea, iv BC); π. παρά τισι X. HG 1.5.19; πεπολιτευκὼρ πὰρ ἁμέ, = μετοικῶν, Schwyzer 425.5 (Elis, iii/ii BC); κατὰ νόμους π., opp. monarchy, Plb. 4.76.2; more freq. in Med., v. infr.
have a certain form of government, administer the state, κατ’ ὀλιγαρχίαν π. Th. 1.19, 3.62; π. ὥσπερ εἰώθεσαν Id. 4.130; κατὰ τὰ ἴδια κέρδη π. Id. 2.65; πρὸς τὸ ἴδιον κέρδος X. HG 1.4.13; ἐλευθέρως τὰ πρὸς τὸ κοινὸν π. Th. 2.37; — Pass., of the state, to be governed, τὰς εὖ πολιτευομένας πόλεις Isoc. 6.35, cf. Pl. R. 427a, etc. ; ἄνευ ὁμονοίας οὔτ’ ἂν πόλις εὖ πολιτευθείη X. Mem. 4.44.16; τὰ πεπολιτευμένα αὐτοῖς the measures of their administration, D. 1.28; τὰ κοινῇ πεπ. Id. 18.8, cf. Isoc. 16.45, etc. Pass., in Law, to be customary, τὸ μέχρι νῦν πολιτευόμενον Just. Nov. 73.8.2, cf. 52 Praef. ; ἡ πολιτευομένη τῆς ἀρτάβης (sc. τιμή) customary price, PGiss. 105.7 (v AD). Pass., to be made a citizen, τοὺς ἐπὶ Τέλωνος πολιτευθέντας D.S. 11.72. most freq. in Med., fut. πολιτεύσομαι Ar. Eq. 1365, X. Ath. 3.9; aor. ἐπολιτευσάμην And. 2.10, D. 18.207; also Pass. ἐπολιτεύθην Th. 6.92, Lys. 26.5, (ἐν-) Isoc. 5.5, etc. ; pf. πεπολίτευμαι Lys. 25.10, D. 13.35, etc. ; — like the Act., live as a free citizen, chiefly in Prose (once in E. (v. infr.), twice in Ar. (v. infr.)); π. μεθ’ ὑμῶν And. l.c. ; ἐν δημοκρατίᾳ X. Cyr. 1.1.1, etc. ; ἐν ἐλευθερίᾳ καὶ νόμοις ἐξ ἴσου D. 10.4; opp. μετοικέω, Lys. 12.20; ἐν εἰρήνῃ X. HG 2.4.22; ἀδίκως πρὸς τοὺς ἄλλους π. Lys. 14.42; εἰ πένης… λαὸς πολιτεύοιτο πλουσίων ἄτερ E. Fr. 21.
take part in the government, Critias 45 D., Th. 2.15 (as v.l.), Nausiph. 2, Hyp. Eux. 27, D. 18.18; meddle with politics, Pl. R. 561d; opp. ἰδιωτεύειν, Aeschin. 1.195; hold public office, show public spirit, IG 4.858 (Methana, cf. Glotta 14.78), SIG 850.14 (Epist. Antonini Pii), etc. c. acc., administer, govern, ἅπαντα Ar. Lys. 573; τὰ καθ’ αὑτοὺς πολιτεύεσθαι D. 10.74; ἃ καὶ πεποίηκα καὶ πεπολίτευμαι Id. 18.4; οὐ τὰ βέλτιστα π. ib. 207; π. πόλεμον ἐκ πολέμου make perpetual war the principle of government, Aeschin. 2.177; abs., conduct the government, Ar. Eq. 1365; κατὰ συμμορίας D. 2.29; διὰ τοὺς ἀδίκως πολιτευομένους ἐν τῇ ὀλιγαρχίᾳ δημοκρατία γίγνεται Lys. 25.27; τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ πεπολιτευμένοις D. 2.4; οἱ πολιτευόμενοι the ministers, Id. 3.30, 24.157.
have a certain form of government, τοὺς ἄριστα τῶν ἄλλων πολιτευομένους Isoc. 3.24; ἡμῶν ἐγγὺς π. Pl. R. 568b; κατὰ τὰ πάτρια π. Decr. ap. And. 1.83; οἱ τὴν ἄνισον πολιτείαν πολιτευόμενοι, i.e. those living in an oligarchy or a tyranny, Aeschin. 1.5.
serve as curialis, Mitteis Chr. 97i18 (iv AD), PLips. 62i2 (iv AD), POxy. 2106.19 (iv AD), etc. in Law, execute according to custom, διαθήκας Just. Nou. 66.1 Intr.
deal with, in private affairs, ἀλλήλοις PHib. 1.63.11 (iii BC); πρὸς [τοὺς θεοὺς] ὁσίως καὶ δικαίως UPZ 144.14, cf. 110.78 (ii BC), LXX 2 Ma. 11.25, Aristeas 31, Act. Ap. 23.1; π. πᾶσαν πολιτείαν κατὰ τὸν ἰουδαϊσμόν BCH 56.293 (Stobi, i/ii AD); behave, Ep. Phil. 1.27. metaph, arrange, bring about, συνοδίαν, γάμον, Charito 1.1, 2.2.

[ῑ], ein πολίτης, Bürger sein, u. als solcher an der Verwaltung des Staates teilnehmen, Xen. An. 3.2.26, Hell. 1.5.19 ; ἐλευθέρως πολιτεύομεν, wir sind freie Bürger, Thuc. 2.37, vgl. 4.130 ; κατ' ὀλιγαρχίαν, 1.19, 3.62 ; κατὰ νόμους im Ggstz von πᾶν ποιεῖν τὸ προσταττόμενον, Pol. 4.76.2.
Pass. verwaltet, regiert werden, ἡ ἄριστα πολιτευομένη πόλις, Plat. Rep. V.462d ; IV.427a ; τούτων πόλις ἄμοιρος γενομένη πολιτευθῆναι δύναιτ' ἂν καλῶς, Legg. III.693e ; auch von Menschen, τοῖς εὖ πολιτευομένοις διὰ νόμων ὀρθῶν, XII.950a ; πολιτεύεσθαι ἄλλως πως, eine andere Staatsverfassung haben, Xen. Cyr. 1.1.1 ; ἄνευ ὁμονοίας οὔτ' ἂν πόλις εὖ πολιτευθείη, οὔτ' οἶκος καλῶς οἰκηθείη, Mem. 4.4.16 ; τὰ αὐτῷ πεπολιτευμένα, Din. 1.46 ; πεπολίτευται κατὰ τοῦ δήμου, 101 ; αἱ τῶν πεπολιτευμένων αὐτοῖς εὐθῦναι, Dem. 1.28. – Aber ξένους τοὺς ἐπὶ Γέλωνος πολιτευθέντας ist = zu Bürgern gemacht, DS. 11.72. – Am gewöhnlichsten med. mit aor. pass.; Bürger sein, ἐν ᾗ νῦν πολιτευόμεθα, Plat. Menex. 238c, vgl. Gorg. 513b ; Andoc. 2.2 ; πολιτεύεσθαι παρὰ Καρχηδονίοις, Pol. 7.2.4 ; den Staat verwalten, Thuc. 2.15 ; ἀσφαλῶς ἐπολιτεύθην, 6.92 ; ἐπολιτεύεσθ' ἂν ἅπαντα, Ar. Lys. 573 ; παρανόμως πολιτευθῆναι, Lys. 26.5 ; σωφρόνως πολιτευθέντες, Aesch. 2.176 ; ἃ καὶ πεποίηκα καὶ πεπολίτευμαι, Dem. 18.4 ; ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν πεπολίτευσαι πάντα, 265 ; ὅσοι τὰ παραπλήσια τούτοις πολιτεύονται καὶ πράττουσι, Pol. 17.13.11. Dah. οἱ πολιτευόμενοι = die Staatsmänner, 27.11.1 u. sonst ; im Ggstz von ἰδιωτεύοντες, Aesch. 1.195 ; bes. Staatsredner, Dem. 24.157.

πολιτεύω more freq. as depon., -ομαι, and so in LXX and NT
(< πολίτης), [in LXX: Est.8:13, 2Ma.6:1 2Mac 11:25, 3Ma.3:4 3Mac 3:1-30; 4Ma.4:1-26 * ;]
to be a citizen, live as a citizen: metaph., of conduct as based on heavenly citizenship, Act.23:1, Php.1:27.†
(AS)