α, ον [ᾰ]
   I propr. :
      1 oblique, qui n’est pas en ligne droite, qui est de côté : φορὰ πλαγία, PLAT. Tim. 39 a, mouvement de côté, direction oblique ; ἐκ πλαγίου, PLAT. Rsp. 598 a, obliquement, de côté, p. opp. à καταντικρύ ; εἰς τὰ πλάγια, XÉN. Eq. 12, 12, m. sign. p. opp. à εἰς τὸ ἀντίον ; πλάγιος αὐλός, EL. N.A. 6, 19 ; LGS 1, 4, etc. flûte traversière ou sorte de clarinette dont l’anche est latérale ;
      2 qui présente le flanc, transversal, en parl. d’une ligne de bataille, d’une troupe, d’une flotte : πλαγίους λαϐεῖν τοὺς πολεμίους, XÉN. Cyr. 7, 1, 26, prendre l’ennemi en flanc ; τὰ πλάγια, XÉN. Cyr. 5, 2, 1, les côtés, les flancs ; ἐκ πλαγίου, XÉN. Cyr. 4, 1, 18, etc. de flanc ; ἐκ τῶν πλαγίων, ARSTT. Meteor. 3, 6, 6 ; ἐκ πλαγίων, ARSTT. Probl. 15, 12 ; ἐκ πλαγίας, ARSTT. Meteor. 3, 2, 6, etc. ; εἰς πλάγια, PLAT. Theæt. 195 b ; εἰς τὰ πλάγια, THC. 7, 40 ; XÉN. An. 3, 4, 14, etc. ; κατὰ πλάγια, p. opp. à πρόσθεν, XÉN. Cyr. 5, 2, 1, m. sign. ; fig. πλάγιον παραδιδόναι ἑαυτόν, PLUT. Them. 2, 28, prêter le flanc (à des reproches, à des attaques, etc.) ;
      3 p. suite, πλαγία φάλαγξ, EL. TACT. phalange oblongue, càd. ayant plus d’hommes de front que de côté ;
   II fig. :
      1 qui emploie des moyens obliques, équivoque, fourbe, PD. I. 1, 3, 8 ; EUR. I.A. 332 ; POL. 4, 8, 11, etc. ;
      2 t. de gr. πτώσεις πλάγιοι, DH. Comp. 6 ; DL. 7, 64 ; SEXT. M. 1, 177, etc. cas obliques, càd. génitif, datif, accusatif, p. opp. au cas direct ou nominatif (πτῶσις ὀρθή) ; τὸ πλάγιον, D. PHAL. § 104, discours indirect (lat. obliqua oratio).

➳ Fém. πλάγιος, TH. C.P. 3, 6, 3 ; DH. SEXT. ll. cc.

Étym. p.-ê. pré-grec.

α, ον, also ος, ον Thphr. CP 3.6.3, etc. ; (v. πλάζω¹ fin.) : — placed sideways, athwart, τριήρεις Th. 7.59, etc. ; π. φορά oblique motion, Pl. Ti. 39a ; opp. ἀντία (direct), ib. 43e ; πλάγιον θεῖναί τι, opp. ὀρθόν, X. Oec. 19.9 ; τάφρους ὀρύσσειν τὰς μὲν πλαγίους τὰς δὲ ὀρθίας Thphr. l.c. ; μαστοὶ π.
pointing sideways, Arist. PA 688a35 ; Geom., π. διάμετρος transverse diameter, Apollon. Perg. Con. 1 Def. 1.5 ; π. πλευρά ib. 1.14; τὰ π., of the regions round the celestial poles, as being transverse to the diurnal rotation, Arist. Cael. 285b12 ; horizontal, μεσηγὺ δύο στύλων στρωτῆρα π. εὖ προσδῆσαι Hp. Art. 7 ; πλάγι’ ἐστὶ τἄλλα, τοῦτο δ’ ὀρθὸν θηρίον Philem. 3; of window bars, opp. ἀντία, PCair. Zen. 663.8 (iii BC); so ξύλον κρεμάσαι π. Paul.Aeg. 6.99 ; π. Σελήνη, opp. ὀρθή, Cat.Cod.Astr. 8(3).174; πλαγία φάλαγξ an army in march with extended front, transverse to the direction of march, Ascl.Tact. 10.1, 11.1; also of ships, π. παραβάλλουσαι ἀλλήλαις Plb. 1.22.9; παρεδίδου π. [τὰς τριήρεις] τοῖς Ἕλλησι Plu. Them. 14; π. ὥσπερ πνεύματι παραδιδοὺς ἑαυτόν Id. 2.28d. πλάγια, τά, sides, flanks, τῆς Σκυθικῆς Hdt. 4.49; τὸ π., of the body, Arist. PA 657b21, IA 713b31. esp. in military sense, τοῖς π. ἐπιέναι attack the flanks, Th. 4.32 ; εἰς τὰ π. παραγαγεῖν, παραπέμψαι, to make an army file off right and left, X. An. 3.4.14, 6.3.15 ; π. λαβεῖν τοὺς πολεμίους to take the enemy in flank, Id. Cyr. 7.1.26, etc. ; π. παραπορεύεσθαι Plb. 6.40.7. of ground, sloping, Gp. 2.46.2. freq. with Preps. in adv. sense, εἰς τὸ π.
sideways, [ῥὶς] ἐς τὸ π. κατάγνυται Hp. Art. 38; δρέπανα εἰς π. ἀποτεταμένα X. An. 1.8.10; ἐς τὰ π. παραπλέοντες Th. 7.40; opp. εἰς τὸ ἀντίον, X. Eq. 12.12 ; εἰς πλάγια, opp. καταντικρύ, Pl. Tht. 194b ; ἐκ πλαγίου, opp. καταντικρύ, Id. R. 598a ; ἐκ πλαγίου in flank, esp. in military sense, Th. 4.33, 7.6, X. HG 6.5.26 ; ἐκ τῶν π. Arist. Mete. 377b29; ἐκ π. Id. Pr. 912b28; ἐκ πλαγίων τῆς σκηνῆς LXX Nu. 3.29; ἐκ πλαγίας Arist. Mete. 372a11 ; ἐν τῷ π. ib. 378a3 ; ἐπὶ τὸ π. Id. IA 712b17; πρόσθεν ἢ κατὰ <τὰ> πλάγια in front or in flank, X. Cyr. 5.2.1; regul. Adv. -ίως rare, Aen.Tact. 32.2 (cj.), Arist. Mech. 850b37, Luc. Symp. 47 ; neut. πλάγιον as Adv., Inscr.Prien. 363.13 (iv BC), al. metaph, crooked, treacherous, φρένες Pi. I. 3.5 ; σὺν πλαγίῳ κόρῳ στείχοντα Id. N. 1.64 ; πλάγια φρονεῖν E. IA 332 ; πλάγιοι ταῖς ψυχαῖς Plb. 4.8.11 ; π. ἐν τῷ πολέμῳ wavering, Id. 30.1.6, etc. ; προβλήματα π.
involving arrière-pensée, Hermog. Inv. 4.13. Adv. -ίως, χρώμενοι ταῖς διαβολαῖς Plu. 2.856c ; but simply, indirectly, by implication, Ph. 2.173 ; with an innuendo, Plu. 2.205b.
Gramm., πτῶσις πλαγία oblique case, Stoic. 2.60; freq. in pl., D.H. Comp. 6, A.D. Pron. 23.1, al., S.E. M. 1.177.
π. λέξις dependent construction, Demetr. Eloc. 198; τὸ π., opp. τὸ εὐθύ, ib. 104.
πλάγιον, τό, technical term of uncertain meaning in connexion with enrolment of ἔφηβοι, Chron. d΄Égypte 7 (1932).301, Sammelb. 7239.25 (ii AD), BGU 1084.31 (ii AD).

auch 2 Endgn, quer, schief, schräg ; Thuc. 7.59 ; Ggstz von καταντικρύ, Plat. Rep. X.598a, von ὕπτιος, Tim. 43e ; πλάγιόν τινα καταβάλλειν, Charm. 155c ; καὶ σκολιά, Theaet. 194b. – Τὰ πλάγια, die Seiten, Her. 4.49 ; bes. beim Heere, die Flanken, Thuc. 4.32, Xen. Cyr. 5.2.1 u. öfter ; εἰς τὰ πλάγια παραγαγών, An. 3.4.14, rechts und links aufmarschieren lassen ; Sp., ἐκ τῶν πλαγίων προσπίπτειν, Pol. 1.22.8 u. öfter (wie ἐκ πλαγίου, Thuc. 4.33 u. sonst); er vrbdt auch αἱ ἐκ τῶν πλαγίων πλευραί, 1.22.10, u. πλάγιαι παραβάλλουσιν ἀλλήλαις αἱ νῆες, 1.22.9. – Τοῖς κόλαξιν εὐλήπτους καὶ πλαγίους παραδίδωσιν, eine Blöße geben, Plut. adul. et am. discr. 37 ; vgl. οὐκ ἐκπλαγησόμεθα παντάπασιν ὑπὸ τούτου οὐδὲ πλαγίους παραδώσομεν ἑαυτοὺς ὥσπερ ὑπὸ ῥεύματος λείου φέρεσθαι, Symp. 7.5.4, u. Them. 14.
Uebertr. als Ggstz des Graden, unredlich, zweideutig, hinterlistig, πλαγίαις φρένεσσιν, Pind. I. 3.5, vgl. N. 1.64 ; πλάγια φρονεῖς, Eur. I.A. 332 ; u. bes. in späterer Prosa, πλάγιον ἐν τῷ πολέμῳ γεγονέναι, zweideutig, unzuverlässig, Pol. 30.1.6, καὶ ἀγεννεῖς, 4.8.11, u. Sp.
Bei den Gramm. sind πτώσεις πλάγιαι casus obliqui, DL. 7.64.

1. placed sideways, slanting, aslant , Lat. obliquus, [Thucydides (Refs 5th c.BC)]
2. πλάγια, ων, τά, the sides , [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]:—;in military sense, τοῖς πλαγίοις ἐπιέναι to attack the flanks , [Thucydides (Refs 5th c.BC)]; εἰς τὰ πλ. παράγειν or παραπέμπειν to make an army file off right and left , [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]; πλαγίους λαβεῖν τοὺς πολεμίους to take the enemy in flank , [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]
3. with Preps. in adverbial sense, εἰς πλάγιον obliquely , [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]; εἰς τὰ πλάγια, opp. to εἰς τὸ ἀντίον, [Thucydides (Refs 5th c.BC)]; ἐκ πλαγίου in flank , [Thucydides (Refs 5th c.BC)]; κατὰ πλάγια [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]
4. metaphorically not straightforward, crooked, treacherous , φρένες [Pindar (Refs 5th c.BC)]; πλάγια φρονεῖν [Euripides (Refs 5th c.BC)] (ML)