οῦ (ὁ) :
   I matière liquide épaissie, d’où :
      1 boue, HDT. 4, 28 ; fange, ESCHL. Ch. 697 ; THC. 2, 4 ; 7, 84 ; PLAT. Rsp. 363 d ; AR. Vesp. 248 ; au pl. POL. 3, 79, 9 et 11 ;
      2 lie de vin, SOPH. fr. 928 Dind. ; d’où vin tourné, ATH. 383 c ; p. ext. vin, TRIPHIOD. 349 ;
   II argile, terre glaise, HDT. 2, 36, etc. ; THC. 2, 76 ; SOPH. fr. 432 ; AR. Av. 839 ; PLAT. Theæt. 147 a ; d’où mortier, THC. 1, 93 ; fig. matière dont l’homme est formé, AR. Av. 686 ; CALL. fr. 87 ; πηλὸς ἠχυρωμένος ou τετριχωμένος, PLUT. Dem. 11, mortier mélangé de paille, torchis.

Étym. p.-ê. pré-grec.

(Dor. παλός Sophr. 32, Cerc. 3.3, IG 5(1).1447.16 (Messene, iii/ii BC)), ὁ, Syrac. ἡ Phryn. 38 : — clay, earth, used by masons and potters, Hdt. 2.36, 136, Ar. Av. 1143, Th. 2.76, Pl. Tht. 147a, Plb. 15.35.2; πηλὸν ὀργάζειν Eup. 248, S. Fr. 482, cf. 510, 787, Ar. Av. 839; π. ἠχυρωμένος clay mixed with chaff for use as mortar, IG2². 463.42, cf. 5(1)l.c., LXX Ge. 11.3; εὐώδεϊ πηλῷ, of earth on which wine has been poured, Tryph. 349; Βρομιώδεα π. φύρησαν… Χάριτες, of a drinkingcup, AP 11.27 (Maced.); metaph, clay from which man was made; hence ὁ π. ὁ Προμηθεῖος, of man, Call. Fr. 87, cf. 133, Ar. Av. 686; ἐκ ποίου πηλοῦ πεφύρητ’ εἰδότα Herod. 2.29.
mud, mire, Hdt. 2.5, 4.28, Ar. V. 248, Th. 2.4, Pl. R. 363d, etc. ; prov., ἔξω κομίζειν πηλοῦ πόδα A. Ch. 697; κάσις πηλοῦ ξύνουρος, i.e. dust, Id. Ag. 495; metaph, ἀνέρες ὧν τὸ κέαρ παλῶ σέσακται Cerc. l.c. Poet., thick or muddy wine, lees, S. Fr. 783; of wine spilt on the floor, Plu. 2.463a, Charito 1.3; cf. Πηλεύς fin. metaph, dolt, blockhead, Com.Adesp. 890.

ὁ (palus), auch bei den Doriern unverändert πηλός, Ton, Lehm, aus dem der Maurer u. Töpfer arbeitet ; lutum ; Her. 2.136 ; erweichter Schlamm, Kot, Morast, 4.28 ; ἔξω κομίζων ὀλεθρίου πηλοῦ πόδα, Aesch. Ch. 686, der auch den Staub nennt πηλοῦ κάσις, Ag. 481 ; Soph. frg. 432 ; Ar. Vesp. 248, 257 ; in Att. Prosa : πηλὸς ὁ τῶν χυτρέων, Plat. Theaet. 147a ; auch ὑγροῦ, Phaed. 111d ; καὶ ῥύπος, Parm. 130c ; Folgde, wie Pol.; auch im plur., 3.79.9. – Die Weinhefe, der Bodensatz, Soph. fr. 928 ; s. die Erklärer zu Ath. IX.383c ; bei sehr späten Dichtern geradezu = οἶνος, Tryphiod. 349, vgl. Wernicke. – Eust. führt auch ἡ πηλός an.

πηλός, οῦ, ἁ
[in LXX chiefly for חֹמֶר, טִיט ]
__1. clay, as used by a potter: Rom.9:21 (cf. Isa.29:16, al.).
__2. - βόρβορος, wet clay, mud: Jhn.9:6, 11 9:14-15 †
(AS)