att. περιττός, ή, όν :
A qui dépasse la mesure, d’où :
   I extraordinaire en grandeur, en grosseur, en beauté, càd. :
      1 magnifique, remarquable : ἀνήρ, EUR. Hipp. 948, homme supérieur ; περισσὸν δῶρον, HÉS. Th. 399, présent magnifique ; τὸ περισσόν, LGN, ce qui est distingué, p. opp. à δημῶδες ; περισσός τι, ALCIPHR. 1, 12, etc. ; κατά τι, ARSTT. Probl. 30, 1 ; τινι, PLUT. Demetr. 2, etc. ; ἔν τινι, PLUT. Dem. 3, etc., remarquable, distingué en qqe ch. ; avec l’inf. περιττὸς συνθεῖναι τὰ ὀνόματα, DH. Comp. 17, très habile à former des composés ;
      2 en parl. d’animaux, remarquable, prodigieux, étrange, singulier, ARSTT. H.A. 4, 7, etc. ; G.A. 3, 10, etc. ;
      3 en parl. de choses : important, considérable, extraordinaire (butin, EUR. Bacch. 1195 ; action, ARSTT. Pol. 5, 10, etc.) : λόγος π. SOPH. O.R. 841, langage qui mérite une attention particulière ; joint à θαυμαστά, ARSTT. Nic. 6, 7 ; avec une nuance d’ironie, ARSTT. Metaph. 9, 1 ; en ce sens joint à ξένος καὶ παράδοξος, DH. Thuc. 34, 2 ;
   II démesurément grand ou nombreux, d’où :
      1 démesuré, excessif, PLAT. Rsp. 407 b, etc. ; τινὸς περισσὸς πρὸς τὸ ἄχος, SOPH. El. 155, qui s’abandonne plus que qqn, càd. avec moins de retenue à sa douleur ; ἀκριϐὴς καὶ περιττὸς τὴν περὶ τὸ σῶμα θεραπείαν, PLUT. Cic. 8, consciencieux à l’excès pour les soins du corps ;
      2 superflu, XÉN. Mem. 3, 6, 6, etc. ; τὰ περιττά, XÉN. Œc. 20, 1, le superflu, p. opp. à τὰ ἀναγκαῖα, avec le gén. : εἴ τι περισσὸν εἰδείη σοφίης, THGN. 170, s’il devait connaître qqe ch. de plus dans la sagesse ; τὰ περιττὰ τῶν ἀρκούντων, XÉN. Cyr. 8, 2, 21 ; ou τῶν ἱκανῶν, XÉN. Hier. 1, 19, plus que nécessaire, plus que suffisant ;
      3 p. suite, inutile, vain, XÉN. Œc. 18, 2 ; SOPH. Ant. 780 ; EUR. Med. 819, etc. ; ἐκ (τοῦ) περιττοῦ, en excédent, surabondamment, PLAT. Prot. 308 b, etc. ; par-dessus le marché, PLAT. Leg. 802 d, etc. ; inutilement, d’une façon superflue, POL. 5, 11, 4 ;
      4 plus qu’on n’a coutume, extraordinairement : τί περισσὸν ποιεῖτε ; NT. Matth. 5, 47, que faites-vous d’extraordinaire ? περιττότερον τῶν ἄλλων, PLAT. Ap. 20 c, etc. au delà de ce que font les autres, plus que les autres, autrement que les autres ;
   III au mor. excessif dans ses sentiments, ses passions, d’où :
      1 mauvais à l’excès, dur à l’excès, EUR. Suppl. 791, etc. ;
      2 hautain, orgueilleux, présomptueux, SOPH. Aj. 758 ; EUR. Hipp. 444, etc. ;
      3 en parl. de l’habillement et de la parure, surchargé, recherché, maniéré, PLUT. M. 615 d ; ANTH. 12, 192 ;
   IV t. de rhét. en parl. du style :
      1 surchargé, orné, enflé, PLAT. Ax. 365 c, 366 d, etc. ;
      2 en b. part : non ordinaire, noble ou gracieux, choisi, p. opp. à κοινός, συνήθης, δημώδης, DH. Comp. p. 26, 47 ;
B qui dépasse la quantité, qui est en surplus, qui reste, de reste, X. ÉPH. 2, 14 ; τὰ περιττά, les restes, le résidu, ANTH. 11, 239 ; avec un gén. τὸ περιττὸν τῆς ἡμέρας, X. ÉPH. 1, 3, le reste du jour ; impair, inégal, PLAT. Prot. 356 e, etc. ; τὸ π. PLAT. Gorg. 451 c, etc. le nombre impair ; t. milit. τὸ περιττόν, XÉN. Cyr. 6, 3, 20 ; τὰ περιττά ou οἱ περιττοί, XÉN. An. 4, 8, 11, l’excédent des forces ; particul. en parl. de nombres qui dépassent un nombre complet ou pair (v. ἄρτιος) d’où ἀρτιάκις περισσὸς ἀριθμός, EUCL. Elem. 7, 10, nombre divisible par deux, mais composé de parties impaires, d’où nombre divisible par deux et non par quatre ; p. suite, inégal en nombre, en nombre inégal, XÉN. Hipp. 2, 6 ; PLAT. Leg. 946 a, etc.

• Cp. -ότερος, PLAT. Conv. 219 c ; PLUT. M. 57 f ; NT. Matth. 11, 9, etc. ; ANTH. 12, 192, etc. ; • Sup. -ότατος, ARSTT. H.A. 4, 6, etc.

Étym. περί.

Att. περιττός, ή, όν, (from περί, as ἔπισσαι from ἐπί, μέτασσαι from μετά) beyond the regular number or size, prodigious, δῶρα Hes. Th. 399 (never in Hom.); ὦμος Trag.Adesp. 458.3; στάθμα, dub.sens., v. ἕλκω B. 3.
out of the common, extraordinary, strange, ἔ τι περισσὸν εἰδείη if he has any signal knowledge, Thgn. 769; εἴ τι φρονεῖς καί τι περισσὸν ἔχεις Philisc. (PLG 2.327); π. λόγος S. OT 841; ἄγρα E. Ba. 1197 (lyr.); πάθος Id. Supp. 791 (lyr.); βίος οὐδὲν ἔχων π. ἀλλὰ πάντα σμικρά Antipho Soph. 51; οὐ γὰρ π. οὐδὲν οὐδ’ ἔξω λόγου πέπονθας E. Hipp. 437; περισσότερα παθήματα Antipho 3.4.5; τὰ π. τῶν ἔργων καὶ τερατώδη Isoc. 12.77; ἴδια καὶ π. Id. 15.145 ; π. καὶ θαυμαστά Arist. EN 1141b6 ; πρᾶξις π. Id. Pol. 1312a27 ; οὐθὲν δὴ λέγοντες π. φαίνονταί τι λέγειν Id. Metaph. 1053b3 ; τί π. ποιεῖτε ; Ev. Matt. 5.47; περιττοτάτη φύσις Arist. HA 531a9 ; συνανθρωπίζον… πάντων περισσότατον, of the dog, Ath. 13.611c, cf. Clearch. 24 ; in Literature, striking, τὸ περιττόν, as a quality of οἱ τοῦ Σωκράτους λόγοι, Arist. Pol. 1265a11; τὰ σοφὰ καὶ τὰ π.
refinements, Epicur. Fr. 409 ; opp. κοινὸς καὶ δημώδης, Longin. 40.2 (but also, elaborate, π. καὶ πεποιημένος Id. 3.4 ; in bad sense, far-fetched, D.H. Pomp. 2, Dem. 56). of persons, extraordinary, remarkable, esp. for great learning, π. ὢν ἀνήρ E. Hipp. 948 ; τοὺς… π. καί τι πράσσοντας πλέον Id. Fr. 788; δυστυχεῖς εἶναι τοὺς π. Arist. Metaph. 983a2 ; π. γένος τῶν μελιττῶν Id. GA 760a4 ; freq. with the manner added, π. κατὰ φιλοσοφίαν Id. Pr. 953a10; περὶ τὸν ἄλλον βίον περιττότερος somewhat extravagant or eccentric, Id. Pol. 1267 b24; τῇ φύσει π. Id. HA 622b6; κάλλει Plu. Demetr. 2; ἐν ἅπασι Id. Dem. 3; τὴν ὥραν Alciphr. 1.12 ; c. inf., D.H. Comp. 18. c. gen., περισσὸς ἄλλων πρός τι beyond others in…, S. El. 155; θύσει τοῦδε περισσότερα greater things than this, AP 6.321 (Leon. Alex.); περιττότερος προφήτου one greater than…, Ev. Matt. 11.9.
more than sufficient, superfluous, αἱ π. δαπάναι X. Mem. 3.6.6; περιττὸν ἔχειν to have a surplus, Id. An. 7.6.31; οἱ μὲν… περιττὰ ἔχουσιν, οἱ δὲ οὐδὲ τὰ ἀναγκαῖα… Id. Oec. 20.1 ; c. gen., τῶν ἀρκούντων περιττά more than sufficient, Id. Cyr. 8.2.21; τὰ π. τῶν ἱκανῶν Id. Hier. 1.19 ; freq. in military sense, οἱ π. ἱππεῖς the reserve horse, Id. Eq. Mag. 8.14; οἱ π. τῆς φυλακῆς ib. 7.7; π. σκηναί spare tents, Id. Cyr. 4.6.12 (but τοῖς περιττοῖς χρήσεσθαι their superior numbers, Id. An. 4.8.11, cf. Cyr. 6.3.20); τὸ π. the surplus, residue, Inscr. ap. eund. An. 5.3.13 (but τὸ π. τοῦ Ἰουδαίου the advantage of the Jew, Ep. Rom. 3.1); Ἁρπυιῶν τὰ π. their leavings, AP 11.239 (Lucill.); τὸ π. τῆς ἡμέρας the remainder of the day, X.Eph. 1.3; π. γράμματα supplementary provisions in a will, BGU 326ii9 (ii AD). in bad sense, superfluous, useless, οὐδέ τι τοῦ παντὸς κενεὸν πέλει οὐδὲ π. Emp. 13 ; μόχθος π. A. Pr. 385, cf. S. Ant. 780; π. κἀνόνητα σώματα Id. Aj. 758; βάρος π. γῆς ἀναστρωφώμενοι Id. Fr. 945; ἄχθος Id. El. 1241 (lyr.); τὰ γὰρ π. πανταχοῦ λυπήρ’ ἔπη Id. Fr. 82; αὐδῶ σε μὴ περισσὰ κηρύσσειν A. Th. 1048; π. πάντες οὑν μέσῳ λόγοι E. Med. 819; π. φωνῶν Id. Supp. 459.
excessive, extravagant, μηχανᾶσθαι περισσά commit extravagances, Hdt. 2.32 ; περισσὰ δρᾶν, πράσσειν, to be over-busy, S. Tr. 617, Ant. 68; π. φρονεῖν to be over-wise, E. Fr. 924 (anap.); ἡ π. αὕτη ἐπιμέλεια τοῦ σώματος Pl. R. 407b; μῆκος πολὺ λόγων π. Id. Lg. 645c; redundant, overdone, οἱ καρτεροὶ καὶ π. λόγοι Id. Ax. 365c, etc. ; of dress, ἐσθὴς π. Plu. 2.615d; περισσοτέρα λύπη 2 Ep. Cor. 2.7; τοῦ τὰ δέοντ’ ἔχειν περιττὰ μισῶ I hate extravagance in comparison with moderation, Alex. 254, etc. of persons, over-wise, over-curious, περισσὸς καὶ φρονῶν μέγα E. Hipp. 445, cf. Ba. 429 (lyr.); ὁ πολυπράγμων καὶ π. Plb. 9.1.4; τὴν περὶ τὸ σῶμα θεραπείαν ἀκριβὴς καὶ π. Plu. Cic. 8; so, of speakers, π. ἐν τοῖς λόγοις Δημοσθένης Aeschin. 1.119. as a term of praise, subtle, acute, ἀκριβὴς καὶ π. διάνοια Arist. Top. 141b13.
Arith., ἀριθμὸς π. an odd, uneven number, opp. ἄρτιος, Epich. 170.7, Philol. 5, Pl. Prt. 356e, etc. ; π. ἡμέραι Hp. Aph. 4.61 ; τὸ π. καὶ τὸ ἄρτιον the nature of odd and even, Pl. Grg. 451c, etc. ; π. χῶραι the odd places in a verse, Heph. 5.1 ; ἀρτιάκις π. ἀριθμός a number divisible by an odd number an even number of times, as 2, 6, 10, Euc. 7 Def. 9. περισσότεροι more in number, extra, Carnead. ap. S.E. M. 9.140. περιττόν, τό, = στρύχνος μανικός, θρύον II, Thphr. HP 9.11.6; περισσόν Dsc. 4.73; περίσκον Orib. 12.8.56. Adv. περισσῶς extraordinarily, exceedingly, θεοσεβέεες π. ἐόντες Hdt. 2.37; ἐπαινέσεται π. E. Ba. 1197 (lyr.); π. παῖδας ἐκδιδάσκεσθαι to have them educated overmuch, Id. Med. 295; περιττοτέρως τῶν ἄλλων far above all others, Isoc. 3.44; περισσότερον τοῦ ἑνός Luc. Pr. Im. 14; also περισσά Pi. N. 7.43, E. Hec. 579, etc.
remarkably, περισσότερον τῶν ἄλλων θάψαι τινά more sumptuously, Hdt. 2.129 ; οἴκησις π. ἐσκευασμένη Plb. 1.29.7; περιττότατα ἔχειν to be most remarkable, Arist. HA 589a31 ; κοσμουμένη π. καὶ σεμνῶς Plu. 2.145e; περισσότατα ἀνθρώπων θρησκεύειν in the most singular way, D.C. 37.17; ἡδέως καὶ π.
in an uncommon manner, D.H. Comp. 3; εἰπεῖν στρογγύλως καὶ π. Id. Is. 20 ; ἰδίως καὶ π. Plu. Thes. 19 ; τὰ καινῶς ἱστορούμενα καὶ π. Id. 2.30d.
abundantly, ἐχέτω π. τῆς κρόκης Alciphr. 3.41. with a neg., οὐδὲν περισσὸν τούτων nothing more than or beyond these, Antipho 3.4.6 ; οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον πραγματεύεσθαι Pl. Ap. 20c ; οὐδὲν π. ἢ εἰ… no otherwise than if…, Id. Smp. 219c; περισσόν alone, furthermore, LXX Ec. 12.12, al. τὰ περισσά in vain, AP 12.182 (Strat.). ἐκ περιττοῦ superfluously, uselessly, Pl. Prt. 338c, Sph. 265e ; but ὑπερέχειν ἐκ π. to be far superior, Id. Lg. 734d, cf. 802d ; ἡ κάμινος ἐκαύθη ἐκ π. Thd. Da. 3.22; ἐκ π. χρησάμενος τῇ παρρησίᾳ Luc. Pro Merc. Cond. 13; cf. ὑπερεκπερισσοῦ.

att. -ττός (περί, πέριξ), über die Zahl, das Maß, dah. übergroß, reichlich ; περισσὰ δῶρα, überschwängliche Gaben, Hes. Th. 399 ; στάθμας τινὸς περισσᾶς, Pind. P. 2.91 ; u. adverbial, βάρυνθεν περισσά, N. 7.43 ; ξόανον, gewaltig groß, Ep.adesp. 127 (IX.601); – gew. mit tadelndem Nebenbegriffe, mehr als man braucht oder gut ist, überflüssig, unnütz ; μόχθος, Aesch. Prom. 383 ; αὐδῶ σε μὴ περισσὰ κηρύσσειν ἐμοί, Spt. 1034 ; πρὸς τὸ ἄχος εἶ περισσά, Soph. El. 152, erkl. der Schol. ἄμετρος ἐν τῷ θρηνεῖν, übermäßig im Trauern ; mit ἀνόνητος vrbdn, Aj. 745 ; περισσὰ δρᾶν, Tr. 614, wie sonst πολυπραγμονεῖν, vgl. Ant. 68 ; πόνος περισσός ἐστι τἀν ᾍδου σέβειν, 776 ; περισσὸν οὐδὲν πέπονθας, Eur. Hipp. 437 ; auch περισσὰ φωνεῖν, Suppl. 459 (vgl. Valcken diatr. 68); u. adverbial, τῇ περίσσ' εὐκαρδίῳ, Hec. 579, wie λαβοῦσαν ἄγραν τάνδε περισσὰν περισσῶς, Bacch. 1195 ; in Prosa : τούτους καὶ ἄλλα μηχανᾶσθαι περισσά, καὶ δὴ καί –, Her. 2.32 ; auch περισσότερον τῶν ἄλλων θάψαι τὴν θυγατέρα, prunkvoller, 2.129 ; ἡ περιττὴ ἐπιμέλεια τοῦ σώματος, Plat. Rep. III.407b ; ἐκ περιττοῦ, überflüssig, unnötig, z.B. γίγνεσθαι, Soph. 265e, vgl. Prot. 338b ; περιττότερον, mehr, anders ; vgl. οὐδὲν περιττότερον καταδεδαρθηκὼς ἀνέστην μετὰ Σωκράτους ἢ εἰ μετὰ πατρὸς καθηῦδον, Symp. 219c ; περιττότερον τῶν ἄλλων ἤσκησα, Isocr. 3.44 ; der auch verbindet τὰ περιττὰ τῶν ἔργων καὶ τερατώδη καὶ μηδὲν ὠφελοῦντα τοὺς ἄλλους, 12.77 ; ὁ π. ἐν τοῖς λόγοις Δημοσθένης, Aesch. 1.119 ; subtil, καὶ ἀκριβής, Arist. top. 6.4 ; οὐδὲν περιττότερον ἤπερ, Pol. 31.6.7 ; περιττὰ τῶν ἀρκούντων, mehr als hinreichend, Xen. Cyr. 8.2.21 ; περιττῷ κυκλοῦσθαι, durch die Ueberzahl umzingeln, 6.3.20, vgl. An. 4.8.11, öfter. Bei Sp. auch im guten Sinne, dem Gemeinen, Gewöhnlichen entgegengesetzt.
Bei Zahlenbestimmungen = ungerade, Ggstz ἄρτιος, Plat. Prot. 356e, Polit. 282c u. öfter. Sonst drückt es auch bei einer bestimmten Zahl ein bloßes Darüber oder Mehr aus, εἴκοσι περιττά, zwanzig und mehr.

περισσός, -ή, -όν
[in LXX for יֶתֶר and cogn. forms ;]
__1. more than sufficient, over and above, abundant: Jhn.10:10, 2Co.9:1; with genitive (a popular substitute for πλειών, Bl., § 11, 3.4), Mat.5:37; id. with ellips. genitive, Mat.5:47 (EV, more than others; but see infr.); εκ περισσοῦ, Mrk.6:51, Rec., T. (on ὑπὲρ ὲκ π., see: ὑπερεκπερισσοῦ). Compar. neut., -ότερον: Luk.12:4, 48; with genitive, Mrk.12:33; adverbially (cf. περισσῶς), more abund­antly, 2Co.10:8, Heb.6:17 7:15; with genitive, π. πάντων, 1Co.15:10; pleonast., μᾶλλον π., Mrk.7:36.
__2. out of the common, pre-eminent, superior: Mat.5:47 (Thayer, see word, but see supr.); τὸ π., as subst., Rom.3:1; compar., -ότερος, with genitive, Mat.11:9, Luk.7:26; with subst., Mrk.12:40, Luk.20:47, 1Co.12:23-24, 2Co.2:7.†
(AS)