ή, όν :
A adj. :
   I pédestre, càd. :
      1 qui va à pied : στρατός, HDT. 4, 128 ; 7, 84, infanterie ; ὁ πεζός, dans HOM. guerrier combattant à pied, p. opp. à ἱππεῖς, IL. 8, 59 ; 11, 150 ; ou à ἵπποι, IL. 5, 13 ; OD. 9, 50 ; 17, 436 ; postér. soldat de pied, ESCHL. Pers. 19 ; ou (s.-e. στρατός) infanterie, HDT. 1, 80, etc. ;
      2 qui est à pied, pédestre, en parl. de statues, p. opp. aux statues équestres, PLUT. Rom. 16 ;
   II de terre, càd. :
      1 qui va par terre, sur terre, OD. 1, 173 ; 4, 190 ; 16, 59, etc. ; PD. P. 10, 47 ; ESCHL. Pers. 558, 719 ; π. στρατός, ESCHL. Pers. 728, armée de terre ; ὁ πεζός (s.-e. στρατός) HDT. 3, 25 ; 6, 45 ; στρατιὰ πεζή, THC. 1, 47 ; 6, 33 ; τὸ πεζόν, HDT. 4, 97 ; 6, 95 ; 7, 121, armée de terre ;
      2 qui se fait ou se produit sur terre (combat, PLAT. Leg. 707 c ; danger, ISOCR. 59 c, etc.) ;
      3 qui vit sur terre : πεζὰ θηρία, PLAT. Conv. 207 a, animaux qui vivent sur la terre ; πεζὴ θήρα, PLAT. Soph. 222 b, chasse (p. opp. à pêche) ;
   III qui ne s’élève pas de terre, d’où :
      1 de prose, prosaïque (cf. lat. sermo ou oratio pedestris) PAUS. 4, 6, 1 ; DC. 69, 3 ;
      2 en gén. uni, simple, commun, terre à terre, PLUT. M. 853 c, etc. ; μέλη πεζά, SOPH. fr. 15, paroles sans musique ou musique sans paroles ; πεζαὶ ἑταῖραι, THPP. COM. (ATH. 532 c) hétaïres de bas étage, càd. qui n’ont ni culture ni goût pour les arts ;
B adv., πεζῇ :
      1 à pied, XÉN. Œc. 5, 5 ;
      2 par terre, sur terre, HDT. 7, 110, 115 ; THC. 4, 132 ; XÉN. An. 5, 6, 1 ; PLAT. Pol. 289 e ;
      3 en prose, PLAT. Soph. 237 a, etc.

• Cp. πεζότερος, PLUT. M. 804 c ; sup. πεζότατος, SUID. v° ψυχή.

Étym. p. *πεδϳός, cf. sscr. pád-ya-, concernant le pied ; v. πούς.

ή, όν, (v. πούς) ; in Poets, esp. Ep., on foot, walking, πεζοί fighters on foot, opp. those in chariots, πεζοί θ’ ἱππῆές τε Il. 8.59, cf. 5.13, 11.150 ; πλῆτο δὲ πᾶν πεδίον πεζῶν τε καὶ ἵππων Od. 17.436, cf. 9.50.
on land, going by land, opp. sea-faring, esp. in Od. ; εἰ δ’ ἐθέλεις π., πάρα τοι δίφρος τε καὶ ἵπποι 3.324 ; οὐ μὲν γάρ τί σε πεζὸν ὀΐομαι ἐνθάδ’ ἱκέσθαι 1.173 ; ἔφθης πεζὸς ἰὼν ἢ ἐγὼ σὺν νηῒ μελαίνῃ 11.58, cf. Pi. P. 10.29 ; ἐν νηῒ θοῇ ἢ π. Il. 24.438. in Prose, ὁ π. (with or without στρατός), sts.
infantry, opp. cavalry (< ἡ ἵππος), Hdt. 1.80, 4.128 ; σὺν δυνάμει καὶ π. καὶ ἱππικῇ X. Cyr. 2.4.18 ; but, more freq.
land-force, army, opp. naval force, Hdt. 4.97, 6.95, Th. 1.47, 2.94, etc. ; τὸ π. v.l. in Hdt. 7.81 ; στρατιὰ καὶ ναυτικὴ καὶ π. Th. 6.33, cf. 7.16 (and v. πεζικός); ἡ π. στρατιὰ καὶ τὸ ναυτικόν Lys. 2.34, cf. A. Pers. 558 (lyr.), 719, 728 (both troch.) ; οἱ μὲν ἐφ’ ἵππων, οἱ δ’ ἐπὶ ναῶν, πεζοί τε βάδην ib. 19 ; τὰ π. κράτιστοι strongest by land, Th. 4.12 ; καὶ ναυσὶ καὶ πεζοῖσι Ar. Ach. 622 ; π. μάχαισιν Id. Eq. 567 ; ἡ π. μάχη battle by land, Pl. Lg. 707c ; ἐν τοῖς ναυτικοῖς κινδύνοις, ὥσπερ ἐν τοῖς π. Isoc. 4.91. of animals, land, opp. birds and fishes, τὰ π. καὶ τὰ πτηνά beasts and birds, Pl. Smp. 207a, cf. Plt. 264e ; π. καὶ ἔνυδρον ib. 288a, cf. Lg. 823b, Arist. Top. 143b1, etc. ; ἡ π. θήρα Pl. Sph. 222b, cf. Lg. 824a. metaph (cf. αὐτὰρ ἐγὼ Μουσέων πεζὸς ἔπειμι νομόν Call. Aet. 4.1.9), of language, prosaic, λόγοι π.
prose (cf. III. 3), D.H. Comp. 6, Paus. 4.6.1 ; διὰ πεζῶν [λ.] Phld. Mus. p. 87 K. ; λόγος POxy. 724.10 (ii AD) ; ἡ π. διάλεκτος D.H. Comp. 3 ; ἡ π. λέξις ib. 1 ; opp. ἡ ἔμμετρος, ib. 4 ; ἡ π. alone, Str. 1.2.6 ; τινὰ καὶ πεζὰ καὶ ἐν ἔπεσι ποιήματα D.C. 69.3 ; π. τις ποιητική, of bombastic prose, Luc. Hist. Conscr. 8 ; κομιδῇ πεζὸν καὶ χαμαιπετές ib. 16, cf. Plu. 2.853c ; τὰ ἄγαν π. καὶ κακόμετρα [ὀνόματα] ib. 747f ; π. ὀνόματα, opp. ποιητικά, Demetr. Eloc. 167. of verse, unaccompanied by music, καὶ πεζὰ καὶ φορμικτά S. Fr. 16 ; πεζῷ γόῳ· ἄνευ αὐλοῦ ἢ λύρας, Phot. ; cf. III. 2.
common, ordinary, ἑταῖραι Theopomp.Hist. 205 ; μόσχοι Eup. 169 ; π. αὐλητρίς Pl.Com. 155. dat. fem. πεζῇ (sc. ὁδῷ) as Adv., on foot, opp. σὺν ἵππῳ, X. Oec. 5.5. more commonly, by land, Hdt. 2.159, Th. 2.94, etc. ; π. ἕπεσθαι to follow by land, Hdt. 7.110, 115 ; στρατιὰν μέλλων π. πορεύσειν Th. 4.132 ; π. πορεύεσθαι X. An. 5.6.1 ; οὔτε π. οὔτε κατὰ θάλατταν ib. 5.6.10 ; καὶ π. καὶ ναυμαχοῦντες by land and by sea, D. 3.24.
without musical accompaniment (cf. 11.2), παῦσαι μελῳδοῦσ’ ἀλλὰ π. μοι φράσον Com.Adesp. 601, cf. Pl. Sph. 237a. regul. Adv. πεζῶς in prose, Phld. Rh. 1.165 S., Suid. s.v. ἱστορῆσαι. Comp. πεζότερος more like a foot-journey, Plu. 2.804d ; more like prose, στίχοι π. τῇ συνθέσει Sch. Il. 2.252, etc. ; Sup. πεζότατος, τὸ π. μόριον τῆς ψυχή, cf. Procl. in Ti. 3.317 D.

zu Fuße gehend, Fußgänger ; Hom. im Ggstz von ἱππεῖς u. ἵπποι, ἀπὸ χθονὸς ὤρνυτο πεζός Il. 5.13, πεζὸς πρόσθ' ἵππων 13.385, u. oft, von den zu Fuße Kämpfenden ; οἱ μὲν ἐφ' ἵτπων, οἱ δ' ἐπὶ ναῶν πεζοί τε βάδην, Aesch. Pers. 19 ; πεζούς τε καὶ θαλασσίους νᾶες ἤγαγον, 550. So Her. πεζὸς στρατός, Fußheer im Ggstz der ἵπποι, 4.128, 7.84, wie Pol. 2.11.7 u. öfter, wie sonst. – Zu Lande gehend, im Ggstz zum Seefahrer, ἐν νηῒ θοῇ ἢ πεζὸς ὁμαρτέων, Il. 24.438, 17.612, Od. 11.58, u. in der wiederkehrenden Vrbdg οὐ μὲν γάρ τί σε πεζὸν ὀΐομαι ἐνθάδ' ἱκέσθαι, wie Od. 1.173 ; ναυσὶ δ' οὔτε πεζὸς ἰών, Pind. P. 10.29 ; ναυτικὸς στρατὸς κακωθεὶς πεζὸν ὤλεσε στρατόν, Aesch. Pers. 714 ; καὶ ναυσὶ καὶ πεζοῖσι, Ar. Ach. 597. So bei Her. Landheer mit u. ohne στρατός, 3.25, 6.45, 7.84 ; auch τὸ πεζόν, 7.81 ; Ggstz ναυτικὸς στρατός oder νέες, 4.97, 6.95, 7.121 ; Thuc. setzt 4.12 τὰ πεζά gegenüber ταῖς ναυσί (vgl. πεζικός), wie Pol. 3.95.3 ; δύναμις πεζὴ καὶ ναυτική, 2.24 u. sonst. – Uebh. auf dem Lande, καὶ χερσαῖος, Plat. Tim. 40a, καὶ ἔνυδρον, Polit. 288a ; ὅσαι τε πεζαὶ καὶ ὅσαι κατὰ θάλατταν γίγνονται, Legg. III.679d, vgl. τὰ ὀχήματα τά τε πεζὰ καὶ τὰ ἐν τῇ θαλάττῃ πλοῖα, Hipp. mai. 295d ; auch τὰ πεζὰ καὶ τὰ πτηνὰ θηρία, Symp. 207a ; ἡ πεζὴ θήρα, Jagd auf dem Lande, auf Landtiere, Soph. 222b, wie τὰ πεζὰ θηρεύματα, Legg. VII.823b. – Uebtr., was sich nicht von der Erde erhebt, auf dem Erdboden bleibt, bes. πεζὸς λόγος, die sich nicht zum poetischen Ausdruck erhebende Rede, Prosa, oratio pedestris, auch wohl von der niederen, sich an den gewöhnlichen Ausdruck haltenden komischen Poesie, im Ggstz der lyrischen u. tragischen, die gewohnte Ausdrucksweise verlassenden, Luc. conscr. hist. 8 ; τὰ πεζὰ τοῖς ἐμμέτροις προστιθείς, Dem. enc. 22 u. a.Sp., bes. Gramm. – In der Musik = ψιλός, entweder vom bloßen Gesange ohne Instrumentalbegleitung, oder von der bloßen Instrumentalmusik ohne begleitenden Gesang, VLL ; so πεζὸς γόος, ohne Sang und Klang, Phot. lex.; μέλη πεζὰ καὶ φορμικτά, Soph. beim Schol. Eur. Alc. 448. – Dah. πεζαὶ ἑταῖραι, Theopomp. bei Ath. XII.532 ; auch πεζαὶ μόσχοι, comic. in VLL, Huren der gemeinsten Art, welche ihr Gewerbe ohne alle Verhüllung, ohne Tonkunst, Tanz oder sonst eine schöne Kunst treiben, im Ggstz von ἑταῖραι μουσικαί oder μουσοποιοί.
Adverbial wird πεζῇ gebraucht, zu Fuß, man ergänzt gewöhnlich ὁδῷ ; πεζῇ ἕπεσθαι, zu Lande folgen, Her. 7.110, 115 ; πεζῇ μάχεσθαι, zu Fuße oder zu Lande kämpfen, Thuc. 4.132 u. A.; πρὸς τὴν τῶν πεζῇ δρόμων ἄσκησιν, Plat. Legg. I.625e ; gew. zu Lande, κατὰ θάλατταν καὶ πεζῇ, Polit. 289e, πεζῇ μέν … ναυσὶ δέ, Menex. 239e. – Auch in Prosa, pedestri oratione, Ggstz μετὰ μέτρων, Plat. Soph. 237a. – In den VLL wird auch ein Kompar. πεζότερος u. ein superl. πεζότατος angeführt.

1. on foot , πεζοί fighters on foot , opp. to horsemen, [Homer (8th/7th c.BC)]:—;also on land, going by land , opp. to sea-faring, [Homer (8th/7th c.BC)]:—;so, ὁ πεζὸς στρατός, or ὁ πεζός alone, sometimes foot-soldiery, infantry , opp. to cavalry ἡ ἵππος); [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC), Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]
2. ὁ πεζός, also, a land-force or army , opp. to a naval force, [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC), Thucydides (Refs 5th c.BC)]; so, τὸ πεζόν [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]; στρατιὰ καὶ ναυτικὴ καὶ πεζή [Thucydides (Refs 5th c.BC)]; τὰ πεζὰ κράτιστοι strongest by land , [Thucydides (Refs 5th c.BC)]
3. of animals, land , as opp. to birds and fishes, τὰ π. καὶ τὰ πτηνά beasts and birds, [Plato Philosophus (5th/4th c.BC)]
4. metaphorically of language, not rising above the ground, prosaic , [Lucian (Refs 2nd c.AD)]
5. dative feminine πεζῇ (entry ὁδῷ); as adverb, on foot , [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]
6. by land , [Thucydides (Refs 5th c.BC)] (ML)