ῴα, ῷον :
   I du père, paternel, càd. :
      1 provenant du père, appartenant au père, hérité du père (bâton, IL. 2, 46 ; javeline, IL. 19, 387 ; demeure, IL. 21, 44 ; HÉS. O. 374 ; champ, PD. I. 1, 51 ; siège, ESCHL. Pr. 228, etc.) ; π. οὐσία, ALEX. (ATH. 165 d) biens paternels ; κλῆρος, PLAT. Leg. 923 d, héritage paternel : abs. τὰ πατρῷα (πατρώϊα), le bien paternel, hérité du père, OD. 17, 80 ; 20, 336 ; 21, 61 ; PLAT. Rsp. 568 e, etc. ; π. ἤθη, PLAT. Leg. 855 a, mœurs paternelles ; πατρῴα δόξα, DÉM. 150, 26, gloire paternelle ; πατρῴαν πρὸς στάθμαν, PD. P. 6, 45, selon la façon du père ;
      2 qui concerne le père : π. ἆθλος, SOPH. Ant. 856, la lutte du père ; π. πήματα, SOPH. El. 258, les douleurs de la maison paternelle ; π. φόνοι, SOPH. El. 779, etc. meurtre consommé sur le père ; π. ξεῖνος, OD. 1, 187, hôte du père, avec qui le père était lié ;
   II des pères, des ancêtres : γαῖα π. OD. 13, 188, 251 ; γῆ π. SOPH. El. 67, Tr. 163, la terre des ancêtres, la patrie ; θεοὶ π. ESCHL. Pers. 404 ; SOPH. El. 411, etc. ; XÉN. Hell. 2, 4, 21, etc. ; PLAT. Leg. 717 b, etc. les dieux des ancêtres, càd. de la famille, de la race, du pays ; π. δόξα, XÉN. Hell. 7, 5, 16, la gloire des ancêtres ; π. θυσίαι, DÉM. 1481, 26, sacrifices transmis par les ancêtres.

➳ Fém. poét. πατρῷος, ESCHL. Ag. 210 ; DÉM. 1481, 26 ; [ω bref] EUR. Hec. 78, Tr. 166, Bacch. 1367, El. 1315, Alc. 259 ; poét. πατρώϊος, OD. 17, 80 ; 20, 336 ; 22, 61.

Étym. πατήρ.

α, ον, also ος, ον A. Ag. 210 (lyr.), E. Supp. 1147 (lyr.), etc. ; Ep. and Ion. πατρώϊος, η, ον, the only form used in Hom., Hes., and Hdt. ; the former first in Thgn. 888, Pi. P. 4.290, though both use the longer form, Thgn. 521, Pi. P. 4.220 ; Thess. πατρούεος ; (< πατήρ) : — of or from one΄s father, coming or inherited from him, σκῆπτρον, ἔγχος, Il. 2.46, 19.387 ; τέμενος, δῶμα, οἶκος, 20.391, 21.44, Hes. Op. 376 ; ξεῖνος πατρώϊός ἐσσι παλαιός my old hereditary friend, Il. 6.215 ; π. ἑταῖροι Od. 2.254, 17.69 ; γαῖα πατρωΐη one΄s fatherland, 13.188, 251 ; πατρῴα γῆ Thgn. 888, Pi. P. 4.290, S. El. 67, etc. ; π. οὖδας A. Ag. 503 ; ἄστυ S. OT 1450 ; δῶμα, ἑστία, κοῖται, E. Or. 1595, Hec. 22, S. El. 194 (lyr.); πατρώϊα one΄s father΄s goods, patrimony, Od. 17.80, 20.336, 22.61 ; τὰ π. Hdt. 9.26, Ar. Th. 819, Lys. 27.11, v.l. in Arist. Pol. 1303b34 ; τὰ π. χρήματα Ar. Av. 1658 ; θρόνος A. Pr. 230, cf. S. El. 268, etc. ; δοῦλοι π. Hdt. 2.1 ; γέρεα Id. 7.104 ; θυσίαι D. Ep. 3.30 codd. ; ἀρχή X. An. 1.7.6 ; π. δόξα hereditary glory, Id. HG 7.5.16 (but πατρῴα καὶ παππῴα δόξα of our fathers and grandfathers, D. 10.73) ; π. οἰκία, κλῆρος, And. 1.62, Pl. Chrm. 157e, Lg. 923d, etc. ; οὐσία Anaxandr. 45 ; ἡ εἰρήνη ἡ π. IG4²(1).68.13 (Epid., iv BC) ; ἔχων π. ἡμῶν ὑποθήκην Sammelb. 7339.6 (i AD) ; π. θεοί tutelary gods of a family or people, as Apollo at Athens, S. Ph. 933, cf. Pl. Euthd. 302d, Arist. Ath. 55.3, Sammelb. 6262.5 (iii AD) ; Zeus among the Dorians, A. Fr. 162.3 ; πρὸς θεῶν π. καὶ μητρῴων X. HG 2.4.21, cf. Th. 7.69 ; sg., Berl.Sitzb. 1927.169 (Cyrene) ; Zeus was the θεὸς π. of Heracles, S. Tr. 288, 753 ; of Orestes, E. El. 671 ; Ζεὺς π. was also the god who protects parents’ rights, Ar. Nu. 1468, Pl. Lg. 881d, etc. = πάτριος, of or belonging to one΄s father, μῆλα Od. 12.136 ; π. πρὸς στάθμαν Pi. P. 6.45 ; π. ἄεθλοι imposed by him, ib. 4.220; but π. ἆθλος of him, S. Ant. 856 (lyr.) ; π. γνώμη ib. 640 ; π. φόνοι, πήματα, Id. OC 990, 1196 ; π. χέρες A. Ag. 210 (lyr.), etc. ; τὰ πατρώϊα the cause of one΄s father, opp. τὰ μητρώϊα, Hdt. 3.53. — Gramm. distd. πατρῷος, as expressing patrimonial possession, from πάτριος as expressing hereditary manners, customs, institutions ; v. Ammon. Diff. s.v., AB 297, Suid., etc. — The distn. holds in Att. Prose ; but Hom. and Hdt. use πατρώϊος only, and in all these senses ; so also Trag. [πάτριος shd. be restored in all passages in Trag. where the 2nd syll. is made short in anap. and lyr., E. Hec. 82, Tr. 162, Ba. 1368, El. 1315, Alc. 249 ; but γῆς ἀπὸ πατρωΐης ends a pentameter in IG1². 978.]

attisch auch 2 Endg., poet. und ion. πατρώϊος, väterlich, vom Vater herrührend, vom Vater ererbt, überkommen (Ammon. unterscheidet πατρῷα τὰ ἐκ πατέρων εἰς υἱοὺς χωροῦντα, πατρικοὶ δὲ ἢ φίλοι ἢ ξένοι, πάτρια δὲ τὰ τῆς πόλεως ἔθη ; vgl. B.A. 297 u. Hermann ad Eur. Med. p. 362), bes. von Gütern u. Besitztum, σκῆπτρον, τέμενος, ἔγχος, Il. 2.46, 19.387, 90.391, ὅ τοι γενεῇ πατρώϊόν ἐστιν, Od. 1.387, öfter, immer in der gedehnten Form, auch im fem, εὕδων ἐν γαίῃ πατρωίῃ, Od. 13.188 ; πατρώϊον οἶκον, Hes. O. 374, ἀέθλων πατρωΐων, Pind. P. 4.220, γαῖαν πατρωΐαν, Ol. 7.75, u. öfter, auch πατρῴων οἴκων, N. 9.14, πατρῴας γᾰς, P. 4.290, u. so öfter, bes. im fem. Auch dieTragg. haben beide Formen, obwohl die kürzere vorherrscht, πατρωΐους δύας, πατρόϊον μόρον, Aesch. Ch. 437 ; τὸν πατρῷον ἐς θρόνον καθέζετο, Prom. 228, u. öfter in ähnlichen Verbindungen, aber auch μιαίνων παρθενοσφάγοισιν ῥεέθροις πατρῴους χέρας, Ag. 203. seine väterlichen Hände ; Soph. κτῆσις, El. 1282, θρόνοι, 260, δόμος u. ä., auch οὐ πατρῴαν τὴν τέχνην ἐκόμπασας, 1492 ; πατρῴων ὁρκίων μεανημένος, des vom Vater abgenommenen Eides, Trach. 1213, γνώμης πατρῴας πάντ' ὄπισθεν ἑστάναι, Ant. 640, aber φόνοι πατρῷοι ist der am Vater verübte Mord, O.C. 994, El. 769, πατρῷ' ὁρῶσα πήματα, das Leid des Vaters, 250. In καθηρέθη παρῷος Οἰχαλία, Soph. Trach. 478, ist das vom Vater besessene, regierte Oech. bezeichnet, vgl. πατρῷον ἄστυ γῆς ἔχει O.R. 1450 ; Ant. 928 ; u. so ὦ πατρῴα γῆ θεοί τ' ἐγχώριοι, El. 67, u. öfter ; vgl. ποῦ γῆς ; πατρῴας εἴτε βαρβάρου, Trach. 235 ; auch Zeus heißt in Beziehung auf Herakles πατρῷος, 287, 750 ; allgemeiner ὦ θεοὶ πατρῷοι, El. 403, Phil. 921, die von den Vätern überkommen sind, die alten Götter des Geschlechtes ; vgl. Ar. Vesp. 388 ; ἔστι σοι Ζεὺς πατρῷος ; Plat. Euthyd. 302b ; Xen. Hell. 2.4.21, Cyr. 1.6.1 u. Sp., wie Plut. Alc. 2 ; εἴ τι κήδει τῶν πατρῴων ἀλφίτων, Ar. Nub. 106 ; in Prosa : οἰκία, Plat. Charm. 157e ; κλῆρος, Legg. XI.923d ; aber auch ἤθη, IX.855a ; ἀρχή, οἰκία, χώρα, Xen. An. 1.7.6, 3.1.11, 7.2.34 ; στρατηγήματα, Mem. 3.5.22 ; πατρῴα δόξα, Hell. 7.5.16 ; τὰ πατρῷα, das väterliche Erbe, oft bei den Rednern, Arist. Pol. 5.4 u. Sp. – Ἡμῖν πατρώϊόν ἐστι, Her. 9.27, vgl. πάτριος u. πατρικός.
[Die mittlere Silbe findet sich bei att. Dichtern zuweilen kurz gebraucht, vgl. Eur. Hec. 78, Troad. 164, Bacch. 1367, El. 1315, in Anapästen, und Alc. 259, im Choriambus.]

πατρῷος, -α, -ον
(< πατήρ), [in LXX: Pro.27:10 (אָב), Est.7:5, 2 -4Ma.12:1-19 * ;]
of one's fathers, received from one's fathers: Act.22:3 24:14 28:17.†
(AS)