'(f. εύσω, ao. ἐπαίδευσα, pf. πεπαίδευκα) :
   I élever un enfant, au sens phys. SOPH. fr. 433 ;
   II p. ext. au sens mor. :
      1 élever, instruire, former : τινά, SOPH. O.C. 562 ; EUR. Suppl. 917, etc. qqn (un enfant, etc.) ; joint à τρέφειν et ἐκτρέφειν, PLAT. Crit. 54 a, etc. ; π. τινὰ κακόν, SOPH. O.C. 919, faire de qqn un méchant homme par l’éducation ; παιδείᾳ, PLAT. Leg. 741 a ; ἐν παιδείᾳ π. τινά, PLAT. Crit. 50 d, etc. donner à qqn une éducation en qqe ch. ; π. τινὰ ἤθεσι, PLAT. Rsp. 430 a, ou ἔθεσι, PLAT. Rsp. 522 a, donner à qqn par l’éducation certaines mœurs, certaines habitudes, former le caractère de qqn ; π. τινὰ περὶ τέχνην, XÉN. Ap. 29 ; εἰς τέχνην, XÉN. Mem. 2, 1, 17, élever qqn dans un art, le former à un art ; εἰς ἀρετήν, PLAT. Gorg. 519 e ; ἐπ' ἀρετήν, XÉN. Cyn. 13, 3 ; πρὸς ἀρετήν, PLAT. Rsp. 492 e, former à la vertu ; πρὸς τὸ μετρίων δεῖσθαι, XÉN. Mem. 1, 2, 1, habituer qqn à une vie modeste ; avec double acc. : π. τινά τι, XÉN. Cyr. 1, 6, 20, Œc. 9, 12, etc. apprendre qqe ch. à qqn ; au pass. παιδεύομαί τι, on m’instruit dans qqe ch. PLAT. Leg. 695 a ; ARSTT. Pol. 3, 3, etc. ; παιδεύειν τινά avec l’inf. XÉN. Cyr. 1, 6, 12 ; 2, 3, 13, etc. ; PLAT. Ep. 319 c, etc. enseigner à qqn à, etc. ; avec l’acc. de la chose, enseigner, apprendre : τι, PLAT. Eryx. 402 d, etc. ; ARSTT. Pol. 8, 3, qqe ch. ; en gén. παιδεύειν τινά, instruire qqn, faire l’instruction de qqn, SOPH. Tr. 451 ; PLAT. Leg. 659 c, etc. ; ὁ πεπαιδευμένος, celui qui a reçu l’instruction, l’homme cultivé, p. opp. à ἀπαίδευτος, PLAT. Leg. 654 b, etc. ; particul. celui qui est instruit des principes d’une science ou d’un art, p. opp. à ἀπαίδευτος, PLAT. Leg. 876 d, ou à ἰδιώτης, XÉN. Cyr. 5, 2, 17 ; avec un n. de chose pour rég. : τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα π. διαίτῃ τινί, XÉN. Mem. 1, 3, 5, élever, former l’âme et le corps à un certain genre de vie ; en parl. des animaux : élever, former, dresser, XÉN. Eq. 10, 6, etc. ; au pass. XÉN. Cyr. 1, 6, 39 ; avec un nom de chose pour suj. : (τοῦτο τὸ ἔργον) τὰ πρὸς πόλεμον μάλιστα παιδεύει, XÉN. Cyn. 12, 1 (cet exercice, la chasse) forme le mieux à la guerre ; cf. PLAT. Leg. 730 b, etc. ;
      2 redresser, réprimander, d’où châtier, punir, SPT. Hos. 7, 12, etc. ; NT. Luc. 23, 16, etc. ;

Moy. :
      1 élever pour soi : τινα, PLAT. Rsp. 546 b, etc. qqn ;
      2 faire instruire qqn : τι, PLAT. Men. 93 d, en qqe ch. ;
      3 en gén. enseigner, instruire, avec double acc. : πρὸς τὴν καθ' ἡμέραν δίαιταν τέχνας πρώτους (ἡμᾶς) παιδευσάμενοι, PLAT. Menex. 238 b, qui nous enseignèrent à nous les premiers les arts servant aux besoins quotidiens de l’existence.

➳ Fut. moy. παιδεύσομαι au sens pass. PLAT. Crit. 54 ; SIB. 9, 165.

Étym. παῖς.

'

fut. -σω ; aor. ἐπαίδευσα ; pf. πεπαίδευκα ; — Med., fut. παιδεύσομαι E. Fr. 1068; aor. ἐπαιδευσάμην Pl. R. 546b; — Pass., fut. παιδευθήσομαι ib. 376c; παιδεύσομαι (in pass. sense) Id. Cri. 54a; aor. ἐπαιδεύθην S. OC 562, Pl. Mx. 236a, etc. ; pf. πεπαίδευμαι X. Cyr. 5.2.17, Pl. Lg. 920a, etc. ; (< παῖς) : — bring up or rear a child, λευκὸν αὐτὴν… ἐπαίδευσεν γάλα S. Fr. 648; — Pass., ἐπαιδεύθην ξένος Id. OC 562; ᾍδου δ’ ἐν δόμοις παιδεύεται E. Ion 953; but mostly, opp. τρέφω or ἐκτρέφω (Pl. Cri. 54a, al.), train and teach, educate, παῖδας, etc., S. Tr. 451, E. Supp. 917; τοὺς νέους Pl. Ap. 24e, etc. ; κάκιστον ἡ εὐπετείη παιδεῦσαι τὴν νεότητα Democr. 178; οἱ πεπαιδευμένοι educated, cultured persons, opp. ἀμαθεῖς, Id. 185; τὴν Ἑλλάδα πεπαίδευκεν… ὁ ποιητής Pl. R. 606e; also, of animals, train, X. Eq. 10.6 (Pass.), v. infr.
— Constr. ; π. τινά τινι educate in or by…, παιδείᾳ πεπαιδευμένους Pl. Lg. 741a; μουσικῇ καὶ γυμναστικῇ π. τινάς Id. R. 430a; ἔθεσι τοὺς φύλακας ib. 522a; π. τινὰ ἐν τοῖς ἔργοις Lys. 2.3, etc. ; ἐν ἤθεσι, ἐν ἀρετῇ, Isoc. 4.82, 12.138; ἐν μουσικῇ καὶ γυμναστικῇ Pl. Cri. 50e; π. τινὰ εἰς ἀρετήν, εἰς τέχνην τινά, Id. Grg. 519e, X. Mem. 2.1.17 (Pass.); πεπαιδευμένον πρὸς ἀρετήν, πρὸς τὸ μετρίων δεῖσθαι, Pl. R. 492e, X. Mem. 1.2.1 (Pass.); πρὸς τὴν πολιτείαν βλέποντας Arist. Pol. 1260b15; ἐπ’ ἀρετήν X. Cyn. 13.3 (Pass.); περὶ βύρσας Id. Ap. 29, etc. ; c. dupl. acc., π. τινά τι teach one a thing, Antipho 3.2.3, Pl. R. 414d; ἀείμνηστον παιδείαν αὐτοὺς ἐπαίδευσε Aeschin. 3.148; c. acc. rei only, teach a thing, Arist. Pol. 1337b23; c. acc. et inf., π. τινὰ κιθαρίζειν Hdt. 1.155; with predicative Adj. or Subst., π. τινὰ κακόν S. OC 919; γυναῖκας σώφρονας π. E. Andr. 601.
— in Pass., c. acc. rei, to be taught a thing, παιδεύεσθαι τέχνην Pl. Lg. 695a, al. ; ἀκούσματα Men. Kith. Fr. 5; c. acc. cogn. (attracted), ἀπὸ παιδεύσιος τῆς ἐπεπαίδευτο Hdt. 4.78; c. inf., π. ἄρχειν X. Mem. 2.1.3; ὄρνιθες ἐπεπαίδευντό σοι… ὥστε ὑπηρετεῖν Id. Cyr. 1.6.39 (in later Gr., of things, ἡ ὕλη παιδεύεται φέρεσθαι… Pall. in Hp. 2.106 D.); ἐν τοῖς ἀναγκαιοτάτοις π.
to be educated only in what is indispensable, Th. 1.84; esp. in pf. part. Pass. πεπαιδευμένος, educated, trained, expert, X. Cyr. 5.2.17; opp. ἀπαίδευτος, Pl. Lg. 654d; ἱκανῶς π. ib. b; φαυλοτέρως π. δικασταί ib. 876d; opp. δημιουργός, Id. Amat. 135d; ἰατρὸς ὅ τε δημιουργὸς καὶ ὁ ἀρχιτεκτονικός, καὶ τρίτος ὁ π. περὶ τὴν τέχνην Arist. Pol. 1282a4; π. also, well-bred, Id. EN 1128a21.
— Med., to have any one taught, cause him to be educated, E. Fr. 1068; οὓς ἡγεμόνας πόλεως ἐπαιδεύσασθε educated as leaders, Pl. R. 546b; c. acc. cogn., πολλὰ ἃ ἐκεῖνος αὐτὸν ἐπαιδεύσατο Id. Men. 93d; — also in Act. in this sense, ἐν Ἀρίφρονος ἐπαίδευε had him educated in the house of Ariphron, Id. Prt. 320a, cf. Cri. 50e; c. acc. cogn., Id. Men. 93e; of animals, cause to be trained, Nausicr. 2.8 (whereas Med. is sts. used like Act., τροφαὶ αἱ παιδευόμεναι educating nurture, i.e. education, E. IA 561 (lyr.)). abs., give instruction, teach, Isoc. 15.226.
correct, discipline, τοὐμὸν ἦθος π. νοεῖς S. Aj. 595; διαίτῃ τὴν ψυχὴν ἐπαίδευσε καὶ τὸ σῶμα X. Mem. 1.3.5; ὕβρις πεπαιδευμένη chastened (i.e.
well-bred) insolence, Aristotle΄s definition of εὐτραπελία, Rh. 1389b11.
chastise, punish, LXX Ho. 7.12, Ev. Luc. 23.16, al.

ein Kind erziehen und unterrichten ; παῖδας εὖ παιδεύετε, Eur. Suppl. 917 ; κώμοις παιδεύσωμεν τὸν ἀπαίδευτον, Cycl. 490 ; ἵνα αὐτοὺς ἐκθρέψῃς καὶ παιδεύσῃς, Plat. Crit. 54a, öfter ; τὴν Ἑλλάδα πεπαίδευκεν οὗτος ὁ ποιητής, Rep. X.606e ; auch mit doppeltem acc. ἃ ἡμεῖς αὐτοὺς ἐτρέφομέν τε καὶ ἐπαιδεύομεν, III.414d ; pass., μουσικὴν ὑπὸ Λάμπρου παιδευθείς, wie διδάσκω, Menex. 236a ; auch καίτοι σε Θῆβαί γ' οὐκ ἐπαίδευσαν κακόν, Soph. O.C. 919 ; εἰ μὴ γυναῖκας σώφρονας παιδεύετε, zu besonnenen, mäßigen, so daß sie mäßig sind, Eur. Andr. 601 ; u. mit dem inf., παιδεύω σε στρατηγεῖν, ich erziehe oder unterrichte dich dazu, Feldherr, Heerführer zu sein, Xen. Cyr. 1.6.12 ; πεπαίδευται καρτερεῖν πρὸς τὸ ῥῖγος, Mem. 2.3.13 ; – παιδεύειν ἐς τέχνην, zu einer Kunst anleiten, erziehen, ib. 2.1.17 ; Plat. Gorg. 519e ; ἦθος πρὸς ἀρετὴν πεπαιδευμένον, Rep. VI.492e, vgl. Prot. 342d (πρὸς τὸ μετρίων δεῖσθαι Xen. Mem. 1.2.1); gew. μουσικῇ καὶ γυμναστικῇ, Rep. IV.430a ; ἐν ἤθεσι, Isocr. 4.82 ; ἐπαιδεύθη ἐν Περσῶν νόμοις, Xen. Cyr. 1.2.2 ; ἐν ᾗ παιδείᾳ καὶ σὺ ἐπαιδεύθης, Plat. Crit. 50d ; ἐπ' ἀρετήν, Xen. Cyn. 13.3 ; – ὁ πεπαιδευμένος, der Gelehrte, Gebildete, Xen. oft, übh. der mit einer Sache Vertraute, Kundige, im Ggstz des ἀπαίδευτος und ἰδιώτης. – Das med., für sich erziehen, Plat. Rep. VIII.546b, Menex. 238b, unterrichten lassen.

παιδεύω
(< παίς), [in LXX chiefly for יָסַר ;]
__1. as in cl., to train children, hence, generally, to teach, instruct: Act.7:22 22:3, 1Ti.1:20, Tit.2:12.
__2. As in LXX (Psa.6:2, Pro.19:18, Wis.3:5, al., and for prob. ex. from π., see MM, xviii), to chasten, correct, chastise: Luk.23:16, 22, 2Ti.2:25, Heb.12:7, 10; of divine chastening, 1Co.11:32, 2Co.6:9, Heb.12:6, Rev.3:19.†
SYN.: διδάσκω, q.v (AS)