(f. παίσομαι, ao. att. ἔπαισα, plus tard ἔπαιξα, pf. πέπαικα ; pass. pf. att. πέπαισμαι, plus tard πέπαιγμαι) :
   I propr. faire l’enfant, càd. s’amuser, jouer, OD. 6, 106 ; 7, 291 ; HH. Cer. 5, 425 ; π. σφαίρῃ, OD. 6, 100 ; ou avec l’acc. π. σφαῖραν, PLUT. Alex. 73, jouer à la balle ; ἀστραγάλοις, PLUT. Alc. 2, jouer aux osselets ; διὰ γραμμῆς π. PLAT. Theæt. 181 a, jouer au trictrac ; παίζειν παλαιστάς, μονομάχους, EPICT. Ench. 29, 3, jouer au lutteur ou à la lutte ; ἀστραγαλίζειν ἢ ἄλλην τινὰ παιδιὰν παίζειν, PLAT. 1 Alc. 110, jouer aux osselets ou à qqe autre jeu ; παιδιὰν π. πρός τινα, AR. Pl. 1086, jouer avec qqn ; en gén. se divertir, s’amuser ; particul. :
      1 danser, OD. 8, 251 ; 23, 147 ; HH. Ap. 201, etc. ; HÉS. Sc. 277, etc. ; au pass. ἀλλὰ πέπαισται μετρίως ἡμῖν, AR. Th. 1227, mais c’est assez chanté et sauté ;
      2 jouer d’un instrument de musique, HH. Ap. 206 ; d’où chanter des chansons de table, PD. O. 1, 24 ;
      3 chasser, SOPH. El. 567 ; PLUT. Alex. 23 ;
      4 jouer au jeu de l’amour : πρὸς ἀλλήλους, XÉN. Conv. 9, 2, l’un avec l’autre ;
   II se faire un jeu de, d’où :
      1 plaisanter, badiner, p. opp. à σπουδάζειν, XÉN. Mem. 4, 1, 1 ; PLAT. Phædr. 234 d ; π. πρός τινα, EUR. H.f. 952, plaisanter ou badiner avec qqn ; τοιαῦτα ἔπαιζον σπουδῇ πρὸς ἀλλήλους, XÉN. Cyr. 6, 1, 6, voilà ce dont ils devisaient entre eux avec une sereine gravité ; au pass. ὁ λόγος πέπαισται, HDT. 4, 77, la légende a été inventée par plaisir ; ταῦτα πεπαίσθω ὑμῖν, PLAT. Euthyd. 278 d, assez de plaisanterie ! τοῦτο δὴ τὸ παιζόμενον, PLUT. M. 1090 e, comme on dit en plaisantant ;
      2 se jouer de, se moquer de, joint à ἐπισκώπτειν καὶ χλευάζειν, AR. Ran. 375 ; π. εἴς τινα, PLUT. Cam. 33, railler qqn, rire de lui ; εἴς τι, PLAT. Phæd. 89 b, se moquer de qqe ch.

➳ Dor. prés. παίσδω, ALCM. 38 ; THCR. Idyl. 14, 8 ; 15, 42 ; impf. ἔπαισδον, THCR. Idyl. 15, 49. Fut. παιξοῦμαι en syracusain, XÉN. Conv. 9, 2 et παίξομαι, ANTH. 12, 46.

Étym. παῖς.

Dor. παίσδω Theoc. 15.42; Lacon. pres. part. gen. pl. fem. παιδδωἇν Ar. Lys. 1313 (lyr.); fut. παιξοῦμαι Syrac. in X. Smp. 9.2, παίξομαι LXX 2 Ki. 6.21, AP 12.46 (Asclep.), παίξω ib. 211 (Strat.), Anacreont. 41.8; aor.1 ἔπαισα Hom. (v. infr.), Ar. Pl. 1055, etc. ; pf. πέπαικα Men. 923.3; pf. Pass. πέπαισμαι Hdt. 4.77 (v.l. πέπλασται), Ar. Th. 1227; imper. πεπαίσθω Pl. Euthd. 278d; also aor. ἔπαιξα CratesCom. 23, Ctes. Fr. 29.59, LXX Jd. 16.25, Luc. DDeor. 6.4, etc. ; pf. πέπαιχα Plu. Dem. 9; — Pass., aor. ἐπαίχθην Id. 2.123f, Hld. 8.6; pf. πέπαιγμαι Epigr.Gr. 979.3 (Philae); inf. πεπαῖχθαι Timarch. ap. Ath. 11.501f; imper. πεπαίχθω Phld. Mus. p. 106 K., Fronto Epig. Gr. 5.86; Hom. uses only pres. and impf., and (in Od. 8.251) aor. imper. παίσατε ; Trag. only pres.; (< παῖς); — prop., play like a child, sport, τῇ δέ θ’ ἅμα Νύμφαι… ἀγρονόμοι παίζουσι Od. 6.106, cf. 7.291 (never in Il.), Hdt. 1.114, etc. ; metaph, αἰὼν παῖς ἐστὶ παίζων Heraclit. 52. esp.
dance, παίσατε Od. 8.251; δῶμα περιστεναχίζετο ποσσὶν ἀνδρῶν παιζόντων 23.147, cf. Hes. Sc. 277; π. τε καὶ χορεύειν Ar. Ra. 409, cf. 390; ἐνόπλια χαλκωθεὶς ἔπαιζεν Pi. O. 13.86; — Pass., ἀλλὰ πέπαισται μετρίως ἡμῖν, of the chorus, Ar. Th. 1227.
play [a game], σφαίρῃ π. Od. 6.100; κλεψύδρῃ Emp. 100.9; κύβοις ἐπὶ συνθήκαις π. Ctes. l.c. ; ἀντ’ ἀστραγάλων κονδύλοισι π. Pherecr. 43, cf. Antiph. 92; π. διὰ γραμμῆς (v. γραμμή III. 2); π. πρὸς κότταβον Pl.Com. 46.1; μετά τινων with others, Hdt. 1.114; c. acc. cogn., κότταβον ἀγκύλῃ π. Anacr. 53 (dub.); σφαῖραν Plu. Alex. 73; π. παιδιὰν πρός τινα Ar. Pl. 1055, cf. Pl. Alc. 1.110b; κύνα καὶ πόλιν π., of a game similar to our draughts, Cratin. 56; with Advbs., φαινίνδα π. Antiph. 283, cf. CratesCom. l.c., etc.
play on a musical instrument, h.Ap. 206; c. acc., Πὰν ὁ καλαμόφθογγα παίζων Ar. Ra. 230; dance and sing, Pi. O. 1.16.
play amorously, πρὸς ἀλλήλους X. Smp. 9.2; μετά τινος LXX Ge. 26.8; of mares, Arist. HA 572a30.
hunt, pursue game, π. κατ’ ἄλσος S. El. 567.
jest, sport, Hdt. 2.28, 5.4, 9.11; opp. σπουδάζω, X. Mem. 4.1.1; opp. σπουδῇ λέγω, Id. Cyr. 8.3.47; παίζετε ταῦτα λέγοντες (opp. σπουδάζετε) Pl. Euthd. 283b; π. καὶ χλευάζειν Ar. Ra. 376; π. καὶ γελᾶν Antiph. 218.4; πῖνε, παῖζε Amphis 8; π. πρός τινα make fun with a person, E. HF 952, cf. Pl. Men. 79a, Men. Pk. 198; π. εἴς τι play with a thing, Pl. Phd. 89b; c. Adj. neut., τοιαῦτα ἔπαιζον σπουδῇ πρὸς ἀλλήλους X. Cyr. 6.1.6; part. παίζων is freq. abs., jestingly, Pl. Tht. 145b, al. ; opp. σπουδάζων, Id. Lg. 636c, al. ; — Pass., ὁ λόγος πέπαισται has been made up as a jest (v.l. for πέπλασται), Hdt. 4.77; ταῦτα πεπαίσθω ὑμῖν enough of jest, Pl. Euthd. 278d, cf. Phdr. 278b, Phld. l.c. ; πεπαῖχθαι τὴν λέξιν Timarch. l.c. ; τοῦτο τὸ παιζόμενον ΄as the joke is΄, Plu. 2.1090f; τὸ Μενεδήμῳ πεπαιγμένον ib. 81e; but οἷα πέπαιγμαι, in act. sense, Epigr.Gr. 979.3 (Philae). c. acc., play with, make sport of, Luc. Nigr. 20, AP 10.64 (Agath.).
Gramm., of words played upon or coined for the joke΄s sake, οἱ κωμῳδοὶ παίζειν εἰώθασι τὰ τοιαῦτα Sch. Ar. Av. 42, cf. 68, etc.

fut. παίξομαι u. παιξοῦμαι, z.B. Xen. Symp. 9.2, aor. ἔπαισα, so beides attisch, vgl. Schol. Ar. Th. 947 u. Atticisten, nur dor. ἔπαιξα, Phryn. 102, oder nach Moeris hellenistisch, doch ist προσέπαιξεν v.l. bei Xen. Mem. 3.1.4, παῖξαι Plat. Euthyd. 278c, ὑποπαίξας Ael. H.A. 12.21, ἵνα τι παίξωμεν S.Emp. pyrrh. 2.211 ; perf. πέπαισμαι, erst Sp. πέπαιγμαι, die auch das perf. act. πέπαιχα bilden, vgl. Lobeck Phryn. 240;
scherzen, wie die Kinder spielen, lachen ; Od. 6.106, 7.291 ; H.h. Cer. 425 ; παίσατε, Od. 8.251, wo es tanzen bedeutet, wie 23.147 ; H.h. Ven. 120 ; Hes. Sc. 277, 282 ; μετ' αὐτῆς παίζων χορεύειν βούλομαι, Ar. Ran. 415 ; παίζων ἐνόπλια, vom Waffentanze, Pind. Ol. 13.83 ; – ein musikalisches Instrument spielen, H.h. Apoll. 206 ; – gew. übh. scherzen, οἷα παίζομεν ἀμφὶ τράπεζαν, mit Hindeutung auf den Chorgesang, Pind. Ol. 1.16 ; θεᾶς παίζων κατ' ἄλσος, Soph. El. 557, scheint auf die Jagd zu gehen ; παίζει πρὸς ἡμᾶς δεσπότης, Eur. Herc.Fur. 952 ; spotten, verlachen, παίσαντα καὶ σκώψαντα vrbdt Ar. Ran. 392, wie παίζων καὶ χλευάζων 375 (wovon es Plut. Symp. 2.1.5 unterscheidet); πέπαισται μετρίως ἡμῖν, Th. 1230 ; vgl. οὐκοῦν ἤδη πεπαίσθω μετρίως ἡμῖν τὰ περὶ λόγων, Plat. Phaedr. 278b ; πεπαῖχθαί τις ἂν οἰηθείη τὴν λέξιν, Timarch. bei Ath. XI.501e, wie ὁ λόγος ἄλλως πέπαισται ὑπὸ Ἑλλήνων, ist zum Scherz erdichtet, Her. 4.77 ; οὐχ ὅτι παίζει, καί φησιν ἐπιλήσμων εἶναι, Plat. Prot. 336d, er sagt zum Spaß ; πότερον παίζετε ταῦτα λέγοντες, Euthyd. 283b ; πρός τινα, Gorg. 500d, Hipp. mai. 300d ; εἰς τὰς τρίχας μου, auf meine Haare spotten, Phaed. 89b, wie Plut. Alex. 38 u. a.Sp.; Ggstz σπουδάζω, Plat. Phaedr. 234d, Gorg. 481a (wie bei Xen. Cyr. 8.3.47 im Ggstz von σπουδῇ λέγειν); καὶ γελᾶν, Euthyphr. 3e ; mit dem accus., παιδιάν, Scherz treiben, Alc. I, 110b, wie Ar. Plut. 1057 u. Luc. Prom. 8 ; auch παίζω παλαιστήν, ich spiele den Ringer, Epict. encheir. 29 ; παίζειν διὰ σκωμμάτων εἰς τοὺς ἀπαντῶντας, Plut. Camill. 33. – Sp. auch τί, verspotten, Luc. Nigr. 20 ; τινά τινι, Einen womit necken, Sp., die es auch bes. von verliebten Tändeleien brauchen, vgl. Naeke Choeril. p. 245. – Die dor. Form παίσδω Theocr. 15.42 u. öfter.

παίζω
(< παῖς), [in LXX: Gen.21:9 26:8, Exo.32:6 (צָחַק pi.); and more freq. (Jdg.16:25, al.) for (שָׂחַק pi. ;]
prop., to play as a child, hence, generally, to play (as with singing and dancing) : 1Co.10:7 (LXX) (cf. ἐμ-παίζω).†
(AS)