GRC

πέλω

download
JSON

Bailly

'et moy. πέλομαι (seul. prés. et impf.) :
      1 se mouvoir : κλαγγὴ πέλει οὐρανόθι πρό, IL. 3, 3, un cri se meut, s’élève au ciel ; τῷ δὲ δεκάτη πέλεν ἠὼς οἰχομένῳ, OD. 19, 192, la dixième aurore. s’approchait depuis son départ, càd. il était déjà parti depuis neuf jours ; γῆρας καὶ θάνατος ἐπ' ἀνθρώποισι πέλονται, OD. 13, 60, la vieillesse et la mort s’avancent au-devant des hommes ; νοῦσος ἐπὶ στυγερὴ πέλεται δειλοῖσι βροτοῖσιν, OD. 15, 408, une triste maladie s’approche ou vient s’abattre sur les pauvres mortels ;
      2 p. ext. avec une idée d’immobilité, mais impliquant l’idée d’un mouv. antér. ; en ce sens, construit avec la prép. ἐξ qui marque comme le point de départ : τοῦ δ' ἐξ ἀργύρεος ῥυμὸς πέλεν, IL. 5, 729, de là partait un timon d’argent ; σέο δ' ἐκ τάδε πάντα πέλονται, IL. 13, 632, c’est de toi que vient tout cela ;
      3 plus souv. se mouvoir dans un lieu, d’où se trouver, être (syn. de εἶναι chez les poètes, cf. lat. versari) ; d’ord. plutôt au sens d’un état durable, avoir coutume d’être, être ordinairement, IL. 2, 480, etc. ; SOPH. O.R. 425, mais qqf. syn. de εἶναι : ὅσσα δίσκου οὖρα πέλονται, IL. 23, 431, aussi loin que se trouve l’endroit où tombe le disque ; cf. IL. 4, 158 ; 11, 376 ; ESCHL. Ag. 1124, Eum. 233 ; SOPH. Ant. 333, etc. ; en ce sens, construit comme εἰμί avec un part. pf. : ἐμεῖο λελασμένος ἔπλευ ; IL. 23, 69, m’as-tu oublié ? (litt. te trouves-tu m’ayant oublié ?) ; à l’impf. au sens du prés. : νῦν ἔπλετο ἔργον ἅπασιν, IL. 12, 271, maintenant il y a à faire pour tous ; cf. IL. 1, 418 ; 6, 434 ; OD. 2, 363, etc. ;
      4 p. ext. devenir, IL. 22, 443 ; 24, 219, 524 ; OD. 1, 393.

Act. prés. ind. 3 pl. dor. πέλοντι, PD. O. 6, 100 ; inf. épq. πελέμεν et πελέναι, PARMÉNID. 66, 104 ; éol. πέλην, THCR. Idyl. 29, 31. Impf. 3 sg. épq. πέλεν, IL. 4, 450 ; 5, 511, 729 ; OD. 19, 192 ; 3 sg. sync. ἔπλε, IL. 12, 11 ; 1 pl. dor. πέλομες, THCR. Idyl. 29, 27. — Moy. prés. 2 sg. πέλει, ESCHL. Eum. 149, 199 ; 1 pl. πελόμεσθα, THCR. Idyl. 13, 4 ; 14, 68 ; Q. SM. 4, 83 ; impér. ion. πέλευ, IL. 24, 219 ; part. sync. πλόμενος, EUPHOR. fr. 55. Impf. ou ao.2, 2 sg. sync. ἔπλεο, IL. 22, 281 ; ἔπλευ, IL. 23, 891. Impf. itér. 2 sg. πελέσκεο, IL. 22, 433 ; 3 sg. πελέσκετο, HÉS. fr. 44, 4 Göttling.

Étym. R. indo-europ. *kwelh₁-), circuler autour ; cf. πόλος, κύκλος, πάλιν, lat. colō.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

and πέλομαι, only pres., impf., and aor. ; — Act., mostly 3 sg. πέλει, Il. 9.134, Sol. 13.16, Pi. P. 4.145 (s.v.l.), A. Ch. 534 ; 1 sg. πέλω S. OT 245 ; 2 sg. πέλεις Nonn. D. 44.193 ; 3 pl. πέλουσι AP 7.56, Dor. πέλοντι Pi. O. 6.100 ; impf. πέλεν Il. 8.64, Hes. Sc. 164, Ar. Pax 1276 (hex.), ἔπλεν Il. 12.11, ἔπελεν Pempel. ap. Stob. 4.25.52 ; rarely in other persons, ἔπελες, πέλες, Pi. O. 1.46, Q.S. 3.564 ; Aeol. 1 pl. πέλομες Theoc. 29.27 (s.v.l.) ; imper. πέλε A.R. 1.304 ; subj. πέλω A. Supp. 340, πέλῃ Theoc. 28.22 ; opt. πέλοι Pi. P. 1.56, A. Pers. 526, etc. ; inf. πέλειν Id. Supp. 620, 801, Ch. 304 ; Ep. πελέναι (v.l. πελέμεν) Parm. 8.45 ; Part. πέλουσα A. Pr. 896 (lyr.) ; — more freq. in Med. in same sense, πέλει Id. Eu. 149 (lyr.), 199, πέλεται Il. 11.392, Alc. 26, 49, etc., πελόμεσθα Theoc. 13.4, πέλεσθε A.R. 2.643, πέλονται Il. 10.351, S. Aj. 159 (anap.), Archyt. ap. Stob. 3.1.106 (nisi leg. πέλοντι) ; impf. 3 pl. πέλοντο Il. 9.526 ; aor. (always augmented) ἔπλεο 1.418, etc. ; contr. ἔπλευ 9.54, etc. ; ἔπλετο 22.116, Hes. Th. 836, Sappho Supp. 23.26, Emp. 21.2, B. 1.31 ; Ion. Iterat. πελέσκεο Il. 22.433, πελέσκετο Hes. Fr. 14.4, Antim. Col. 3 P. ; imper. πέλευ Il. 24.219, πελέσθω A.R. 1.1320 ; subj. πέληται, ώμεθα, -ωνται, Il. 3.287, 6.358, 16.128 ; opt. πέλοιτο 22.443, A. Ag. 255 (lyr.) ; inf. πέλεσθαι A.R. 1.160 ; part. πελόμενος A. Supp. 123, 810, πλόμενος Euph. 58 (as Hom. in the compds. ἐπιπλόμενος, περιπλόμενος). — Poet. and Aeol., Dor., and Ion. Prose, Pittac. ap. D.L. 1.81, Archyt. l.c., Aret. CA 1.4 :
come into existence, become, be ; as Subst. Verb, οὐ γάρ τις πρῆξις πέλεται… γόοιο Il. 24.524 ; ὀδόντων καναχὴ πέλεν 19.365 ; ἠΰτε περ κλαγγὴ γεράνων πέλει οὐρανόθι πρό 3.3 ; εὐχωλὴ πέλεν ἀνδρῶν 4.450 ; ἄθλων, οἶά τε πολλὰ μετ’ ἀνθρώποισι πέλονται Od. 8.160 ; τιμὴν… ἥ τε καὶ ἐσσομένοισι μετ’ ἀνθρώποισι πέληται Il. 3.287 ; ὅτε δὴ Πυλίων καὶ Ἐπειῶν ἔπλετο νεῖκος 11.737 ; τῷ δ’ ἤδη δεκάτη… πέλεν ἠὼς οἰχομένῳ it was the tenth day since his departure, Od. 19.192 ; γαλήνη ἔπλετο νηνεμίη 5.392 ; ἂν κῦδος Ἀχαιῶν ἔπλετο Il. 13.677, cf. Od. 4.441 ; σέο δ’ ἐκ τάδε πάντα πέλονται Il. 13.632 ; τοῦ δ’ ἐξ ἀργύρεος ῥυμὸς πέλεν 5.729 ; ἐν δὲ γυνὴ… πέλεν Od. 24.211 ; τὰ δ’ ὀλοὰ πελόμεν’ οὐ παρέρχεται when once in being they pass not away, A. Th. 768 (lyr.), cf. Supp. 123, 810 (both lyr.). as Copula ; become, αἶψά τέ οἱ δῶ ἀφνειὸν πέλεται Od. 1.393, cf. Il. 24.219 ; λύκων ἤϊα πέλονται 13.103 ; ἀπὸ κροτάφων πελόμεσθα πάντες γηραλέοι Theoc. 14.68 ; ἦ τ’ ἄλλως ὑπ’ ἐμεῖο… ὀξὺ βέλος πέλεται quite otherwise does my spear become sharp, i.e. in a very different way does my (emphat.) spear prove its edge, Il. 11.392, cf. A. Ag. 392 (lyr.).
be, οὐ μέν πως ἅλιον πέλει ὅρκιον Il. 4.158 ; τριηκόσιοί τε καὶ ἑξήκοντα πέλοντο Od. 14.20 ; ὅσσον τ’ ἐν νειῷ οὖρον πέλει ἡμιόνοιϊν 8.124, cf. Il. 10.351, 23.431 ; ῥεῖά τ’ ἀριγνώτη πέλεται Od. 6.108 ; ὀξύτατον πέλεται φάος Il. 14.345, cf. A. Ag. 1124 (lyr.), Eu. 233, S. Ant. 333 (lyr.), E. Med. 520, etc. — In Lesbian verse the Copula, which is usu. omitted, is sts. expressed by πέλεται and πέλονται, as Sappho 101. in aor., to have become ; hence, to be, τίς… ὅμιλος ὅδ’ ἔπλετο ; what gathering is this? Od. 1.225 ; ἔρξον ὅπως ἐθέλεις καί τοι φίλον ἔπλετο θυμῷ 13.145 ; ἔνθα μάλιστα ἀμβατός ἐστιπόλις καὶ ἐπίδρομον ἔπλετο τεῖχος Il. 6.434 ; with part., λελασμένος ἔπλευ 23.69 ; ὀϊζυρὸς περὶ πάντων ἔπλεο 1.418 (so as Subst. Verb, Od. 2.364) ; in similes, Il. 2.480, 8.556.
(πελ- fr. quel-΄turn΄, cf. τέλομαι, πόλος, ἀμφι, ἐπι-, περι-πέλομαι, also ἐπιτέλλω², περιτέλλομαι, Skt. cárati ΄move’ ; for the sense cf. Germ. werden, cogn. with Lat. verto.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

nur praes. u. impf., πέλει, Il. 3.3 u. öfter, u. πέλεν, 5.729 u. sonst, u., wenn das Augm. hinzutritt, in der synkop. Form ἔπλεν, 12.11 ; häufiger im med. πέλεται, Il. 11.392 u. sonst, imperat. πέλευ, 24.219, u. von der synkop. Form des impf. od. aor. ἔπλεο, zsgzn ἔπλευ, u. ἔπλετο, Hom. oft mit der Bedeutung des Präsens, vgl. Il. 1.506, 6.434, 9.54 u. oft (s. unten noch Beispiele); πλόμενοι Euphorion bei Schol. Lycophr. 495 ; für den inf. πελέμεν ist in Parmenid. bei Plat. Soph. 244e v.l. πελέναι ; auch in den Iterativformen πελέσκεο, Il. 22.433, πελέσκετο, Hes. frg. 22.4;
sich bewegen, sich regen, wie man auch Il. 3.3 κλαγγὴ γεράνων πέλει οὐρανόθι πρό nehmen kann, das Geschrei regt sich am Himmel ; γῆρας καὶ θάνατος ἐπ' ἀνθρώποισι πέλονται, Alter und Tod bewegen sich zu den Menschen heran, kommen über die Menschen, Od. 13.60 ; νοῦσος ἐπὶ στυγερὴ πέλεται δειλοῖσι βροτοῖσιν, 15.408 (vgl. noch πολέω, πόλος, pello). – Gew. sich an einem Orte bewegen, wie versari, sich daselbst aufhalten, sein, von εἶναι so unterschieden, daß es ein dauerndes, fortgesetztes Vorhandensein, Statthaben ausdrückt, gewöhnlich sein ; ᾗ θέμις ἀνθρώπων πέλει, Il. 9.134 ; κήδέ, ὅσ' ἀνθρώποισι πέλει, ib. 592 ; ὅς τε μέγιστος ὅρκος δεινότατός τε πέλει μακάρεσσι θεοῖσιν, Il. 15.38 ; wiewohl es in manchen Stellen nicht von εἶναι zu unterscheiden ist, ἤδη δεκάτη ἢ ἑνδεκάτη πέλεν ἠώς, Od. 19.192 ; u. im med., ὃς μέγα πᾶσιν ἕρκος Ἀχαιοῖσιν πέλεται πολέμοιο, Il. 1.284 ; ὀξὺ βέλος πέλεται, 11.392 ; αἶψα δέ οἱ δῶ ἀφνειὸν πέλεται, Od. 1.393, schnell ist, wird das Haus reich ; vgl. Il. 22.443, 24.219, 524 ; παῦροι γάρ τοι παῖδες ὁμοῖοι πατρὶ πέλονται, wenige pflegen gleich zu sein, Od. 2.276 ; σέο δ' ἐκ τάδε πάντα πέλονται, Il. 13.632, von dir geht dies Alles aus ; τοῦ δ' ἐξ ἀργύρεος ῥυμὸς πέλεν, 5.729, eine silberne Deichsel ging davon aus, war daran ; ἠΰτε βοῦς ἀγέληφι μέγ' ἔξοχος ἔπλετο πάντων, zu sein pflegt, 2.480 ; εἰ δή ῥ' ἐθέλεις καί τοι φίλον ἔπλετο θυμῷ, 14.337, u. öfter in ähnlichen Verbindungen, eigtl. wenn es dir lieb ward, wenn es dir lieb ist, u. so häufig in Präsensbdtg. Aehnlich Pind. u. Tragg.: εἰ ἔχθρα πέλει ὁμογόνοις, Pind. P. 4.145 ; ἄφαντος ἔπελες, Ol. 1.46 ; θαυμασταὶ πέλονται, I. 4.7 ; ἔπλετο, P. 9.113 ; ἐγὼ μὲν οὖν τοιόσδε τῷ τε δαίμονι τῷ τ' ἀνδρὶ τῷ θανόντι σύμμαχος πέλω, Soph. O.R. 245 ; τοῖς τυφλοῖσι γὰρ αὕτη κέλευθος ἐκ προηγητοῦ πέλει, Ant. 977 ; ὅστις ᾍδου οἰκήτωρ πέλοι, Tr. 1151 ; πέλονται, Aj. 159 ; δεινή τις ὀργὴ καὶ δυσίατος πέλει, Eur. Med. 520, öfter ; ἄζηλα πέλει, im Orak. bei Her. 7.140. Sonst nur noch bei sp.D., wie πελέσθω Ap.Rh. 1.1320, πέλουσι Ep.adesp. 518 (VII.56); Anyte 5 (IX.144) u. öfter in der Anth. – Vgl. noch die Kompp.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory