gén. εως, acc. υν ; dat. pl. εσι (ὁ) [ῠ au nom. et à l’acc. sg. mais v. ci-dessous]
   I hache :
      1 cognée de bûcheron à deux tranchants, IL. 13, 391 ; 23, 114 ; OD. 5, 235 ; PD. O. 7, 66, etc. ; XÉN. Cyr. 6, 2, 36, etc. ;
      2 hache d’armes, IL. 15, 711 ; PLUT. Mar. 79, etc. ;
      3 hache pour les sacrifices, IL. 17, 520 ; OD. 3, 442 ; en gén. hache pour tuer, ESCHL. Ch. 889 ; SOPH. El. 99, etc. ; en parl. des haches des faisceaux des licteurs à Rome, PLUT. Popl. 10, etc. ;
   II p. anal. :
      1 figure de géométrie en forme de hache, HÉRON p. 39 ;
      2 titre d’un poème de Simmias ainsi nommé à cause de sa forme, les vers de longueur inégale formant par leur ensemble une hache à deux tranchants, ANTH. 15, 22.

➳ Déclin. d’après deux thèmes :
      1 th. primit. πελεκϝ, d’où : nom. πέλεκυς (p. *πέλεκϝς), gén. πελέκεως (p. *πέλεκϝος), etc. ; dat. pl. πελέκεσι, HDT. 7, 135, etc. ; épq. πελέκεσσι, IL. 13, 391 ; 15, 711, etc. ; acc. πελέκεας, IL. 13, 114 ; p. contract. πελέκεις, PLUT. Popl. 10, etc. ;
      2 postér. th. πελεκυ- formé sur le nom. πέλεκυς, d’où : gén. πελέκυος, dat. pl. πελέκυσι, etc. EL. N.A. 17, 44, etc. — [ῠ] qqf. allongé au nom. et à l’acc. à l’arsis dans Hom. IL. 3, 60 ; 17, 520.

Étym. pré-grec.

εως, Ion. εος (not πελέκυος Hdn. Gr. 2.707), ὁ, acc. πέλεκυν Od. 5.234, etc. ; dat. pl. πελέκεσι, Ep. πελέκεσσι Il. 13.391 ; — two-edged axe for felling trees, opp. ἡμιπέλεκκον, π.… χάλκεος, ἀμφοτέρωθεν ἀκαχμένος Od. 5.234 ; ὑλοτόμους πελέκεας Il. 23.114 ; ἐξέταμον πελέκεσσι νεήκεσι 13.391, cf. Pi. O. 7.36, P. 4.263, E. Fr. 472.6 (anap.) ; π. ξυλοκό πος X. Cyr. 6.2.36, etc.
battle-axe, πελέκεσσι καὶ ἀξίνῃσι μάχοντο Il. 15.711 ; οὐ δόρασι μάχεσθαι, ἀλλὰ καὶ πελέκεσι Hdt. 7.135 ; πελέκεως δίστομος γένυς E. Fr. 530.5 ; sacrificial axe, Il. 17.520, Od. 3.442 ; executioner΄s axe, Trag.Adesp. 412 ; Τενέδιος π., prov. of impartial and over-harsh justice, Arist. Fr. 593 ; or of summary justice by ΄cutting the knot΄, from the story of Tennes, St.Byz. s.v. Τένεδος (also ὁ Τέννου π. Conon 28) ; τοὺς π. ἀπέλυσε τῶν ῥάβδων took the axes from the fasces of the lictors, Plu. Publ. 10, cf. Plb. 6.53.8. as an image of perseverance, κραδίη π. ὣς… ἀτειρής Il. 3.60. 'ἀσκός, π.' in a child΄s game, Thphr. Char. 5.5. nickname in Com.Adesp. 824 ; cf. πρίων.
coin in Cyprus, prob. in Inscr.Cypr. 135.26 H. ; cf. πέλεκυ. a geometrical figure, like the head of a double axe, title of AP 15.22 (Simm.). (Cf. Skt. paraśús ; loanword from Bab. pilaḳḳ, Sumer. balag ΄axe΄.) [The υ of nom. and acc. sg. is in Hom. sts. lengthd., Il. 3.60, 17.520 ; acc. pl. πελέκεας is in Hom. always trisyll., ˘ ˘ –]

(wahrscheinlich mit πάλλω zusammenhangend), εως, ion. εος, ὁ, bei Sp. auch πελέκυος, u. dat. plur. πελέκυσι, vgl. Lobeck Phryn. 246, Axt, Beil, bes. Holzaxt ; χάλκεος, ἀμφοτέρωθεν ἀκαχμένος, Od. 5.235, wie 9.391 ; ὑλοτόμους πελέκεας ἐν χερσὶν ἔχοντες, Il. 23.114, vgl. 13.391, 16.484 ; ὀξυτόμος, Pind. P. 4.263 ; Streitaxt, οἵ γ' ἐγγύθεν ἱστάμενοι ὀξέσι δὴ πελέκεσσι καὶ ἀξίνῃσι μάχοντο, Il. 15.711 ; u. Opferaxt, zum Töten der Opfertiere, πέλεκυς δ' ἀπέκοψε τένοντας, Od. 3.449, vgl. Il. 17.520 ; als Sinnbild eines unbezwinglich festen Sinnes, κραδίη πέλεκυς ἃς ἀτειρής, 3.60 ; ἀνδροκμῆτα πέλεκ υν, Aesch. Ch. 876 ; σχίζουσι κάρα φονίῳ πελέκει, Soph. El. 99 ; Eur. Hec. 1279, Troad. 361 u. in späterer Prosa, wie Plut. – Auch eine mathematische Figur, Mathem. vett.
[Sing. nom. acc. υς, υν wird von Hom. in der Vershebung einigemal lang gebraucht, Il. 3.60, 17.520 ; πελέκεας ist bei ihm immer dreisilbig zu sprechen ◡ ◡ –.]

1. an axe for felling trees, with two edges, opp. to the ἡμιπέλεκκον, [Homer (8th/7th c.BC), Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]
2. a sacrificial axe , [Homer (8th/7th c.BC)]—;That it was not, properly, a battle axe appears from the phrase, οὐ δόρασι μάχεσθαι, ἀλλὰ καὶ πελέκεσι to fight not with spears only, but with common axes , i. e. to the last, [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]
3. in [Theophrastus Philosophus (4th/3rd c.BC)] Char., πέλεκυς as a child's nickname seems to mean a sharp blade. (ML)