ξυρέω-ῶ [ῠ] (f. ήσω, ao. ἐξύρησα et ἔξυρα [ῡ], pf. inus. ; pass. pf. ἐξύρημαι) raser, tondre : τὴν κεφαλήν, HDT. 2, 65 ; NT. Ap. 21, 24, raser la tête ; τινα τὰς τρίχας, HDT. 5, 35, tondre les cheveux à qqn ; prov. τὸν λέοντα, PLAT. Rsp. 341 c, raser le lion, en parl. d’une ch. périlleuse ; ξυρεῖ ἐν χρῷ, SOPH. Aj. 785, la peau est entamée par le rasoir, en parl. de périls imminents
Pass.-moy. (f. ξυρήσομαι ou ξυρηθήσομαι) se raser ou se faire raser, HDT. 2, 36, 37, etc. ; ξ. τὰς ὀφρύας, HDT. 2, 66, se raser les sourcils ; ἐξυρημέναι τὰς κεφάλας, LUC. M. cond. 1, femmes qui ont la tête rasée.

➳ Prés. inf. ion. ξυρέειν, ARÉT. p. 118, 47 ; 124, 43 ; prés. pass. ind. 3 pl. ion. ξυρεῦνται, HDT. ll. cc.

Étym. ξυρόν.

Trag. and Att. (v. infr.) ; ξυράω, Plu. 2.180b, Artem. 1.22 (also in pres. Med., D.S. 1.84, Palaeph. 32, and pres. Pass., Luc. Cyn. 14) ; both forms in codd. of Hdt. ; cf. ξύρω ; fut. -ήσω LXX De. 21.12 ; aor. ἐξύρησα Hp. Aff. 4, Hdt. 5.35, etc. ; — Med., fut. ξυρήσομαι LXX Ez. 44.20, J. BJ 2.15.1, Hsch. s.v. πριαμωθήσομαι ; aor. ἐξυρησάμην LXX Nu. 6.19, al., Luc. DMeretr. 12.5 ; — Pass., fut. -ηθήσομαι LXX Le. 13.33 ; pf. ἐξύρημαι (v. infr.) ; (< ξυρόν) : — shave, ξυροῦντες (v.l. -ῶντες) τῶν παιδίων τὴν κεφαλήν Hdt. 2.65 ; c. dupl. acc., ξυρήσας μιν τὰς τρίχας Id. 5.35 ; prov. of danger or pain, ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ it shaves close, ΄touches the quick΄, S. Aj. 786 ; ξυρεῖν ἐπιχειρεῖν λέοντα, of a dangerous undertaking, ΄beard the lion΄, Pl. R. 341c ; — Med. and Pass., shave oneself or have oneself shaved, ξυρεῦνται (v.l. -ῶνται) Hdt. 2.36 ; ἐξυρημένος ibid., Ar. Th. 191 ; ξυρούμενον Alex. 264 ; also c. acc., ξυρεῦνται (v.l. -ῶνται) πᾶν τὸ σῶμα they shave their whole body or have it shaved, Hdt. 2.37 ; τὰς ὀφρύας, τὴν κεφαλήν, ib. 66 ; ἐξυρημένος τὴν κεφαλήν with one΄s head shaved, Luc. Merc. Cond. 1.

von Einigen nur als ion. bezeichnet, auch bei den Attikern sich findet u. nach Andern die bessere Form ist, vgl. Lobeck zu Phryn. 205 ; scheren, das Haupt- oder Barthaar abscheren ; ξυρεῖν τινα τὰς τρίχας, Her. 5.35 ; ἵνα ξυρήσωνται τὴν κεφαλήν, NT ; Ath. XII.518 u. a.Sp.; ἐξυρημέναι τὰς κεφαλάς, Luc. Merc.cond. 1 ; sprichwörtlich ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ τοῦτο μὴ χαίρειν τινά, Soph. Aj. 786, eigtl. bis auf die Haut glatt wegscheren, von der nächsten und dringendsten Gefahr, von einem ans Leben greifenden Schmerze, Suid. ἀντὶ τοῦ μέχρι βάθους διϊκνεῖται ; ἐξυρημένος, Ar. Thesm. 191 ; Her. braucht neben ξυροῦντες τῶν παιδίων τὴν κεφαλήν, 2.65, auch das med., ξυρέονται τὰς ὀφρύας, sie scheren sich die Augenbrauen ab, 2.66 ; ξυρώμενοι Plut. Is. et Os. 4 ; – ξυρεῖν λέοντα, den Löwen scheren, sprichwörtlich von allem Gefährlichen, Plat. Rep. I.341c.