ά, όν :
   I sec, càd. :
      1 non liquide, non humide : ὄμματα, ESCHL. Sept. 696, yeux secs, sans larmes ; cf. EUR. Or. 389 ; πυρετός, MÉD. fièvre sèche, brûlante ; ἱδρώς, PLAT. Phædr. 239 c, sueur sèche, càd. provoquée par l’exercice et non par le bain ; ξηρὴ (ion.) δίψα, A.RH. 4, 1394 ; ANTH. 6, 33, soif sèche, càd. ardente ; subst. ἡ ξηρά (s.-e. γῆ) XÉN. Œc. 17, 2 ; ARSTT. H.A. 5, 10 ; NT. Matth. 23, 15 ; Hebr. 11, 29 ; A.RH. 4, 1378 ; τὸ ξηρόν, THC. 1, 109 ; 8, 105, la terre ferme ; ἐπὶ ξηροῖσι καθίζειν τι, THCR. Idyl. 1, 51, mettre qqe ch. à sec, propr. l’asseoir sur la terre sèche, le poser à terre ;
      2 desséché, en parl. d’un fleuve, HDT. 5, 45, XÉN. Œc. 7, 36 ; τὸ ξηρὸν ποταμοῦ, XÉN. Cyr. 7, 5, 18, partie desséchée d’un fleuve ;
      3 sec, décharné, maigre, EUR. El. 239 ; fig. ξηροὶ τρόποι, AR. Vesp. 1452, habitudes frugales ; τὸ περὶ τὴν λέξιν ξηρόν, D. PHAL. § 238, sécheresse de style ;
   II qui concerne les matières sèches : ξηρὰ μέτρα, PLAT. Leg. 746 d, mesures pour les matières sèches.

• Cp. -ότερος, ATT., sup. -ότατος, ATT.

Étym. p.-ê. indo-europ. *ksero-, sec ; cf. ξερός, lat. serēnus.

ά, όν, dry, opp. ὑγρός, of a dried-up river, Hdt. 5.45 ; χειμάρρους ξηροὺς ὕδατος Arr. An. 4.3.2 ; ἠὴρ ξ. Hdt. 2.26 ; ξ. ἄνεμος Ar. Nu. 404 ; ξηροῖς ἀκλαύτοις ὄμμασιν A. Th. 696; ὀμμάτων ξ. κόραι E. Or. 389 ; μέτρα ξ. τε καὶ ὑγρά dry and liquid measures, Pl. Lg. 746d ; ὕλη αὔη καὶ ξ. ib. 761d ; ξ. γάλα, i.e.
ripe cheese, Eust. 1001.51 (cf. περίξηρος) ; so τυρὸς ξ., opp. τυρὸς χλωρός, Antiph. 133.7, cf. Philox. 3.8; ἐν ξηροῖσιν ἐκτρέφειν on solid food, i.e. cereals, E. Ba. 277 ; καρπὸς ξ., i.e. cereal, opp. κ. ξύλινος, produce of trees, i.e. fruit, wine, or oil, Pl. Criti. 115b ; ξ. χόρτος hay, PPetr. 3 p. 181 (iii BC) ; φοῖνιξ ξ.
dried dates, PSI 1.33.14 (ii AD); ξ. καρποί, opp. οἶνος, ἔλαιον, Arr. Epict. 2.23.5 ; ξ. πυρίαι applications of dry heat, Hp. Acut. 21, Archig. ap. Gal. 12.621 ; cf. ξηροπυρία. Adv. ξηρῶς by the use of dry powder, Hp. Epid. 6.3.13 (s.v.l.). of bodily condition, withered, lean, δέμας E. El. 239 ; ξηρὸς ὑπαὶ δείους Theoc. 24.61 ; ξ. κοιλίη costive, Hp. Aph. 2.20. of the voice, cf. ξηρόφωνος.
fasting; hence, generally, austere, τρόποι Ar. V. 1452 (lyr.); of persons, Antiph. 16 ; harsh, opp. ἡδύς, E. Andr. 784 (lyr.). metaph, of style, πραγματεία ἀτερπὴς καὶ ξ. Epicur. Fr. 505 (p. 358 U.); τὸ ξ.
aridity, Demetr. Eloc. 238 ; of critics, ξηροὶ Καλλιμάχου πρόκυνες AP 11.322 (Antiphan.). as Subst. ἡ ξηρά (sc. γῆ), dry land, opp. ὑγρά, X. Oec. 19.7 (also Comp. ξηροτέρα γῆ ib. 6), cf. Ev. Matt. 23.15, etc. ; τὸ ξηρόν Hdt. 2.68 ; ναῦς ἐπὶ τοῦ ξηροῦ ποιεῖν to leave the ships aground, Th. 1.109 ; ναῦς ἐς τὸ ξ. ἐξωθεῖν Id. 8.105 ; τὸ ξ. τοῦ ποταμοῦ the part of its bed left dry, X. Cyr. 7.5.18; for Theoc. 1.51 v. ἀκράτιστος. ξηρά, ἡ, in a bath-house, room for dry heat, POxy. 2145.12 (ii AD).

(vgl. ξερός, σχερός, χέρσος), trocken, dürr ; γαῖα, Eur. Phoen. 1159, u. so oft vom Lande ; ξηροῖς ἀκλαύστοις ὄμμασι, Aesch. Spt. 678 ; κομίζων ξηρὸν ἐκ πόντου πόδα, Eur. Andr. 1260 ; ἄνεμος, Ar. Nub. 403 (vgl. Her. 2.26); übertr., τρόποι, Vesp. 1452 ; von einem ausgetrockneten Flusse, Her. 5.45 ; τὸ ξηρὸν τοῦ ποταμοῦ, eine trockne Stelle im Flusse, Xen. Cyr. 7.5.18 ; ἐξέωσαν εἰς τὸ ξηρὸν τὰς ναῦς, Thuc. 8.105 ; Ggstz ὑγρός, Plat. Phaed. 86b u. öfter ; ὕλη αὔη καὶ ξηρά, Legg. VI.761c ; ξηρότερον, Phil. 25c ; Folgde : ἡ ξηρά, sc. γῆ, das trockne, feste Land, Xen. Oec. 19.7 ; NT u. a.Sp. – Von der Stimme, rauh, heiser, Sp. – Uebh. leer, nichtig, trocken ; πικροὶ καὶ ξηροὶ πρόκυνες heißen die Grammatiker Antiphan. 5 (XI.322); ἐπὶ ξηροῖς καθίζειν τινά, aufs Trockne setzen, ihn um alles das Seinige bringen, Theocr. 1.51 ; erschöpft, 24.60.

ξηρός, -ά, -όν
[in LXX chiefly for יָבֵשׁ, its parts and deriva­tives, also for חָרָבָה, etc. ;]
dry: metaph. (of a sinner), ξύλον ξ., Luk.23:31; of members of the body shrunken by disease, withered: Jhn.5:3; of the hand, Mat.12:10 Mrk.3:3, Luk.6:6, 8; of the dry land, ἡ ξηρά (sc. γῆ, cf. Gen.1:9-10; Jon.1:19, al.): Mat.23:15; γῆ, Heb.11:29.†
(AS)