α, ον [ᾰ] sobre :
   I au propre :
      1 qui ne boit pas de vin, PLUT. M. 657 c ;
      2 en parl. de choses, sans vin, PLUT. M. 132 e ; particul. qui se compose seulement d’eau, de lait ou de miel, en parl. de libations sans vin aux Muses, aux Nymphes et aux Euménides, ESCHL. Eum. 107 ; A.RH. 4, 712 ;
   II fig. modéré dans ses désirs, d’où tempérant, sage, prudent, NT. Tit. 2, 2 ; en parl. de choses (silence, etc.) PLUT. M. 504 a.

➳ Fém. -ος, PLUT. M. 657 c.

Étym. νήφω.

α, ον, also ος, ον 1 Ep. Ti. 3.11, Plu. 2.657c; (< νήφω); — of drink, unmixed with wine, ν. μειλίγματα offerings of water, milk, and honey to the Eumenides, A. Eu. 107; to the Muses and Nymphs, κρατὴρ νηφάλιος Plu. 2.156d; νηφάλιαι εὐχωλαί, θυσίαι, A.R. 4.712, Polem.Hist. 42; ν. βωμοί IG 2.1651 (iv BC); νηφάλια καὶ μελίσπονδα θύειν Plu. 2.464c, 672b; τῷ Διονύσῳ πολλάκις ν. θύομεν ib. 132e (prov. of a frugal meal); ν. σπείσω Κύπριδι AP 5.225 (Paul. Sil.); ν. ξύλα wood other than vine twigs, burned in sacrifices, esp. the twigs of the herb θύμος, Philoch. 31, CratesHist 5; ν. πόπανον with no wine in it, IG 3.77.18.
sober, ν. μέθη Ph. 1.16, 2.447; βαθὺ ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον Plu. 2.504a; of persons, 1 Ep. Ti. 3.2, 11, Ep. Tit. 2.2, J. AJ 13.12.2. Adv. -ίως, ν. ἔχειν Poll. 6.26.

auch 2 Endgn, nüchtern, ohne Wein ; von Trankopfern ohne Wein, aus Wasser, Milch, Honig, wie sie bes. den Eumeniden, den Musen u. den Nymphen dargebracht wurden, μειλίγματα, Aesch. Eum. 107, θυσία, Suid., ἱερά, oft bei Sp.; vgl. Suid., der auch νηφάλια ξύλα, das bei solchen Opfern zu brauchende Holz, bes. des θύμος, im Ggstz der οἰνόσπονδα, kennt ; s. dieses Wort u. Diog. 6.76 u. Schol. Soph. O.C. 190 ; vgl. noch Plut. sept. sap. conv. 13, αἱ μοῦσαι καθάπερ κρατῆρα νηφάλιον ἐν μέσῳ προθέμεναι τὸν λόγον ; besonnen, nüchtern, garrul. 4.
• Adv. in dieser Bdtg, νηφαλίως ἔχειν, Poll. 6.26.