gén. νηός, att. νεώς (ἡ) navire, vaisseau, HOM. ATT. etc.

➳ Dans les inscr. att. gén. νεώς CIA. 2, add. 1 c, 17 (399 av. J.C.) ; dat. νηΐ, CIA. 2, 795, f, 65, 73 (353 av. J.C.) ; acc. ναῦν, CIA. 2, 803 e, 36 (342 av. J.C.) ; plur. gén. νεῶν, CIA. 2, 965 b, 28 (400/350 av. J.C.) ; dat. ναυσίν, CIA. 2, 795, f (353 av. J.C.) ; acc. ναῦς, CIA. 2, 795 c, etc. (353 av. J.C.) ; v. Meisterh. p. 112, 7. Déclin. ion. et épq. avec changement d’ᾱ en η, qqf. en ε : νηῦς, IL. 20, 247 ; OD. 4, 356, etc. ; νηός (rar. νεός ou νεώς, OD. 12, 148) ; νηΐ ; νῆα (rar. νέα, OD. 9, 283 ; par syniz. en une seule syll. OD. 9, 283) ; νηῦν, A.RH. 1, 1358 ; plur. νῆες (rar. νέες, IL. 2, 509), νηῶν, νηυσί (épq. aussi νήεσσι, rar. νέεσσι, IL. 3, 46 ; 19, 135) ; OD. 14, 230, νῆας (rar. épq. νέας, IL. 13, 101 ; OD. 3, 153 ; 14, 258) ; duel inus. Décl. dor. avec maintien d’ᾱ à tous les cas, νᾶς, ναός, ναΐ, νᾶν ; νᾶες, ναῶν, νάεσσι (PD. P. 4, 56), νᾶας ; duel inus. On trouve, en outre, les formes suiv. : nom. pl. ναῦς, DS. 13, 13, gén. dat. pl. ναῦφι(ν), IL. 2, 794 ; OD. 14, 498.

Étym. indo-europ. *neh₂u-, bateau ; cf. lat. nāvis, sscr. náuṣ.

ἡ, (v. infr.) ship, Hom., etc. (but rare in non-literary Hellenistic Greek, once in NT, Act. Ap. 27.41, πλοῖον being generally used); ἐν νήεσσι or ἐν νηυσίν at the ships, i.e. in the camp formed by the ships drawn up on shore, Il. 2.688, 11.659; νῆες μακραί ships of war, built long and taper for speed, Th. 1.41, etc. ; opp. νῆες στρογγύλαι round-built merchant-ships, Hdt. 1.163, etc. ; νέες alone, = τριήρεις, opp. πεντηκόντεροι, Id. 8.1; νῆες κεναί, i.e. without fighting men in them, D. 3.5; ναῦς μακρά collective for μακραί, A. Pers. 380.
Att. decl. ναῦς, νεώς, νηΐ, ναῦν, dual gen. νεοῖν, pl. νῆες, νεῶν (νηῶν is v.l. in Lys. 13.15), ναυσί, ναῦς ; in later writers, nom. pl. ναῦς, acc. pl. νῆας, D.S. 13.13, Plb. 5.2.4, etc., cf. Phryn. 147; — Ep. νηῦς, νηός, νηΐ, νῆα, pl. νῆες, νηῶν, νηυσί or νήεσσι, νῆας (but also gen. and acc. sg. νεός, νέα [the latter as monosyll. in Od. 9.283], pl. νέες, νεῶν, νέεσσι, νέας); Ep. gen. and dat. pl. ναῦφι, φιν, Il. 2.794, 16.281, Od. 14.498; in late Ep., nom. νῆυς dub.l. in Mosch. 2.104, cf. EM 440.17; acc. sg. and pl. νηῦν, νηῦς, A.R. 1.1358, Herod. 2.3, Dem. Bith. 4.6; Hdn. Gr. 1.401, 2.675, 553 also gives νεῦς, νεΐ (v.l. in Hdt. 7.184), and νευσί (Hp. Ep. 27, Sammelb. 5829); — Ion. νηῦς, νεός, νηΐ, νέα, pl. νέες, νεῶν, νηυσί (νηυσίν Epigr. in IG 12(8).683 (Thasos, vi/v BC)), νέας (but νηός Archil. (?) in PLit. Lond. 54; νηός is freq. in codd. of Hdt., νηῶν 7.160); — Dor. ναῦς (νᾶς Hdn. Gr. 1.400), ναός Pi. P. 4.185, al., ναΐ Id. O. 13.54, al. (νᾷ perh. to be read in Alcm. 23 iii 27), ναῦν Pi. P. 4.245, Fr. 234 (νᾶν Hdn. Gr. 1.328, νᾶα B. 16.89); pl. νᾶες Pi. O. 12.4, al., ναῶν Id. P. 1.74, ναυσί, ναυσίν, Id. N. 7.29, P. 3.68 (νάεσσι ib. 4.56), νᾶας f.l. in Theoc. 22.17; — Aeol. sg. gen. νᾶος, dat. νᾶϊ, pl. dat. νάεσσι, Alc. 19, 18, 79, gen. νάων Id. Supp. 12.9, Sappho Supp. 5.2; — Trag. commonly use Dor. forms in lyr., Att. in dialogue (but sts. ναός, ναῶν, A. Th. 62, Pers. 340, etc.); the Ep. forms νηός S. Fr. 761, νηῶν E. IT 1485, νῆας A. Supp. 744 (lyr.), νηυσίν Id. Pers. 370 (cod. M) are prob. corrupt. (Cf. Skt. naús, Lat. nāvis, etc.).

ἡ, ion. u. ep. νηῦς, dor. νᾶς ; gen. νεώς, ion. u. ep. νηός u. νεός, dor. νᾱός, Aesch. Pers. 305, Ag. 871, der auch νηός hat, Spt. 62 ; auch im Trimeter ναός, Soph. Ant. 711, Aj. 859 ; dat. νηΐ, dor. νᾱΐ ; accus. ναῦν, bei Ap.Rh. 1.1358 auch νηῦν, ion. νῆα u. νέα, Od. 9.283 als eine lange Splbe zu sprechen, dor. νᾶν ; dual. gen. νεοῖν, Thuc. 2.8 ; plur. νῆες, ion. νέες, Her., auch Hom., dor. νᾶες, u. in späterer Prosa auch ναῦς, was die Gramm. tadeln, vgl. Lobeck zu Phryn. p. 170 ; gen. νεῶν, ion. νηῶν, bei Xen. ist jetzt diese Form getilgt und mit νεῶν vertauscht, An. 7.5.12, vgl. Hell. 1.1.36 ; dor. ναῶν ; dat. ναυσί, ion. u. ep. νηυσί, ep. auch νήεσσι, selten νέεσσι, Il. 3.46, 19.135, dor. νάεσσι, Pind. P. 4.56 ; auch ναῦφιν, ep. für gen. u. dat.; accus. ναῦς, ion. u. ep. νῆας, selten bei Hom. νέας, wie Il. 13.101, Od. 3.153, aber bei Her. die gewöhnliche Form, dor. νᾶας, sp. Ep. auch νηῦς ; die dorischen Formen kommen auch bei attischen Dichtern vor ; eigtl. von νάω, das Schwimmende, Latein. navis,
das Schiff ; Hom. u. Folgde überall ; Beiwörter des Schiffes bei Hom. sind ἀμφιέλισσα, γλαφυρή, εὔσελμος, θοή, κορωνίς, κυανόπρῳρος, μέλαινα, ποντοπόρος u. ä., die man unter den betreffenden Artikeln nachsehe ; ἐπὶ νηός, auf dem Schiffe, oft bei Hom.; νῆες ὡς ὠκύπτεροι ἥκουσι, Aesch. Suppl. 751, oft, wie bei Soph., Eur. u. in Prosa ; man sagt πλεῖν ἐν τῇ νηΐ, Plat. Rep. I.341d, u. ναῦς ἐν θαλάττῃ πλέουσα, Legg. VI.758a ; Thuc. u. A.

ναῦς, νεώς accusative ναῦν, ἡ,
[in LXX for עָנִי, אֲנִיָּה ;]
a ship: Act.27:41 (elsewhere in NT always τ. πλοῖον; see M, Pro.25:1-28 f.; Bl., Gosp., 186 f.).†
(AS)