(f. νήψω, ao. ἔνηψα) :
      1 être sobre, particul. s’abstenir de vin, SOPH. O.C. 100 ; DÉM. 538, 17, etc. ; p. opp. à μεθύω, THGN. 478 ; PLAT. Leg. 640 d, etc. ; fig. en parl. de l’homme chaste ou tempérant, XÉN. Conv. 8, 21 ;
      2 fig. càd. être vigilant, sage, prudent, EPICH. (LUC. Herm. 47) ; joint à πεπνυμένος, PLUT. M. 334 c ; à προμηθής, HDN 2, 15, 1.

➳ Prés. impér. dor. νᾶφε, EPICH. l. c. ; part. dat. pl. poét. νήφοσι, THGN. 482, 627 ; fut. réc. νήψω, LIB. 1, 596.

Dor. νάφω (v. infr. II), used by early writers only in pres., mostly in part.; later impf. ἔνηφον Chor. in Rev.Phil. 1877.67; aor. ἔνηψα I Ep. Pet. 4.7, Orac. ap. Ael. Fr. 103, J. AJ 11.3.3, Procl. in Prm. p. 741 S., (ἐξ-) Aret. SD 1.5, (ἀν-) Nic.Dam. 4 J. : — to be sober, drink no wine, οὔτε τι γὰρ ν. οὔτε λίην μεθύω Thgn. 478; νήφειν Archil. 4, Pl. Smp. 213e, al. ; part. νήφων as Adj., = νηφάλιος, Hdt. 1.133, Ar. Lys. 1228; ὑμῖν ἀντέκυρσα… νήφων ἀοίνοις S. OC 100; ὑπ’ ἐχθροῦ νήφοντος ὑβριζόμην D. 21.74; τὸ τοὺς μεθύοντας.… πλείω ζημίαν ἀποτίνειν τῶν ν. Lex Pittaci ap. Arist. Pol. 1274b20; μεθύοντα… παρὰ νηφόντων λόγους παραβάλλειν Pl. Smp. 214c; ν. θεός, i.e. water, Id. Lg. 773d; prov., τὸ ἐν τῇ καρδίᾳ τοῦ νήφοντος ἐπὶ τῆς γλώττης τοῦ μεθύοντος Plu. 2.503f; [Ἀναξαγόρας] οἷον ν. ἑφάνη παρ’ εἰκῇ λέγοντας Arist. Metaph. 984b17; νήφων μεθύοντα ὑπὸ τῆς Ἀφροδίτης θεᾶται X. Smp. 8.21; τὸ νῆφον ὑπὸ τοῦ πάθους βυθίζεται Alciphr. 1.13. metaph, to be self-controlled, Pl. Lg. 918d; to be sober and wary, νᾶφε καὶ μέμνασ’ ἀπιστεῖν Epich. [250]; γρηγορῶμεν καὶ νήφωμεν 1 Ep. Thess. 5.6; νήψατε εἰς προσευχάς 1 Ep. Pet. l.c. ; νήφων καὶ πεφροντικώς Plu. 2.800b; ν. καὶ φροντιστής Gal. 17(1).991; προμηθής τε καὶ ν. Hdn. 2.15.1; καρδίῃ νήφοντος Poet. ap. Longin. 34.4; ν. λογισμός Epicur. Ep. 3 p. 64U. ν. ἐκ κακοῦ recover oneself from…, Ach.Tat. 1.13; ἐγερθέντων καὶ νηψάντων ἀπὸ τῆς πτώσεως Procl. l.c.

nüchtern, mäßig sein u. leben, bes. keinen Wein trinken ; Theogn. 481 ; Archil. 49, οὐ γὰρ ἂν πρώταισιν ὑμῖν ἀντέκυρσα νήφων ἀοίνοις, Soph. O.C. 100 (vgl. νηφάλιος); νήφοντα καὶ σοφὸν ἄρχοντα μεθυόντων δεῖ καθιστάναι, Plat. Legg. I.640d ; μεθύοντα ἄνδρα παρὰ νηφόντων λόγους παραβάλλειν, Symp. 214c, öfter ; Folgde, wie Dem. 21.74 ; u. Sp., wie Plut. u. Luc., oft ; auch übertr., nüchtern u. besonnen sein, νήφων im Ggstz von εἰκῆ λέγων Arist. met. 1.3 ; νῆφε καὶ μέμνησο ἀπιστεῖν, Epicharm. bei Luc. Hermot. 47 ; vgl. Pol. 31.21.14 ; τὸ γὰρ ἐν τῇ καρδίᾳ τοῦ νήφοντος ἐπὶ τῆς γλώττης ἐστὶ τοῦ μεθύοντος, Plut. garrul. 4 ; ἀνὴρ προμηθὴς καὶ νήφων, Hdn. 2.15.1. – Das perf. νενηφώς hat Philostr.

νήφω
to be sober, abstain from wine; metaph., of moral alertness, to be sober, calm, circumspect: 1Th.5:6 5:8, 2Ti.4:5 (see Ellic., in l), 1Pe.1:13 4:7 5:8 (cf. ἐκ-, ἐκ-νήφω, and see MM, xvii).†
SYN.: ἀγρυπνέω, γρηγορέω (AS)