GRC

μεθίημι

download
JSON

Bailly

μεθ·ίημι (f. μεθήσω, ao. μεθῆκα, pf. inus.) [ῑ, ATT., qqf. ῐ, IL. v. ci-dessous]
A tr.
   I
laisser aller, d’où :
      1 lâcher, relâcher, détendre : κῶλα, ESCHL. Ag. 1385, laisser aller ses membres, en parl. d’un homme blessé ; fig. κῆρ ἄχεος, IL. 17, 539, détendre ou reposer son cœur endolori ;
      2 laisser partir, lâcher : χεροῖν τινά, SOPH. O.C. 838, ou avec deux acc. : τινὰ χεῖρα, SOPH. Ph. 1301, lâcher une personne qu’on tient ; d’où, en gén., μ. τινά, relâcher un prisonnier, IL. 10, 449, etc. ; laisser s’éloigner un visiteur, OD. 15, 212, etc. ; particul. renvoyer ou répudier une femme, HDT. 9, 111 ; σταλαγμόν, ESCHL. Eum. 783, laisser échapper un sanglot ; δάκρυα, HDT. 9, 16, laisser couler ses larmes ; ψυχήν, EUR. Med. 1218, rendre l’âme ; fig. déposer, abandonner, renoncer à : χόλον, IL. 15, 138 ; OD. 1, 77, déposer sa colère, la laisser se calmer ; τὴν ἀρχήν, HDT. 3, 143, abandonner le pouvoir ; τὸ βεϐουλευμένον, HDT. 1, 123, renoncer à un projet ; particul. pardonner une faute, HDT. 8, 140 ; faire remise d’une dette, HDT. 6, 59 ; avec deux rég. : Ἕκτορι νίκην, IL. 14, 364, abandonner la victoire à Hector ; εἰρεσίαν ναΐ, SOPH. Aj. 250, permettre à un vaisseau de naviguer ; avec la prop. inf. : τινὰ μ. ἰέναι ἐπὶ τὴν θήρην, HDT. 1, 37, laisser qqn aller à la chasse ; avec le dat. μ. τινὶ λέγειν, SOPH. El. 628, permettre à qqn de parler ; particul. abandonner par négligence, négliger : τὰ παρεόντα ἀγαθά, HDT. 1, 33, les biens présents ; avec un inf. μ. πράττειν τὰ δέοντα, XÉN. Mem. 2, 1, 33, négliger de faire ce qu’il faut ;
   II lancer :
      1 lancer loin de soi : ἰόν, IL. 1, 48 ; βέλος, SOPH. Ph. 1300, un trait, cf. XÉN. Cyr. 4, 3, 9 ; εἴς τινα ξίφος, EUR. Or. 1133, percer qqn de son glaive ; τι ἐς ποταμόν, OD. 5, 460 ; HDT. 2, 70, lancer qqe ch. dans un fleuve ;
      2 produire au dehors, émettre : βλαστόν, HDT. 6, 37, un bourgeon ; fig. κέλαδον, IL. 2, 547, causer du tumulte ; Περσίδα γλῶσσαν, HDT. 6, 29, parler la langue perse ;
      3 laisser se perdre, mettre de côté : τόνδε μέθες λόγον, EUR. Hipp. 469, laisse là ce discours ;
B intr. se laisser aller, se relâcher, abs. en parl. de combattants : ὅθι μεθιέντα ἴδηαι, IL. 13, 229, partout où tu vois qqn se relâcher, faiblir ; avec le gén. : πολέμοιο, IL. 6, 330, refuser le combat ; θούριδος ἀλκῆς, IL. 4, 234, laisser abattre son courage ; avec un inf. μάχεσθαι, IL. 13, 234, cesser ou s’abstenir de combattre ; μ. τὰ δέοντα πράττειν, XÉN. Mem. 2, 33, négliger son devoir ;

Moy. μεθίεμαι (f. μεθήσομαι, ao. μεθηκάμην, pf. μεθεῖμαι) se relâcher de, abandonner, gén. SOPH. El. 1277 ; EUR. Her. 400, etc. : AR. Pl. 42, etc. ; PLAT. Rsp. 537 b.

[ῑ] dans Hom. par nécessité prosodique, p. ex. dans μεθίεμεν, μεθίετε, μεθιέμεν, μεθιέμεναι, et dans μεθίει, IL. 15, 716, à cause de l’augment. — Act. prés. ind. 3 pl. μεθιᾶσι, PLAT. Tim. 81 d ; ion. μετιεῖσι, HDT. 1, 33 ; impér. 2 sg. μεθίει, PLAT. Lach. 187 b ; sbj. 3 sg. épq. μεθίῃσι, IL. 13, 234 ; inf. épq. μεθιέμεναι, IL. 13, 114 ou -ιέμεν, IL. 4, 351. Impf. 3 sg. poét. μεθίει, IL. 15, 716 ; 16, 762 ; 21, 72 ; 3 pl. épq. μέθιεν (p. -ιέσαν) OD. 21, 377. Impf. itér. 3 sg. μεθίεσκεν, A.RH. 4, 799. Fut. inf. épq. μεθησέμεναι, OD. 16, 377 ou μεθησέμεν, IL. 20, 361. Ao.1 épq. μεθέηκα, IL. 23, 434. Ao.2 *μέθην, inus. au sg. de l’ind. ; pl. μεθεῖμεν, -εῖτε, -εῖσαν ; impér. μέθες, sbj. μεθῶ, épq. μεθείω, IL. 3, 414 ; 3 sg. μεθήῃ, OD. 5, 471 ; opt. μεθείην, SOPH. Ph. 1302 ; inf. μεθεῖναι, épq. μεθέμεν, IL. 15, 138 ; part. μεθείς, ESCHL. Pers. 699, etc. La conjug. ion. est en μετ- : μετίημι, f. μετήσω, ao.1 μετῆκα, etc. ; part. pf. pass. μεμετιμένος, HDT. 5, 108, etc. ; fut. moy. au sens pass. μετήσομαι, HDT. 5, 35.

Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

μεθιεῖς (v.l. μεθίης), μεθιεῖ, Il. 6.523, 10.121, Od. 4.372; Ion. μετίει Hdt. 2.70; 3 pl. μεθιᾶσι Pl. Ti. 81d; Ion. μετιεῖσι Hdt. 1.133; imper. μεθίει Pl. La. 187b; Ep. subj. 3 sg. μεθίῃσι Il. 13.234; inf. μεθιέναι, Ep. -ιέμεναι, -ιέμεν, ib. 114, 4.351; impf. 3 sg. μεθίει 15.716, 16.762, 21.72, 3 pl. μέθιεν Od. 21.377; Ep. μεθίεσκεν A.R. 4.799; fut. μεθήσω Od. 15.212; Ep. inf. μεθησέμεναι, έμεν, 16.377, Il. 20.361; aor.1 μεθῆκα, Ep. μεθέηκα 23.434 (also ἐμέθηκα Phot.); part. μεθήσας Coluth. 127; other moods from aor.2, imper. μέθες S. El. 448, Ar. Ec. 958 (lyr.), etc. ; subj. μεθῶ, Ep. μεθείω Il. 3.414; opt. μεθείην S. Ph. 1302; inf. μεθεῖναι, Ep. μεθέμεν Il. 1.283; part. μεθείς A. Pers. 699 (troch.), etc. ; — Med., first in Hdt., not in Att. Prose, fut. μεθήσομαι E. Hipp. 326, Ar. V. 416 (μετήσομαι in pass. sense, Hdt. 5.35); aor.2 μεθεῖτο S. Tr. 197, μέθεσθε Id. OC 1437; subj. dual and pl. μεθῆσθον, μεθῆσθε, Ar. Ra. 1380, V. 434; inf. μεθέσθαι S. El. 1277; — Pass., Ion. impf. ἐμετίετο Hdt. 1.12; pf. 3 sg. μεθεῖται A. Th. 79 (lyr.); pl. μεθεῖνται Pl. Phlb. 62d; Ion. part. μεμετιμένος Hdt. 6.1, etc. ; Ion. aor.1 μετείθη Id. 1.114. [Generally ι in Hom. and Ep., ι in Att.; but ι in μεθιέμεν Il. 14.364, μεθίετε 4.234, al., μεθιέμεναι 13.114; in μεθίει, 15.716, 16.762, 21.72, ι may be long by augment, but ι in μεθίεν Od. 21.377.]
trans., set loose, let go what is bound, stretched, or held back; hence c. acc. pers., release a prisoner, Il. 10.449, Hdt. 1.24, etc. ; μ. χεροῖν S. OC 838; let a visitor depart, Od. 15.212, cf. Pl. La. 187b; dismiss a wife, Hdt. 9.111; c. inf., set one free to do as he will, ἐμὲ μέθες ἰέναι ἐπὶ τὴν θήρην Id. 1.37, cf. 40; also ἐλεύθερον μ. τινά E. Hec. 551; — Pass., to be let go, dismissed, Hdt. 1.12, 114, al. ; but μεθεῖται στρατός is let loose (as if from a leash), A. Th. 79 (lyr.).
give up, abandon, μὴ χωσαμένη σε μεθείω Il. 3.414; εἰ τοῦτον Τρώεσσι μεθήσομεν… ἄστυ πότι… ἐρύσαι 17.418. metaph, εἴ με μεθήῃ ῥῖγος granting the cold will quit hold of me, Od. 5.471. c. acc. rei, let go, let fall, throw, τι ἐς ποταμόν ib. 460, Hdt. 2.70; μ. δεξιάν (v.l. δεξιᾶς) E. Hipp. 333; μ. με χεῖρα S. Ph. 1301; ταῦτα μὲν μέθες (sc. τὰ λουτρά) lay down, Id. El. 448, cf. 1205; μ. ψυχήν give up the ghost, E. Med. 1218; of liquids, let flow, let drop, πολλὰ τῶν δακρύων Hdt. 9.16; ἰὸν ἀντιπενθῆ μεθεῖσα καρδίας A. Eu. 783 (lyr.); c. acc. et inf., μ. τὰς συμπάσας [ἐπιστήμας] ῥεῖν εἰς… Pl. Phlb. 62d; of words, utter, γλῶσσαν Περσίδα μ. Hdt. 6.29; λόγους, βρόμον μ., E. Hipp. 499, 1202; μ. βλαστόν let it shoot forth, Hdt. 6.37; of weapons, let fly, discharge, μετὰ δ’ ἰὸν ἕηκε Il. 1.48; μ. βέλος S. Ph. 1300, cf. X. Cyr. 4.3.9; ἐκ χερὸς λίθον, ἀπὸ γλώσσης λόγον, Men. 1092; of plants, put forth, καρπούς Porph. Abst. 2.13; μ. ξίφος ἐς γυναῖκα plunge it into her, E. Or. 1133; but μ. οἱ τὰς αἰχμάς laid them aside as he ordered, Hdt. 3.128, cf. 4.3, 9.62; elliptically, μεθῆκε (sc. τὰς ἡνίας) E. Fr. 779.7; ναῒ μεθεῖναι give the ship her way, S. Aj. 250 (lyr.).
relieve, κῆρ ἄχεος Il. 17.539. c. dat. pers. et acc., give up to, surrender, Ἕκτορι νίκην 14.364; στέμματ’ ἀνέμοις E. Ba. 350.
resign, throw aside, χόλον Il. 15.138, Od. 1.77; Ἀχιλλῆϊ μεθέμεν χ. as a favour to Achilles, Il. 1.283 (cf. 11.3); μ. καρδίας χόλον from one΄s heart, E. Med. 590; give up a scheme, Hdt. 1.133; τὰ παρεόντα ἀγαθά ib. 33; τὴν ἀρχήν Id. 3.143; τὴν τυραννίδα Id. 5.37; αἰδῶ A. Pers. 699 (troch.); τὸ κόσμιον S. El. 872; τἀφανῆ the search for the unknowable, Id. OT 131; τεμένη… μέθες E. Supp. 1212; — Pass., ἡ πρότερον γνώμη ἀποδεχθεῖσα μετείσθω Hdt. 4.98.
forgive one a fault, Ἀθηναίοισι τὰς ἁμαρτάδας Id. 8.140. αʹ ; remit, φόρον τῇσι πόλισι Id. 6.59; τόνδε κίνδυνον μεθείς excusing you this peril, E. Ph. 1229.
let in, introduce, τὸ δεῖγμα εἰς τὰς ἄλλας πόλεις Pl. Lg. 951d; τὸ μὲν τῶν ἐγκυρτίων εἰς τὸ στόμα μεθῆκεν Id. Ti. 78c. intr., relax one΄s energies; abs., to be slack, remiss, dally, Od. 4.372, etc. ; esp. in battle, Il. 13.229, 20.361, etc. c. inf., omit or neglect to do, ὅς τις μεθίῃσι μάχεσθαι 13.234, cf. 23.434; οἱ ἵπποι μετιέντες τὰς νομὰς νέμεσθαι Hdt. 1.78; μ. τὰ δέοντα πράττειν X. Mem. 2.1.33.
permit, μεθεῖσά μοι λέγειν having left it for me to speak, having allowed me, S. El. 628; — Pass., δύο πηγαὶ μεθεῖνται ῥεῖν Pl. Lg. 636d. c. gen. rei, relax, cease from, μεθιέντα… στυγεροῦ πολέμοιο Il. 6.330; ἀλκῆς 4.234; βίης Od. 21.126; μεθιεὶς πολέμου (prob. for πόλεμον) Tyrt. 12.44; μ. τῆς χρησμοσύνης Hdt. 9.33; μέθιεν… χόλοιο Τηλεμάχῳ [the suitors] ceased from wrath in deference to Telemachus, Od. 21.377. c. gen. pers., abandon, neglect, Il. 11.841. c. part., κλαύσας καὶ ὀδυράμενος μεθέηκε after weeping and lamenting he leaves off, 24.48. Med., free oneself from, let go one΄s hold of, c. gen., παιδὸς οὐ μεθήσομαι E. Hec. 400, cf. Ar. Pl. 42, 75, etc. ; σῶν γονάτων E. Hipp. 326; τοῦ θρόνου Ar. Ra. 830, etc. ; σπουδασμάτων Metrod. Herc. 831.15; in this sense the acc. is rarely used and perh. corrupt, ἐκεῖνο (fort. ἐκείνου) E. Ph. 519; τόνδε (fort. τοῦδε) Ar. V. 416; in S. El. 1277 (lyr.) the constr. is μή μ’ ἀποστερήσῃς τῶν σῶν προσώπων ἁδονάν, [ὥστε] μεθέσθαι [αὐτῆς], and in E. Med. 736 ἄγουσιν οὐ μεθεῖ’ ἂν ἐκ γαίας ἐμέ, the acc. is governed by ἄγουσιν.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

(ἵημι), 2. pers. praes. μεθιεῖς, Il. 6.523, aber μεθίεις steht Od. 4.372.3. pers. μεθιεῖ, Il. 10.121, aber μετίει Her. 6.37 ; inf. bei Hom. μεθιέμεν u. μεθιέμεναι, conj. μεθίῃσι, Il. 13.234, impf. μέθιεν, = μεθίεσαν, Od. 21.377 ; imperat. μεθεῖτε Ar. Ran. 1384 ; fut. μεθήσω, aor. I. μεθῆκα, nach Phot. auch ἐμέθηκα, u. Coluth. 127 auch μεθήσας im partic.; aor.2 μεθεῖναι, ep. μεθέμεν, conj. μεθείω. Med. μεθίεμαι, erst nachhom., imperf. μετίετο u. ἐμετίετο, Her. 1.12, für μεθίετο, u. im perf. μεμετιμένος, 6.1, 7.229 u. öfter ; perf. pass. imper. μεθείσθων, Plat. Phil. 62d ; μετήσομαι ist pass., Her. 5.35,
1) trans. ; a) nachlassen, loslassen, etwas Angebundenes, Angespanntes, Zurückgehaltenes, von Personen u. Sachen, εἰ μὲν γάρ κέ σε νῦν ἀπολύσομεν ἠὲ μεθῶμεν, Il. 10.449, χόλον, den lang gehegten Groll fahren lassen, aufgeben, 15.138, Od. 1.77, Ἀχιλλῆϊ μεθέμεν χόλον, den Zorn zu Gunsten des Achilles od. den Zorn gegen den Achilles aufgeben, Il. 1.283 ; Eur. Med. 590 u. oft ; τὸ μὲν (κρήδεμνον) ἐς ποταμὸν μεθῆκεν, den Schleier, den er bis dahin festgehalten, warf er ins Meer, Od. 5.460 ; im Ggstz von λαβεῖν, Aesch. Pers. 676, wie von ἔχειν, Eur. Herc.Fur. 1368 ; μέθες με, laß mich los, frei, Soph. Phil. 805 ; μεθεὶς ὅπλα, 961, vgl. 1285 ; οὐκ ἂν μεθείην, 1286 ; χεροῖντὴν παῖδα, O.C. 842, wie μεθῆκα ἐκ χερός, aus der Hand geben, 910 ; von dem Nachlassen der Zügel hergenommen, θοὸν εἰρεσίας ζυγὸν μεθεῖναι ναΐ ; Aj. 245 ; dah. Einen tun lassen, was er will, μέθες ἐμὲ ἐπὶ τὴν θήρην, laß mich auf die Jagd gehen, Her. 1.37, vgl. 40 (ähnlich Soph. μέθες τὴν παῖδα ἐν ᾍδου τήνδε νυμφεύσειν τινί Ant. 649, anders μεθεῖσά μοι λέγειν ἃ χρήζοιμι, gestattend, El. 618); τὴν Περσίδα γλῶσσαν, die persische Sprache aus dem Munde herauslassen, d.i. persisch sprechen, 6.29 ; πολλὰ τῶν δακρύων, viele Tränen fließen lassen, 9.16 ; vgl. κραδίας σταλαγμὸν μεθεῖσα, Aesch. Eum. 753, 780 ; Plat. ὁ ἐπάνω μεθιεὶς εἰκῇ τὰ ῥεύματα, Legg. VIII.844c, u. pass., δύο πηγαὶ μεθεῖνται ῥεῖν, I.636d. – Vom Geschoß, abschließen, βέλος, Soph. Phil. 1284, vgl. El. 637, wie Xen. Cyr. 4.3.9 ; auch ξίφος εἰς γυναῖκα, hineinstoßen, Eur. Or. 1133 ; u. übertr. von Worten, οἱ δὲ δυσφόρως τοὔνειδος ἦγον τῷ μεθέντι τὸν λόγον, Soph. O.R. 784 ; u. milder, τοῦτον μεθεῖσαν ἐκ μέσου λόγον, Eur. El. 797 ; τὸν δ' ἐμοὶ μέθες λόγον Hec. 888. – Auch βλαστόν, Her. 6.37, hervortreiben ; – ἄγκυραν μεθιέναι, fallen lassen, Aesch. Ch. 650, wofür sonst χαλᾶν gesagt wird. – Im eigentlichen Sinne auch Plat. μεθιᾶσι τοὺς τῆς ψυχῆς δεσμούς, Tim. 81d ; auch μεθῆκε ἐλευθέραν τὴν ψυχήν, Tim. 85e (vgl. Eur. Hec. 551); er vrbdt auch μεθέντα χαίρειν ἐᾶν, Phil. 16e ; – οὐ γὰρ μεθήσω τὸν παῖδα, ich werde ihn nicht entlassen, freilassen, Xen. An. 7.4.10 ; γυναῖκα, fortschicken, Her. 9.111. – Dah. etwas Angespanntes abspannen, übertr. aber wovon ausruhen, sich erholen lassen, κῆρ ἄχεος, das Herz vom Jammer sich erholen lassen, Il. 17.539.
   b) verlassen, allein, im Stich lassen, τινά, Il. 3.414, Od. 13.212 ; auch εἴ με μεθείη ῥῖγος, wenn mich der Frost verließe, oder mich losließe, d.i. von mir wiche, 5.471.
   c) überlassen, preisgeben, τινί τι, Einem zu Gefallen Etwas fahren lassen, μεθίεμεν Ἕκτορι νίκην, wir überlassen ihm den Sieg, Il. 14.364, 17.418 ; τινὰ κινδύνῳ, Einen der Gefahr preisgeben, Eur. Phoen. 1235, στέμματ' ἀνέμοις καὶ θυέλλαις μέθες, Bacch. 350. – Dah. vernachlässigen, versäumen, bei Seite setzen, αἰδῶ, Aesch. Pers. 685, φροντίδας, Soph. Aj. 479, τὸ κόσμιον μεθεῖσα, El. 860 ; μετιεῖσι τὸ βεβουλευμένον, στόλον u. vgl., Her. 1.123, 4.98, 7.16.2 u. öfter ; τὴν ἀρχήν, die Herrschaft aufgeben, niederlegen, 2.70, 3.143 ; Xen. vrbdt μεθίημιτὰ δέοντα πράττειν, Mem. 2.1.33. – Aber auch προσοφειλόμενον φόρον, den schuldigen Tribut erlassen, Her. 6.59, wie τὰς ἁμαρτάδας, vergeben, 8.140. – Erlauben, μεθεῖσά μοι λέγειν, ἃ χρῄζοιμι, Soph. El. 628, vgl. Ant. 653 ; Eur. Hec. 1128 ; ἐμὲ οὖν μέθες ἰέναι, laß mich gehen, Her. 1.37 ; Plat. Phileb. 32d.
2) intr., so daß man ἑαυτόν ergänzen kann, seine Spannung aufgeben, nachlassen, erschlaffen, absol., oft bei Hom., gew. im Kampf, ὀτρύνεις δὲ καὶ ἄλλον ὅθι μεθιέντα ἴδηαι, Il. 13.229, vgl. ἀλλ' ὅσσον μὲν ἐγὼ δύναμαι χερσίν τε ποσίν τε καὶ σθένει, οὔ μ' ἔτι φημὶ μεθησέμεν οὐδ' ἠβαιόν, 20.360 ; μεθιέναι βίῃ, an Kraft erschlaffen, 21.177 ; c. inf., ὅστις ἑκὼν μεθίησι μάχεσθαι, wer freiwillig abläßt zu kämpfen, 13.234, ἑκὼν μεθέηκεν ἐλαύνειν, 23.434. – Häufig mit dem gen., ablassen, abstehen von Etwas, so ἀλκῆς, πολέμου, μάχης, bes. Il.; aber bei Tyrt. 8.44 πόλεμον. Aehnl. καὶ δὴ μέθιεν χαλεποῖο χόλοιο Τηλεμάχῳ, sie ließen vom Zorn nach zu Gunsten des Telemach, Od. 21.377 ; auch mit dem gen. der Person, ἀλλ' οὐδ' ὥς περ σεῖο μεθήσω τειρομένοιο, ich werde dennoch nicht ablassen von dir, dich weiter geleiten, Il. 11.841. – Auch mit dem partic., κλαύσας καὶ ὀδυράμενος μεθέηκεν, er ließ ab zu weinen, Il. 24.48.
3) med., in der Bdtg mit dem intr. Gebrauch des act. übereinstimmend ; absol., μέθεσθε δ' ἤδη, χαίρετόν τε, lasset ab, Soph. O.C. 1439, vgl. Trach. 196 ; selten c. acc., El. 1269 ; vgl. κελεύω βίᾳ μεθέσθαι ἴχαρ, Aesch. Suppl. 829 ; Eur. Phoen. 519 ; Ar. Vesp. 416. – Gew. c. gen., sich einer Sache entziehen, entschlagen, vgl. Ar. Plut. 42, 75, Ran. 829 ; der gen. deutet eigtl. auf ein teilweises Nachlassen, Aufgeben, der acc. auf ein gänzliches Aufgeben hin, vgl. Valcken Eur. Phoen. 522, Hipp. 333 u. Elmsl. Med. 719, wie Hermann zu Soph. El. 1269.
[Ι wie im simplex bei den Attikern lang, bei Hom. u. den Epikern kurz ; doch braucht es Hom. des Verses wegen auch lang in μεθίεμεν, Il. 14.364, μεθίετε, 4.234, 12.409, 13.116, μεθιέμεν, 4.351, u. μεθιέμεναι, 13.114, welche Formen sonst für den Hexameter unbrauchbar wären ; in μεθίει, 15.716, wird es durch das Augm. lang.]
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory