[ᾰ] adv. :
      1 vainement, en vain, inutilement, HH. Cer. 309 ; PD. O. 1, 133 ; ESCHL. Pr. 44, etc. ; entre l’art. et le nom : τὸ μ. ἀπὸ φροντίδος ἄχθος, ESCHL. Ag. 165, le fardeau de vaines inquiétudes ;
      2 vainement, sottement, sans raison, THGN. 523 ; HDT. 7, 103 ; PLAT. Theæt. 189 d, etc. ; μ. νοσεῖν, SOPH. Aj. 635, avoir l’esprit égaré ;
      3 vainement, faussement, mensongèrement, SOPH. Ph. 345, El. 63, etc. ; en parl. d’un songe, ESCHL. Ag. 422.

➳ Dor. μάταν [ᾰᾱ] PD. l. c.

Étym. acc. de μάτη.

[ᾰ] Dor. μάτᾱν, Adv.
in vain, h.Cer. 308, Pi. O. 1.83, etc. ; μὴ πόνει μ. A. Pr. 44; βλέποντες ἔβλεπον μ. ib. 447; μ. ἐρεῖν ib. 1007; with a Noun, τὸ μ. ἄχθος the fruitless burden, Id. Ag. 165 (lyr.); Διὸς μ. ἄκοιτις his bedfellow to no good end, S. Tr. 1149; as predicate, μ. ὁ μόχθος A. Ch. 521.
at random, without reason, οὔ σε μ. τιμῶσι Thgn. 523; ὅρα μὴ μ. κόμπος ὁ λόγος ᾖ Hdt. 7.103, cf. E. Supp. 127; οὐ γὰρ δίκαιον… τοὺς κακοὺς μ. χρηστοὺς νομίζειν S. OT 609; ἵνα μὴ μ. θαρρήσῃς Pl. Tht. 189d; ὁ νοσῶν μ., i.e. he that is mad, S. Aj. 635 (lyr.), cf. Ar. Pax 95 (anap.).
idly, falsely, λέγοντες εἴτ’ ἀληθές, εἴτ’ ἄρ’ οὖν μ. S. Ph. 345; λόγῳ μάτην θνῄσκοντες Id. El. 63, cf. 1298; μ. βέβακεν, of a dream, A. Ag. 423 (lyr.). — Originally acc. of μάτη, and we find εἰς μάτην in Luc. Trag. 28, 241, Aristid. Or. 33 (51).3; ἐπὶ μ. POxy. 530.8 (ii AD).

(μάτη), vergeblich, umsonst, ohne Erfolg ; H.h. Cer. 309 ; ἀνώνυμον γῆρας ἕψοι μά. ταν, Pind. Ol. 1.83 ; τὰ μηδὲν ὠφελοῦντα μὴ πόνει μάτην, Aesch. Prom. 44, wie 342 ; μάταν τὰ πολλὰ βέλεα ἦλθε Pers. 260, öfter, wie auch Soph., μάτην εἰρήσεται O.R. 365, μάτην γὰρ οὐδὲν ἀξίωμα δαιμόνων ἔχω φράσαι O.C. 1452 ; auch Ἀλκμήνην Διὸς μάτην ἄκοιτιν, Trach. 1139, d.h. der es nicht gefrommt, daß sie Zeus' Gattin war ; auch im Ggstz von ἀληθές, was nur den nichtigen Schein hat, Phil. 345, vgl. λόγῳ μάτην θνήσκοντας El. 63 ; oft bei Eur.; – ὅρα μὴ μάτην κομπος ὁ λόγος εἰρημένος εἴη, Her. 7.103 ; ἵνα μὴ μάτην θαρρήσῃς, ohne Grund, Plat. Theaet. 189d ; μάτην οὐδὲν ἔδοξε ῥηθῆναι, Folit. 183d, öfter, wie bei den Folgdn.

μάτην
(prop. accusative of μάτη, a fault, folly), adv., [in LXX for הָבַל, שָׁוְא, etc. ;]
in vain, to no purpose: Mat.15:9, Mrk.7:7' (LXX) .†
(AS)