ά, όν [ῐᾰ]
   I gras :
      1 gras, onctueux, brillant d’huile, de graisse, de parfums, etc. : λιπαρὸν χωρεῖν ἐκ βαλανείου, AR. Pl. 616, sortir du bain luisant de parfums ; en parl. des cheveux (p. opp. à αὐχμηρός) SIM. fr. 148 ; XÉN. Mem. 2, 1, 31 ; λιπαροὶ κεφαλάς, OD. 15, 332, avec les cheveux luisants ; τὰ λιπαρά, AR. fr. 421, mets gras ; τὸ λ. ARSTT. P.A. 2, 5, 2, etc. substance grasse ; différ. de πῖον (graisse visqueuse ou gluante) ARSTT. Meteor. 4, 9, 34, etc. ;
      2 p. ext. luisant, brillant d’embonpoint, de vigueur, de fraîcheur : πόδες λ. IL. 2, 44, pieds robustes ; στῆθος, AR. Nub. 1011, poitrine robuste ; ὀμμάτων σέλας, THCR. Idyl. 23, 8, éclat brillant des yeux, en parl. d’Hèra, IL. 14, 186 ; de Thémis, HÉS. Th. 901 ; en parl. d’animaux, XÉN. Cyr. 1, 4, 11 ;
      3 fig. opulent, riche, éclatant, splendide, en parl. du sol, de contrées, de villes : λ. νῆσος, HH. Ap. 38, île fertile ; λ. πόλις, THGN. 947, ville magnifique ; en parl. de Thèbes, PD. P. 2, 3 ; de Marathon, PD. O. 13, 106 ; λιπαραὶ Ἀθῆναι, la brillante Athènes, probabl. par allusion aux oliviers de l’Attique ; PD. N. 4, 18, etc. ; EUR. I.T. 1130, etc. ; en parl. de choses : λ. γῆρας, OD. 11, 136 ; 19, 368, vieillesse abondamment pourvue de ressources ; λ. θέμιστας τελεῖν, IL. 9, 156, 298, payer de riches contributions ; λ. κρήδεμνα, OD. 1, 334, voiles brillants, riches bandelettes ; cf. IL. 22, 406 ; HÉS. Th. 63 ; en parl. d’odeurs : λ. ὀσμή, ARSTT. An. 2, 9, 5, odeur forte et pénétrante ;
   II collant, gluant, visqueux, subst. αἱ λιπαραί (s.-e. ἐμπλαστοί) GAL. De cris. 9, 677, sortes d’emplâtres visqueux.

• Cp. -ώτερος, HDT. 3, 23 ; • Sup. -ώτατος, HH. Ap. 38 ; PLAT. Tim. 82 d.

Étym. λίπα.

ά, όν, (< λίπα) prop.
oily, shiny with oil, once in Hom., anointed, λιπαροὶ κεφαλὰς καὶ καλὰ πρόσωπα Od. 15.332; λ. χωρεῖν ἐκ βαλανείου Ar. Pl. 616; θεᾶσθαι λιπαρὸν παρὰ τῷ Διονύσῳ Id. Eq. 536, cf. Nu. 1002; σοὶ δὲ μελήσει… λιπαρῷ (Bentl. for -ρῶς) χωρεῖν ἐπὶ δεῖπνον Id. Ec. 652; of oil or oily objects, shiny, Simon. 148.4, X. Mem. 2.1.31, Pl. Ti. 60a, 84a, Arist. HA 520a27.
fatty, greasy, ἄρτος Ar. Fr. 109; τὰ λ.
unctuous dishes, ib. 506.1; τὸ λ.
fatty substance, Arist. PA 651a24; λιπαραί (sc. ἔμπλαστροι), αἱ, oily plasters, Dsc. 1.112, Gal. 12.468; sts. opp. τὸ πῖον (which implies resinous substance), Arist. Mete. 387b6, cf. Col. 791b23; of vegetables boiled in grease, Hp. Mul. 1.66. Adv. -ρῶς, ἕψειν boil in grease, Hp. Mul. l.c. ; so λ. ἠρτυμένον Gal. 9.677; ἀνατρίβειν massage with a greasy or oily lubricant, Hp. Art. 9. of the healthy look of the human body or skin, shining, sleek, in Hom. in phrase λιπαροὶ πόδες bright, smooth feet, without a wrinkle on the skin, mostly of men΄s feet, in the line ποσσὶ δ’ ὑπὸ λιπαροῖσιν ἐδήσατο καλὰ πέδιλα Il. 2.44, al. ; of Hera, 14.186; of Themis, Hes. Th. 901; λιπαρώτεροι ἐγένοντο Hdt. 3.23; λ. στῆθος Ar. Nu. 1012; θηρία X. Cyr. 1.4.11; χείλεα Luc. Am. 13; radiant, θυγάτηρ χρόνου B. 7.1; ἄκοιτις Id. 5.169. of condition or state of life, rich, comfortable, easy, γῆρας Od. 11.136, 19.368, Pi. N. 7.99; λ. εὐφροσύνη AP 11.63 (Maced.). Adv. -ρῶς, γηρασκέμεν Od. 4.210; πλήσαντα λ. κύκλον ἐτῶν ἑκατόν Epigr.Gr. 451. of things, bright, brilliant, λιπαρὴ καλύπτρη Il. 22.406; λ. κρήδεμνα Od. 1.334, etc. ; χοροί Hes. Th. 63; of city walls, Od. 13.388; λ. δόμος B. 15.29; νίκα Id. 10.38; στέφανοι Id. 1.47; λιπαρὰς τελέουσι θέμιστας splendid or rich tribute, Il. 9.156, 298; also, of the oily smoothness of a calm sea, λ. γαλάνα Theoc. 22.19, cf. Call. Epigr. 6.5; also σέλας Theoc. 23.8; and of smells, λ. ὀσμή rich, savoury, Arist. de An. 421a30, cf. Sens. 443b10. of soil, fat, rich, fruitful, as epith. of places, Χίος, ἣ νήσων λιπαρωτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται h.Ap. 38; λ. πόλις Thgn. 947; λ. Ὀρχομενός, Θῆβαι, Νάξος, Μαραθών, Pi. O. 14.2, P. 2.3, 4.88, O. 13.110; λιπαραὶ Ἀθῆναι, favourite epith. with the Athenians, prob. with allusion to the Attic olive, first in Pi. I. 2.20, Fr. 76, cf. Ar. Ach. 639, 640 (where he plays on the double sense of brilliant and greasy), Nu. 300, Fr. 110; λ. τὸ χρῆμα τῆς πόλεως, of Nephelococcygia, Id. Av. 826; λ. χεύματα, of rivers, A. Supp. 1028 (lyr.); λ. ὅρμος Call. Del. 155; ἄντρον Orph. H. 59.4 (Hermann), etc. Adv. λιπαρῶς, v. supr. Ι, III.

(λίπος), fett, fettig, mit Oel od. Salbe bestrichen, gesalbt, wie λιπαροὶ κεφαλὰς καὶ καλὰ πρόσωπα zu nehmen, Od. 15.332, denn man salbte sich besonders das Haar ; λουσάμενος λιπαρὸς χωρῶν ἐκ βαλανείου, gesalbt, Ar. Plut. 616, wie auch die Ringer sich salbten, Nub. 998 ; Theocr. 5.91 ; πλόκαμος, Callim. lav.Pall. 32 ; dah. auch Theocr. 2.51 λιπαρᾶς ἔκτοσθε παλαίστρας sagt ; vgl. Luc. am. 3 ; τὸ λιπαρὸν καὶ κολλῶδες, Plat. Crat. 427b ; mit στίλβον vrbdn, Tim. 60a (vgl. ὄσσων λιπαρὸν σέλας Theocr. 23.8); u. neben λεῖον, 84a ; Xen. stellt αὐχμηρός entgegen, auch bes. auf das Haar es beziehend, Mem. 2.1.31 ; Arist. H.A. 3.20 unterscheidet es von πίων u. rechnet das Oel u. alles Oelartige dazu. – Uebertr. vom glänzenden, kräftigen, gefunden Aussehen des menschlichen Leibes u. der einzelnen Glieder, strotzend, frisch, wohlgenährt, λιπαροὶ πόδες, Il. 2.44 u. öfter, gew. von Männern, wo nicht an Salben zu denken ist, sondern an die pralle, nicht gerunzelte Haut, die von kräftiger Gesundheit zeugt ; auch von den Füßen der Hera, 14.186, u. der Themis, Hes. Th. 901, die glänzend weißen ; στῆθος λιπαρόν, Ar. Nub. 1011, ist aber wohl mehr eine fette Brust ; τὰ θηρία λιπαρὰ ἐφαίνετο, stattlich, wohlgenährt, Xen. Cyr. 1.4.11. – Dann auch von glänzenden, glücklichen Lebenszuständen, γῆρας, ein behagliches Alter, das an Nichts Mangel leidet, Od. 11.136, 19.368, 23.283, wie Pind. N. 7.99, u. λιπαρῶς γηράσκειν, 4.210 ; u. von Sachen, λιπαρὴ καλύπτρη, glänzend, kostbar, Il. 22.406, u. λιπαρὰ κρήδεμνα, oft in der Od., auch übertr. von stattlichen, prächtigen Burgmauern, 13.388 ; λιπαρὰς θέμιστας τελεῖν, reichliche Gebühren entrichten, Il. 9.156, 298 ; χοροί, stattliche Reigen, Hes. Th. 63. – Vom Boden, fett, fruchtbar, ergiebig, übh. reich, gesegnet, μαραθών, Pind. Ol. 13.106, Νάξος, 4.88, u. sonst von Städten, bes. von Athen, I. 2.20, N. 4.18 u. oft bei Ar. u. Eur. (wo man auch an den in Attika einheimischen Olivenbaum gedacht hat); Χίος, H.h. Apoll. 38 u. a. D. – Λιπαροῖς χεύμασι, reichlich, Aesch. Suppl. 1008 ; τράπεζαι u. ä., sp.D.
• Adv. λιπαρῶς, z.B. χωρεῖν ἐπὶ δεῖπνον, wohlgesalbt, Ar. Eccl. 652 ; Sp.

λιπαρός, -ά, -όν
(< λίπος, fat), [in LXX: Jdg.3:29, Neh.9:35, Is 30:23 (שָׁמֵן)* ;]
oily, fatty; metaph., of living, rich, dainty: τὰ λ. καὶ τ. λαμπρά, Rev.18:14.†
(AS)