'ου (ὁ, ἡ, v. ci-dessous) :
   I pierre, particul. : ὁ λ. (en ce sens ἡ λ. OD. 19, 496) pierre, substance, p. opp. au bois, aux métaux, etc. IL. 4, 510, etc. ; ξεστὸς λίθος, PHIL. BYZ. pierre de taille ; ἀκρότομος λ. PHIL. BYZ. pierre de taille à vive arête ; λ. ἔξωθεν τιθέμενος, PHIL. BYZ. pierre employée en parement ; λίθον τινὰ ποιῆσαι ou θεῖναι, IL. 24, 611 ; PLAT. Conv. 498 c, faire de qqn un bloc de pierre, pétrifier qqn ; comme emblème de dureté, de cruauté : σοὶ δ' αἰεὶ κραδίη στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο, OD. 23, 103, toujours ton cœur est plus dur qu’une pierre ;
   II ὁ λ. (en ce sens ἡ λ. IL. 12, 287) pierre à lancer, particul. pierres que se lançaient les combattants, IL. 5, 308 ; 8, 327, etc. ; ou disque, palet, OD. 8, 190 ; fig. comme emblème de stupidité, AR. Nub. 1202 ; PLAT. Hipp. ma. 292 d, Conv. 198 b ; ὥσπερ λίθον ζῆν, PLAT. Gorg. 494 a, vivre comme une pierre ;
   III à Athènes, pierres fixes servant à divers usages :
      1 pierres sur lesquelles montait l’orateur dans la Pnyx (cf. βῆμα) AR. Ach. 683, Pax 680, etc. ;
      2 pierre de l’agora pour les proclamations des hérauts, PLUT. Sol. 8 ;
      3 autel sur l’agora, devant lequel les Thesmothètes prêtaient serment, PLUT. Sol. 25 ;
   IV pierre tombale, CALL. Ep. 7, 1 ;
   V pierre précieuse, CALLIX. (ATH. 202 d) ; JOS. A.J. 12, 2, 4 ; LUC. Im. 11 ;
   VI ἡ Μαγνῆτις λ. EUR. fr. 571 ; Ἡρακλεία, PLAT. Ion 533 d ; ou Λυδία, SOPH. fr. 886 ; ou abs. λ. ARSTT. Phys. 8, 10, 9, pierre de Magnésie, d’Hèraklès, de Lydie, càd. aimant ;
   VII ἡ λ. PLAT. Gorg. 486 d, pierre de touche ;
   VIII ἡ λ. pierre, calcul vésical, ARSTT. H.A. 3, 15, 2 ;
   IX ὁ λ. sorte de pion pour jouer, THCR. Idyl. 6, 18 ; d’où prov. πάντα λίθον κινεῖν, PARŒM. (v. κινέω) remuer tous ses pions, càd. employer tous les moyens ;
   X au pl. οἱ λίθοι, XÉN. Cyn. 5, 15, région rocailleuse ;
   XI ὁ, qqf. ἡ λ. marbre ; λ. λευκός, HDT. 4, 87 ou abs. λ. HDT. 1, 164, marbre blanc ; Πάριος, PD. N. 4, 81 ; HDT. 3, 57 ; ou Παρία, THCR. Idyl. 6, 38 ; LUC. Am. 13 ; Ταινάριος, STR. 367, marbre de Paros, du Ténare.

➳ Dans les inscr. att. au sens de « pierre précieuse » λίθος fém. CIA. 2, 676, 9 (385/366 av. J.C.) ; 713, 21 (pas av. 330 av. J.C.) ; v. Meisterh. p. 101, 23.

Étym. inconnue.

'

ου, ὁ (v. infr. II), stone, Hom., etc. ; esp. of the stones thrown by warriors, τρηχὺς λ., λ. ὀκριόεις, Il. 5.308, 8.327; also, stonequoit, Od. 8.190; ἑλέσθαι… ἐκ γαίας λίθον A. Fr. 199.4; of building- stones, λίθοι βασιλικοί PSI 4.423.28, PCair. Zen. 499.20 (both iii BC); prov., ἐν παντὶ γάρ τοι σκορπίος φρουρεῖ λίθῳ S. Fr. 37; λίθον ἕψειν ΄to lose one΄s labour΄, Ar. V. 280; also of stupid persons, ΄blockheads΄, λίθοι Id. Nu. 1202, cf. Thgn. 568, Pl. Hp. Ma. 292d, Gal. 9.656; λ. τις, οὐ δούλη Herod. 6.4; προσηγορεύθη διὰ τὸ μὴ φρονεῖν λ., of Niobe, Philem. 101; ὥσπερ λίθον ζῆν Pl. Grg. 494a sq. ; λίθῳ λαλεῖς prov. of ἀναίσθητοι, Macar. 5.61.
stone as a substance, opp. wood, flesh, etc., ἐπεὶ οὔ σφι λ. χρὼς οὐδὲ σίδηρος Il. 4.510; λαοὺς δὲ λίθους ποίησε turned into stone, petrified, 24.611, cf. Pl. Smp. 198c; so [νῆα] θεῖναι λ. Od. 13.156; as an emblem of hard-heartedness, σοὶ δ’ αἰεὶ κραδίη στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο 23.103, cf. Theoc. 3.18. λίθος, ἡ, twice in Hom., Il. 12.287, Od. 19.494, just like masc., also in Theoc. 7.26, Bion Fr. 1.2; later mostly of some special stone, as the magnet is called Μαγνῆτις λ. by E. Fr. 567 (but ἡ λίθος simply in Democr. 11k, Arist. Ph. 267a2, cf. v.l. de An. 405a20); also Λυδία λ. by S. Fr. 800 (but in B. Fr. 10 J. Λυδία λ. = touchstone); Ἡρακλεία λ. by Pl. Ion 533d, Epicur. Fr. 293; so of a touchstone, Pl. Grg. 486d; ἡ διαφανὴς λ.
a piece of crystal used for a burning-glass, Ar. Nu. 767, cf. Luc. Alex. 21; χυτὴ λ. was perh. a kind of glass, and so an older name for ὕαλος, Epin. 1.8 (the same thing as the ἀρτήματα λίθινα χυτά in Hdt. 2.69; cf. τὴν ὕαλον… ὅσα τε λίθων χυτὰ εἴδη καλεῖται Pl. Ti. 61c); λ. = precious stone is fem. in Hp. Nat. Mul. 99, IG2². 1421.92, 1460.21, but masc. in Hdt. 2.44, etc. ; in the sense of marble mostly masc., λευκὸς λ. Id. 4.87 (simply λίθος 1.164), S. Fr. 330 (λευκοὶ λ. is opp. πέτρινοι λ. Supp.Epigr. 4.446.8 (Didyma)); Πάριος λ. Pi. N. 4.81, Hdt. 3.57; Ταινάριος λ. Str. 8.5.7; λ. Θάσιος, Αἰγύπτιος, etc., Paus. 1.18.6, etc. ; κογχίτης Id. 1.44.6; κογχυλιάτης X. An. 3.4.10; but Παρία λ. Theoc. 6.38, Luc. Am. 13; cf. λυχνίας, λυχνίτης· πώρινος λ.
tufa, Hdt. 5.62. collectively, πέφυκε λίθος… ἄφθονος, ἐξ οὗ… X. Vect. 1.4.
grave-stone (fem.), Call. Epigr. 8.1. at Athens, λίθος, ὁ, was a name for various blocks of stone used for rostra or platforms, as, the βῆμα of the Pnyx, Ar. Ach. 683, Pax 680, Ec. 87. another in the ἀγορά used by the κήρυκες, Plu. Sol. 8; prob. the same as ὁ πρατὴρ λ., on which the auctioneer stood when selling slaves, etc., Poll. 3.78, cf. 126. an altar in the ἀγορά, at which the Thesmothetae, arbitrators, and witnesses took their oaths, Philoch. 65, D. 54.26 (restored from Harp. s.v. λίθος), Arist. Ath. 7.1, 55.5, Plu. Sol. 25; cf. λιθωμότης. two stones on which litigants stood in the Areopagus, Paus. 1.28.5.
piece on a draughtboard, Alc. 82, Theoc. 6.18, cf. γραμμή III. 1; hence pron., πάντα λίθον κινεῖν Zen. 5.63 (who explains it differently).
Medic., stone in the bladder, calculus, Arist. HA 519b19, Hp. Morb. 4.55, al.
Δία λίθον ὀμνύναι, = Lat. Jovem lapidem jurare, Plb. 3.25.6. λίθοι χαλάζης hail- stones, LXX Jo. 10.11. λ. ὁ οὐ λ. the philosophers’ stone, Zos.Alch. p. 122 B.

1) ὁ, der Stein, Felsblock ; τρηχύς, ὀκριόεις, Il. 5.308, 8.327, ξεστός, Od. 3.406 ; ἐπεὶ οὔ σφι λίθος χρὼς οὐδὲ σίδηρος, Il. 4.510, vgl. 19.494 ; σοὶ δ' αἰεὶ κραδίη στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο Od. 23.103 ; so oft als Sinnbild des Unerbittlichen, Gefühllosen, Ar. Nub. 1202, Plat. Hipp. mai. 292d ; vgl. auch ὥσπερ λίθον ζῆν, Gorg. 494a ; auch sprichwörtlich λίθῳ λαλεῖς, Paroemigr. App. 3.68 ; vgl. Jacobs zu Ach.Tat. II.815 ff. – Von der steinernen Wurfscheibe, Od. 8.190 ; übh. Steine, welche die Kämpfenden auf einander schleudern, Hom. u. A.; μὴ βαλέτω με λίθῳ τραχεῖ φθόνος, Pind. Ol. 8.55 ; oft τοῖς λίθοις βάλλειν, Thuc. 4.43 ; Xen. An. 5.7.19 ; τοῖς λίθοις τύπτειν ἐκ χειρός, Pol. 3.13.4 ; – λίθον τινὰ ποιεῖν, zu Stein machen, versteinern, Il. 24.611, Od. 13.156 ; μὴ αὐτόν με λίθον τῇ ἀφωνίᾳ ποιήσειε Plat. Symp. 198c. – Sprichwörtliche Vrbdgn sind noch μηδ' εἰς πέτρας τε καὶ λίθους σπείρειν, Plat. Legg. VIII.838c ; πάντα λίθον κινεῖν, eigtl. im Spiel jeden Stein ziehen (so sagt Theocr. 6.18 τὸν ἀπὸ γραμμᾶς κινεῖ λίθον), d.i. Alles in Bewegung setzen, um einen Zweck zu erreichen ; auch λίθον ἕψειν u. ähnl., s. Paroem. – In Athen ist ὁ ἐν τῇ πυκνὶ λίθος die steinerne Rednerbühne, von der herab die Redner zum Volk sprachen, B.A. 277, Oratt.; vgl. Ar. Ach. 683, Pax 680. – Auf der ἀγορά ist auch ὁ τοῦ κήρυκος λίθος, auf welchen sich der Herold stellt, wenn er Etwas öffentlich ausruft, Plut. Sol. 8 ; – auf einem andern Steine, ἐν ἀγορᾷ πρὸς τῷ λίθῳ, mußte jeder Thesmothet schwören, Plut. Sol. 25 ; – u. im Areopag stand der Kläger auf einem Steine, Harp.
2) ἡ λίθος, bei Hom. = masc., von dem Wurfsteine, λίθοι θαμειαί, Il. 12.287 ; στερεὴ λίθος Od. 19.494. – Nach den Gramm. bes. die edleren, zur Politur u. feineren Bearbeitung geeigneten Steine, bes. Edelsteine, τὴν λίθον ταύτην ἑώρας τὴν καλήν, τὴν διαφανῆ, Ar. Nub. 766 ; bei Her. 2.44, σμαράγδου λίθου, ist das Genus nicht zu erkennen ; bei Xen. ἦν ἡ κρηπὶς λίθου ξεστοῦ κογχυλιάτου, geglätteter Muschelmarmor, An. 3.4.10 ; ἡ Ἡρακλεία λίθος, der Magnet, Plat. Ion 533d ; Sp. auch ἡ μαγνῆτις λ,  ; – ἡ μαργαρῖτις λ., Ath. III.93b. – Der Probierstein, τούτων τινὰ τῶν λίθων, ᾗ βασανίζουσι τὸν χρυσόν Plat. Gorg. 486d. – Auch der Grabstein, Anth.; – λίθων χυτὰ εἴδη, Plat. Tim. 61b, wie συγκυρκανήσας ἐν σκύφῳ χυτῆς λίθου Epinic. bei Ath. X.432, eine Art Glasfluß ; so ist auch Her. 2.69 ἀρτήματα λίθινα χυτά zu erkl. – Der Blasenstein, Arist. H.A. 3.15 u. Medic.

λίθος, -ου, ὁ
(and, in Att.., of precious stones, ἡ.) [in LXX for אֶבֶן, Gen.11:3, al.; λ. τίμιος, for פָּז, Psa.19:10 21:3, Pro.8:19, al. ;]
a stone: Mat.4:6, al.; pl., Mat.3:9, al.; at the entrance of a tomb, Mat.27:60, 66 28:2, Mrk.15:46 16:3-4, Luk.24:2, Jhn.11:38, 32 11:41 20:1; λ. μυλικός, Luk.17:2, cf. Rev.18:21; of building stones, Mat.21:42, [44], Mat.24:2, Mrk.12:10 13:1-2, Luk.19:44 20:17-18 21:5-6 Act.4:11, 1Pe.2:7; metaph., of Christ, λ. ἀκρογωναῖος, ἐκλεκτός, ἔντιμος, 1Pe.2:6 (LXX); λ. ζῶν, 1Pe.2:4; προσκόμματος, 1Pe.2:8, Rom.9:33; of Christians, λ. ζῶντες, 1Pe.2:5; of precious stones, λ. τίμιος, Rev.17:4 18:12, 16 21:11, 19; ἴασπις, Rev.4:3; ἐνδεδυμένοι λ. καθαρόν, Rev.15:6 (λίνον, Rec., R, mg., see Swete, in l); metaph., λ. τίμιοι, 1Co.3:12; of the tables of the law, 2Co.3:7; of idols, Act.17:29
(AS)